CNSH. Trần Hồ Khánh Duyên
Bệnh viện Đại Học Y Dược Buôn Ma Thuột

 Khả năng sinh sản của phụ nữ giảm khi tuổi mẹ tăng lên, và sự suy giảm này thậm chí còn nhanh hơn sau tuổi 35. So với phụ nữ mang thai khi còn trẻ, phụ nữ trên 35 tuổi có nguy cơ biến chứng thai kỳ cao hơn. Dịch nang trứng (Follicular fuid – FF) bao gồm cả chất lỏng từ các thành phần huyết tương vượt qua hàng rào nang máu và hoạt chất bài tiết của tế bào granulosa và theca. Nó chứa hormone, protein, axit amin, enzyme, axit béo, cytokine và các yếu tố chống đông máu. Dịch nang trứng là một vi môi trường quan trọng trong sự phát triển của noãn, cho phép giao tiếp giữa các tế bào và cung cấp dinh dưỡng cho noãn. Exosome là các túi màng nano (đường kính 30–150 nm) chứa nhiều phân tử tín hiệu, chẳng hạn như mRNA, microRNA, protein và chất chuyển hóa. Exosome là chất trung gian giao tiếp tế bào quan trọng có liên quan đến các tình trạng sinh lý và bệnh lý liên quan đến tuổi tác. Tuy nhiên, các thông tin về chuyển hóa của exosome có nguồn gốc FF từ phụ nữ tuổi cao vẫn còn thiếu. Mục đích của nghiên cứu này là xác định sự khác biệt trong các chất chuyển hóa của exosome từ FF giữa phụ nữ ở độ tuổi trẻ và phụ nữ ở độ tuổi cao.
 
Nghiên cứu được thực hiện tại Bệnh viện Sản Nhi Thượng Hải từ tháng 2/2022 đến tháng 12/2022, trên các phụ nữ được thực hiện IVF và ICSI. Các cá nhân tham gia vào nghiên cứu này được chia thành hai nhóm khác nhau: Nhóm trẻ tuổi (< 35 tuổi , n = 30) với dự trữ buồng trứng bình thường và nhóm cao tuổi (≥ 40 tuổi, n = 30). Thu nhận dịch nang từ nang trội bằng cách chọc hút. Các exosome FF được thu thập bằng Bộ giải pháp kết tủa ExoQuick-TC Exosome. Exosome được phân tích thông qua kính hiển vi điện tử truyền qua (transmission electron microscopy – TEM), Phân tích theo dõi hạt nano, Western blot. Các mẫu được phân tích bằng cách sử dụng sắc ký khí khối phổ (Gas chromatography time of fight mass spectrometry – GC-TOFMS). Các chất chuyển hóa được phân tích, so sánh với dữ liệu Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia (National Institute of Standards and Technology – NIST) 05 và các thư viện phòng thí nghiệm. Ngoài ra, nhóm nghiên cứu còn sử dụng cơ sở dữ liệu KEGG (Kyoto Encyclopedia of Genes and Genomes) để xác định các con đường trao đổi chất bị ảnh hưởng.
 
Dữ liệu cho thấy các chất chuyển hóa trong exosome từ FF khác nhau giữa phụ nữ ở độ tuổi trẻ và phụ nữ ở độ tuổi cao như: Nồng độ exosome và nồng độ protein exosome từ FF ở nhóm tuổi cao thấp hơn một chút so với những người từ nhóm trẻ tuổi. Các chất chuyển hóa trong FF của exosome cho thấy nồng độ axit oleic (FC = 2.668, P < 0.05), alpha-lactose (FC = 1.561, P < 0.05) và d-maltose (FC = 1.833, P < 0.05) tăng ở nhóm cao tuổi so với nhóm trẻ tuổi, có thể phản ánh một phần những thay đổi liên quan đến chuyển hóa năng lượng và chuyển hóa axit béo ở phụ nữ lớn tuổi, ngoài ra glutathione tăng đáng kể nồng độ exosome của FF ở nhóm tuổi cao có thể cho thấy sản xuất chất chống oxy hóa tăng lên...Nghiên cứu đã tóm lại tập hợp 17 chất chuyển hóa exosome FF (P ≤ 0,05) có thể là dấu ấn sinh học để phân biệt giữa hai nhóm. Hầu hết các chất chuyển hóa biểu hiện khác biệt trong FF có liên quan chặt chẽ đến việc điều chỉnh số lượng noãn và nồng độ hormone.
 
Trong nghiên cứu này, nhóm đã xác định sự khác biệt trong các chất chuyển hóa của exosome từ FF giữa phụ nữ ở độ tuổi trẻ và phụ nữ ở độ tuổi cao. Những chất chuyển hóa khác nhau này có liên quan chặt chẽ đến số lượng tế bào noãn và mức độ hormone. Điều quan trọng, những phát hiện này làm sáng tỏ các chất chuyển hóa của exosome FF và cung cấp sự hiểu biết 

Từ khóa: Tuổi cao; Exosome; Dịch nang; Chuyển hóa; Buồng trứng.