Việc cải thiện môi trường nuôi cấy phôi người giống với sinh lý hơn nhằm cho kết quả thai tốt hơn có thể được thực hiện bằng cách bổ sung các cytokine. Cytokine là các chất điều hòa sinh học được tiết ra bởi các tế bào biểu mô và tế bào bạch cầu. Cytokine giúp điều hòa sự phát triển phôi, stress tế bào, quá trình chết theo chương trình của tế bào (apoptosis) và thúc đẩy sự làm tổ của phôi. Tuy nhiên, nếu không được điều tiết tốt, cytokine có thể ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của phôi và sức khỏe của em bé vì cơ chế kích thích và ức chế chính xác của chúng vẫn chưa được biết. Do vậy, liệu một môi trường nuôi cấy được làm giàu bằng hỗn hợp các cytokine có giúp cải thiện tỷ lệ thai cho các cặp vợ chồng IVF hay không vẫn là một chủ đề rất được quan tâm. GM-CSF, HB-EGF và LIF là 3 cytokine có tác dụng cải thiện sự phát triển và làm tổ của phôi. Việc sử dụng hỗn hợp 3 cytokine này đã được thí nghiệm tiền lâm sàng trên phôi người (Neira và cs., 2010) và trong 2 nghiên cứu RCT (Richter và cs., 2008; Hardy và cs., 2002) với kết quả cho thấy sự phối hợp của 3 cytokine này là khả quan. Và mới đây, Mohamed Fawzy và cộng sự (2019) đã thực hiện một nghiên cứu RCT (randomized clinical trial) nhằm đánh giá liệu môi trường nuôi cấy được làm giàu bằng hỗn hợp các cytokine GM-CSF, HB-EGF và LIF có ảnh hưởng đến kết quả lâm sàng và phôi học sau ICSI hay không với tỷ lệ thai diễn tiến (thai ≥ 12 tuần tuổi) là kết quả đánh giá chính.
Đây là một nghiên cứu RCT mù ba (bác sỹ, bệnh nhân và chuyên viên phôi học đều không biết bệnh nhân ở nhóm thử nghiệm hay nhóm chứng), được thực hiện song song tại 2 trung tâm IVF khác nhau với 443 ca ICSI chia ngẫu nhiên vào 2 nhóm (nhóm thử nghiệm (n=224) và nhóm chứng (n=219)).

Kết quả nghiên cứu cho thấy việc bổ sung cytokine vào môi trường nuôi cấy giúp cải thiện tỷ lệ thai diễn tiến so với không có cytokine (106/224 [47%] so với 78/219 [36%]). So với môi trường nuôi cấy thông thường, việc bổ sung các cytokine này cũng cho thấy tỷ lệ trẻ sinh sống tốt hơn (101/224 [45%] so với 71/219 [33%]), và tỷ lệ trẻ sinh sống cộng dồn tốt hơn (132/224 [60%] so với 97/219 [44%]), và tỷ lệ sẩy thai thấp hơn (27/124 [22%] so với 37/103 [36%]). Phôi phát triển trong môi trường bổ sung cytokine cũng cho thấy chất lượng và tỷ lệ tạo phôi nang, tỷ lệ phôi nang hữu dụng tốt hơn so với môi trường đối chứng.

Như vậy, việc bổ sung các cytokine vào môi trường nuôi cấy phôi người cho thấy sự cải thiện về kết quả lâm sàng và phôi học sau ICSI. Tuy nhiên, hiệu quả lâu dài của việc bổ sung cytokine vào môi trường nuôi cấy phôi người vẫn chưa rõ ràng và cần các nghiên cứu tiếp theo với thời gian theo dõi lâu hơn ở các trẻ sinh sống.
 
Nguồn: Cytokines hold promise for human embryo culture in vitro: results of a randomized clinical trial. Fawzy, Mohamed et al., 2019. Fertility and Sterility, Volume 112, Issue 5, 849 - 857.e1

Từ khóa: Phôi nang, cytokine, môi trường nuôi cấy, yếu tố tăng trưởng