CNSH. Cái Thị Diệu Ánh – IVF Vạn Hạnh

Đánh giá hình dạng tinh trùng không chỉ là một phần quan trọng trong phân tích tinh dịch mà còn là chìa khóa để hiểu hơn về sức khỏe sinh sản nam giới. Theo hướng dẫn của WHO và tiêu chuẩn ISO 23162, các tiêu chí nghiêm ngặt đã được thiết lập nhằm xác định các đặc điểm hình dạng của tinh trùng có khả năng thụ tinh. Trong quá khứ, mối quan hệ giữa hình dạng tinh trùng và khả năng thụ thai đã được chứng minh, nhưng những nghiên cứu gần đây lại cho thấy mối liên hệ này không còn rõ ràng và trực tiếp như trước.
Ngoài vai trò yếu tố dự đoán khả năng thụ thai, hình dạng tinh trùng còn được coi là dấu hiệu của quá trình sinh tinh khỏe mạnh và sức khỏe nam giới nói chung. Tuy nhiên, việc áp dụng các tiêu chí đánh giá này gặp nhiều khó khăn kỹ thuật và sự không quen thuộc, khiến nhiều phòng labo ngừng thực hiện đánh giá hình dạng tinh trùng. Từ đó dẫn đến một thực tế đáng lo ngại: thiếu nhất quán trong kết quả phân tích tinh dịch và tạo lỗ hổng lớn trong việc theo dõi sức khỏe sinh sản của nam giới.
 
Mục tiêu
Nghiên cứu này thực hiện nhằm xác định các tiêu chí hình dạng có độ biến thiên cao trong chương trình kiểm soát chất lượng ngoại vi (External Quality Control – EQC) của Hà Lan, với mục đích cải thiện độ chính xác và độ tin cậy của các đánh giá hình dạng tinh trùng.
 
Phương pháp
Trong giai đoạn từ năm 2015 đến 2020, có 72 bức ảnh tinh trùng cùng với đề xuất các câu hỏi yêu cầu câu trả lời "có" hoặc "không" (true/false) dựa trên 14 tiêu chí hình dạng được xác định bởi WHO trong chương trình EQC của Hà Lan. Nhân viên của các phòng labo này đã được đào tạo trong khóa học Phân tích Tinh dịch Cơ bản của ESHRE và thông qua các cuộc họp quốc gia cũng như các bức ảnh trong EQC. Các tiêu chí này bao gồm các đặc điểm về hình dạng đầu, phần giữa, đuôi và dư lượng tế bào chất. Kết quả đánh giá của ba chuyên gia từ hai phòng thí nghiệm khác nhau được sử dụng làm tham chiếu.
 
Kết quả
Kết quả cho thấy các tiêu chí như không bào ở đầu, thừa tế bào chất và các thông số về đuôi có mức độ biến thiên thấp. Ngược lại, các tiêu chí như hình dạng đầu oval, hình dạng đầu bình thường và phần giữa, sự thẳng trục chính giữa và đầu có mức độ biến thiên cao nhất.

• Hình dạng đầu tinh trùng: Hình dạng oval và hình dạng đầu bình thường là hai tiêu chí có mức độ biến thiên cao nhất. Điều này cho thấy các phòng thí nghiệm có sự khác biệt đáng kể trong việc đánh giá hình dạng và độ đều đặn của đầu tinh trùng.
• Phần giữa: sự bình thường phần giữa và sự thẳng hàng trục chính giữa và đầu có mức độ biến thiên cao. Điều này có thể do các khó khăn trong việc xác định chính xác các đặc điểm ày trên hình ảnh tinh trùng.
• Dư thừa tế bào chất: có mức độ biến thiên thấp, cho thấy sự đồng nhất hơn trong việc đánh giá tiêu chí này.
• Thông số về đuôi: Các tiêu chí về đuôi tinh trùng cũng có mức độ biến thiên thấp, cho thấy các labo có sự đồng thuận cao hơn trong việc đánh giá các đặc điểm này.

Xu hướng chung là giảm nhẹ biến thiên theo thời gian đối với hầu hết các tiêu chí, ngoại trừ các tiêu chí có mức độ biến thiên cao nhất. Sự biến thiên cao này gây ra sự không nhất quán trong kết quả đánh giá hình dạng tinh trùng. Nguyên nhân có thể bắt nguồn từ định nghĩa và ví dụ của các tiêu chí trong các hướng dẫn của WHO chưa đủ rõ ràng hoặc chi tiết. Các phòng labo có thể gặp khó khăn trong việc áp dụng đúng các tiêu chí này vào thực tế đánh giá.
 
Kết luận
Tóm lại, để nâng cao độ chính xác và nhất quán của việc đánh giá hình dạng tinh trùng, cần thiết phải cải tiến các định nghĩa về đặc điểm hình dạng bất thường và cung cấp hình ảnh minh họa chi tiết hơn trong các hướng dẫn của WHO. Việc đào tạo liên tục cho nhân viên phòng labo cũng là yếu tố quan trọng để đảm bảo sự nhất quán trong đánh giá. Đánh giá hình dạng tinh trùng không chỉ quan trọng đối với các phương pháp hỗ trợ sinh sản mà còn đóng vai trò trong việc đánh giá sức khỏe sinh sản nam giới. Việc cải thiện chất lượng đánh giá hình dạng tinh trùng sẽ góp phần đáng kể vào nâng cao chất lượng chăm sóc sức khoẻ và tổng thể của nam giới.

Nguồn tài liệu:
van den Hoven, L., van Vrouwerff, N. J., Dijkstra, I. M., Weeteling, J., Brinkman, J. W., Eliveld, J., & Wetzels, A. M. M. (2024). Evaluation of structural problems in the application of strict criteria for sperm morphology assessment. Andrology, 1-7. https://doi.org/10.1111/andr.13684
 

Từ khóa: hình dạng tinh trùng/ phân tích tinh dịch/ tiêu chí nghiêm ngặt/ biến đổi