ThS. BS. Lê Phạm Thu Hà
Bộ môn Nhi ĐHYD TP.HCM

Theo một bài báo vừa được công bố trên JAMA Pediatrics, việc trì hoãn kẹp dây rốn nhằm ngăn ngừa thiếu sắt ở trẻ sơ sinh giúp cải thiện điểm số về các vận động tinh vi và các lĩnh vực xã hội khi trẻ lên 4 tuổi, đặc biệt ở trẻ nam, mặc dù nhìn chung không có bất cứ hiệu quả nào trên chỉ số thông minh (IQ) hoặc hành vi khi so sánh với những trẻ có dây rốn được kẹp chỉ vài giây sau khi sinh.

 
Thiếu sắt là một vấn đề sức khoẻ toàn cầu của trẻ ở lứa tuổi trước khi đến trường, liên quan tới suy giảm phát triển hệ thần kinh, có thể ảnh hưởng tới khả năng nhận thức, vận động và hành vi. Trì hoãn kẹp dây rốn 2 tới 3 phút sau sinh cho phép lượng máu thai nhi vẫn còn trong tuần hoàn nhau thai có thể được truyền trở lại vào trẻ sơ sinh. Quá trình này có thể giúp cải thiện tình trạng sắt khi trẻ được 4 đến 6 tháng tuổi. Theo thông tin của nghiên cứu, do thiếu kiến thức nhằm đánh giá hiệu quả lâu dài cũng như chứng cứ chứng minh trì hoãn kẹp dây rốn không gây hại mà các nhà hoạch định chính sách còn tỏ ra chần chừ trong việc đưa ra các khuyến cáo rõ ràng liên quan tới trì hoãn kẹp dây rốn ở trẻ sơ sinh đủ tháng.
 
TS. BS. Ola Andersson, thuộc Đại học Uppsala, Thuỵ Điển, cùng các cộng sự đã tiến hành thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên tại một bệnh viện ở Thuỵ Điển nhằm đánh giá những hiệu quả lâu dài của trì hoãn kẹp dây rốn trên sự phát triển hệ thần kinh khi trẻ được 4 tuổi. Các tác giả khảo sát 263 trẻ (chiếm khoảng 69% dân số nghiên cứu gốc) dựa trên đánh giá IQ, cũng như tiến trình phát triển và hành vi của trẻ thông qua các phương pháp đánh giá khác và bảng câu hỏi. Trì hoãn kẹp dây rốn (141 trẻ) được ghi nhận khi thời gian kẹp dây rốn lớn hơn hoặc bằng 3 phút sau khi sinh và kẹp dây rốn sớm (122 trẻ khi theo dõi) khi thời gian kẹp dây rốn nhỏ hơn hoặc bằng 10 giây sau khi sinh.
 
Dựa theo các kết quả của nghiên cứu, các nhà nghiên cứu không tìm thấy sự khác biệt nào giữa 2 nhóm về tổng chỉ số IQ. Tuy nhiên, tỷ lệ trẻ chưa hoàn thiện khả năng giữ chặt bút chì thấp hơn ở nhóm trì hoãn kẹp dây rốn đồng thời nhóm này cũng có điểm số cao hơn trong các đánh giá về kỹ năng tương tác bản thân – xã hội và vận động tinh vi. Không có sự khác biệt giữa các nhóm trẻ nữ trong bất kỳ đánh giá nào. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy trẻ nam trì hoãn kẹp dây rốn có điểm trung bình cao hơn trong một số các bài kiểm tra bao gồm chức năng vận động tinh vi và lĩnh vực tương tác bản thân – xã hội.
 
Nghiên cứu cho thấy việc trì hoãn kẹp dây rốn khoảng 3 phút sau sinh ảnh hưởng tương tự tới sự phát triển toàn diện hệ thần kinh và hành vi ở các trẻ 4 tuổi khi so sánh với kẹp dây rốn sớm. Tuy nhiên, điểm số cao hơn được ghi nhận ở nhóm trì hoãn kẹp dây rốn, đặc biệt ở trẻ nam, trong một số đánh giá bao gồm hành vi giúp đỡ xã hội (nhận xét bởi ba mẹ trẻ), tương tác bản thân – xã hội, và phát triển vận động tinh vi khi trẻ 4 tuổi. Những trẻ kể trên hình thành một nhóm trẻ có nguy cơ thấp, được sinh ra tại quốc gia có thu nhập cao, và có tỷ lệ thiếu sắt thấp. Ngoài ra, việc tìm thấy những khác biệt giữa các nhóm trẻ cho thấy trì hoãn kẹp dây rốn không những có hiệu quả tích cực mà còn không có bất lợi tức thì nào được ghi nhận. Những nghiên cứu trong tương lai nên tiến hành trên nhóm lớn để đảm bảo đủ khả năng đưa ra các kết luận rõ ràng giúp đánh giá sự phát triển của trẻ.