Trước khi bắt đầu giai đoạn phóng noãn, noãn sẽ trải qua bước trưởng thành cuối cùng, bao gồm trưởng thành nhân và tế bào chất, cả hai quá trình này đều cần thiết để đảm bảo khả năng thụ tinh của noãn. Quá trình trưởng thành của noãn có thể chịu sự tác động của các hormone tuyến yên. Trong giai đoạn cuối của quá trình trưởng thành noãn, sự tăng vọt của estradiol ở giữa chu kì kích thích tuyến yên tăng tiết LH và FSH. Đỉnh LH sẽ gây ra một số thay đổi ở nang noãn như: noãn bắt đầu giảm phân đến giai đoạn MII, tăng kích thước lớp cumulus, tổng hợp prostaglandins và hoàng thể hóa tế bào hạt. Tuy nhiên, có rất ít nghiên cứu nói về vai trò của đỉnh FSH trong giai đoạn cuối của quá trình trưởng thành noãn. 

Trong hỗ trợ sinh sản, Human Chorionic Gonadotropin (hCG) được sử dụng để tạo ra đỉnh LH nhằm gây rụng trứng vì chúng có chung cấu trúc nhận diện cùng một thụ thể. Hiện nay, nhiều bác sĩ đều chỉ sử dụng hCG để kích hoạt giai đoạn cuối của quá trình trưởng thành noãn và cho rằng đỉnh FSH không đóng vai trò quan trọng trong giai đoạn này. Tuy nhiên, hiện nay đã có một vài thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên được nghiên cứu về vai trò của sự gia tăng FSH trong giai đoạn này, một số nghiên cứu còn chỉ ra rằng FSH được bổ sung trong bước khởi động trưởng thành noãn giúp tăng tỉ lệ thụ tinh và có khả năng ngăn ngừa hội chứng quá kích buồng trứng (OHSS). Các phương pháp khởi động trưởng thành noãn hiện nay có GnRHa, phối hợp (hCG + GnRHa) và cotrigger với FSH (FSH bolus + hCG). Một nghiên cứu năm 2015 cho rằng việc khởi động trưởng thành noãn bằng GnRHa cho kết quả tương tự hoặc tốt hơn so với hCG (Orvieto, 2015). Tuy nhiên hạn chế của nghiên cứu là cỡ mẫu nhỏ, việc thu thập dữ liệu còn hạn chế nên tác giả tiến hành nghiên cứu tiền cứu ngẫu nhiên với cỡ mẫu lớn hơn để đánh giá hiệu quả của việc sử dụng FSH như một chất đồng khởi động trưởng thành noãn.

Thử nghiệm ngẫu nhiên mù đôi đối chứng giả dược này được tiến hành từ năm 2012 đến năm 2013 trên 732 bệnh nhân vô sinh do nhiều yếu tố khác nhau: bất thường ống dẫn trứng, do nam giới, vô sinh không rõ nguyên nhân, lạc nội mạc tử cung, ... Bệnh nhân được chia ngẫu nhiên làm hai nhóm. Nhóm 1 (n = 364) được tiêm uFSH và nhóm 2 (n = 368) được tiêm giả dược vào thời điểm khởi động trưởng thành noãn bằng hCG. Các kết cục chính được so sánh giữa hai nhóm gồm tỉ lệ thai lâm sàng, số lượng noãn thu được, tỉ lệ phôi chất lượng tốt, tỉ lệ sinh sống và tỉ lệ quá kích buồng trứng.

KẾT QUẢ: Không có sự khác biệt giữa hai nhóm:

• Tỷ lệ thai lâm sàng của nhóm 1 và nhóm 2 lần lượt là 52,7% và 51,6% (P= 0,76).
• Số lượng noãn bào thu được giữa hai nhóm không có sự khác biệt (nhóm 1 đạt 10,74 ± 5,01 so với nhóm 2 đạt 10,47 ± 4,52, P = 0,44).
• Tỷ lệ phôi chất lượng tốt của nhóm 1 không có sự khác biệt so với nhóm 2 (33,9% so với 37%, P = 0,093). Ngoài ra, tỷ lệ phôi làm tổ cũng không có sự khác biệt (36% so với 35%, P = 0,70).

Như vậy, việc bổ sung uFSH với hCG để khởi động trưởng thành noãn không giúp cải thiện tỉ lệ chất lượng phôi tốt, tỉ lệ thai lâm sàng so với điều trị thông thường. Nghiên cứu này vẫn còn hạn chế do việc tiết FSH ở mỗi bệnh nhân sẽ khác nhau nên không đồng nhất được cỡ mẫu, ngoài ra việc sử dụng uFSH là một chất không có nguồn gốc tự nhiên nên vẫn chưa thể làm rõ vai trò của đỉnh FSH trong giai đoạn phóng noãn.

Nguồn: Qi Qiu, Jia Huang, Yu Li, Xiaoli Chen, Haiyan Lin, Lin Li, Dongzi Yang, Wenjun Wang, and Qingxue Zhang. Does an FSH surge at the time of hCG trigger improve IVF/ICSI outcomes? A randomized, double-blinded, placebo-controlled study. Human Reproduction, Vol.0, No.0, pp. 1–10, 2020. doi:10.1093/humrep/deaa087.

Từ khóa: Đỉnh FSH tại thời điểm tiêm HCG có cải thiện kết cục IVF/ICSI hay không?