Thể khảm nhiễm sắc thể hiện chiếm tỷ lệ cao, được báo cáo khoảng 70% số phôi phân chia ngày 3 và 90% phôi nang có nguồn gốc từ IVF (Taylor TH và cs, 2014). Một số lượng đáng kể các đột biến ở thể khảm xuất hiện trong giai đoạn phát triển sớm của phôi thuộc thế hệ trước và có thể được di truyền cho các cá thể con ở thế hệ tiếp theo. Hiện tại, phương pháp giải trình tự thế hệ mới độ phân giải cao (HR-NGS) đang cho thấy khả năng phát hiện thể khảm chính xác và đáng tin cậy. Việc chuyển các phôi có tỷ lệ khảm thấy sau khi phân tích NGS đã cho kết quả sinh ra các em bé khỏe mạnh. Tuy nhiên, dữ liệu về sự liên hệ giữa nguy cơ di truyền sai hỏng từ các cặp cha mẹ mang khảm nhiễm sắc thể với tình trạng nhiễm sắc thể của các phôi tiền làm tổ vẫn còn hạn chế. Do đó, nghiên cứu này sẽ áp dụng phương pháp HR-NGS để đánh giá tác động của tình trạng khảm ở cặp cha mẹ lên các phôi từ IVF của họ.



Tổng cộng 68 cặp vợ chồng được chẩn đoán mang thể khảm được thực hiện IVF và PGT; việc đánh giá karyotype được thực hiện đồng thời cho tất cả các đối tượng tham gia. Tổng cộng 209 phôi được thu nhận từ 68 cặp vợ chồng đã được đánh giá karyotype, đánh giá các dấu hiệu bất thường phôi liên quan đến bất thường nhiễm sắc thể và đánh giá HR-NGS sẽ được thực hiện để xác định tình trạng khảm của phôi và đối chiếu với kết quả từ cha mẹ tương ứng.

Kết quả: trong 209 phôi được phân tích có 153 phôi (73,21%) được thu nhận từ 55 cặp vợ chồng có bất thường về số lượng nhiễm sắc thể giới tính. Trong 153 phôi vừa đề cập, 2 phôi (1,31%) có 1 bản sao nhiễm sắc thể X bất thường, 1 phôi (0,65%) có hiện tượng khảm 46,XN,+X(thể khảm, 40%), 1 phôi (0,65%) có thừa ra 1 nhiễm sắc thể Y, 3 phôi (1,96%) biểu hiện bất thường cả nhiễm sắc thể X và nhiễm sắc thể sinh dưỡng, 4 phôi (2,61%) bất thường cấu trúc mới trên nhiễm sắc thể X. Trong 56 phôi (26,79%) còn lại được thu nhận từ 13 cặp vợ chồng có bất thường về cấu trúc nhiễm sắc thể sinh dưỡng. Đáng chú ý, trong 56 phôi này, 5 phôi (8,93%) có số lượng bản sao 16q21-q24.3 bất thường liên quan đến kết quả karyotype của cha mẹ, với vị trí đứt gãy tại điểm 16q22; 5 phôi (7,14%) biểu hiện kiểu karyotype 46,XX,dup(8p23.1–8p11.21) và 46,XY,del(8p22–8p11.21), mà các kiểu này tương quan với cha mẹ; 10 phôi (17,86%) có bất thường nhiễm sắc thể mới.

Kết luận: dữ liệu nghiên cứu cho thấy nguy cơ liên quan giữa bất thường nhiễm sắc thể ở phôi với các cá thể cha mẹ mang thể khảm với bất thường về nhiễm sắc thể giới tính là rất thấp. Do đó, PGT có thể không cần thiết phải được khuyến cáo ở trường hợp các bệnh nhân khảm có bất thường về số lượng nhiễm sắc thể giới tính, đặc biệt là các trường hợp bệnh nhân không đủ chi phí thực hiện. Ngược lại, các bệnh nhân mang thể khảm với bất thường về cấu trúc của nhiễm sắc thể sinh dưỡng có nguy cơ tương đối cao tạo ra phôi có kiểu bất thường không cân đối của nhiễm sắc thể liên quan. Do đó, PGT rất cần thiết được khuyến cáo cho các bệnh nhân mang thể thảm với bất thường cấu trúc nhiễm sắc thể sinh dưỡng, đặc biệt là trường hợp đứt gãy 16q22.

CVPH. Hồ Lan Trâm – IVFMD Tân Bình.
Nguồn: Next-generation sequencing analysis of embryos from mosaic patients undergoing in vitro fertilization and preimplantation genetic testing. Fertil Steril. 2019 Aug;112(2):291-297.e3. doi: 10.1016/j.fertnstert.2019.03.035. Epub 2019 May 24.