CNSH. Nguyễn Thị Ngọc Huệ - IVFMD Bình Dương

Sự thành công của hỗ trợ sinh sản phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó đánh giá hình thái noãn một cách đầy đủ có thể giúp tiên lượng kết quả phôi. Các bất thường hình thái noãn có thể liên quan đến khung xương tế bào, đặc biệt là thoi vô sắc có thể gây ra bất thường về phân ly nhiễm sắc thể. Việc sử dụng các noãn này có thể tạo ra những phôi không hữu dụng, nghiêm trọng hơn có thể gây sẩy thai hoặc dị tật ở trẻ. Tuy nhiên, khác với các tiêu chuẩn đánh giá hình thái phôi đã được công bố và áp dụng trên thế giới, đánh giá hình thái noãn thường chỉ được thực hiện ở noãn sau tách và sơ bộ trong quá trình ICSI. Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu đánh giá mối tương quan giữa các bất thường về hình thái noãn và kết quả IVF/ICSI, cho đến nay vấn đề này vẫn còn nhiều tranh luận. Dựa trên những dữ liệu chưa hoàn thiện trước đó, nghiên cứu này được thực hiện nhằm đánh giá có hệ thống các báo cáo để xác định mối tương quan giữa hình thái noãn và kết quả IVF. Ngoài ra, nhóm tác giả cũng xây dựng một thang điểm đánh giá các bất thường hình thái trong dự đoán tiềm năng phát triển của noãn.
 
Nghiên cứu tổng hợp các bài báo trên cơ sở dữ liệu PubMed kết hợp với cơ sở dữ liệu tiêu đề y khoa (MeSH - Medical Subject Heading) để chọn lọc các nghiên cứu phù hợp, chặt chẽ với giá trị tiên đoán về hình thái noãn và kết quả IVF. Đối với mỗi bất thường về hình thái, nhóm tác giả tạo ra một thang điểm số liệu noãn (OLS - Oocyte Literature Score) cho từng bất thường riêng lẻ và được tính điểm như sau: (a) các báo cáo cho thấy mối tương quan nghịch, không có hoặc tương quan thuận giữa một bất thường nhất định và kết quả IVF được cho điểm lần lượt là 1, 0 và -1; (b) các điểm này được tính bằng cách chia cho tổng các bất thường đã được phân tích và (c) giá trị thu được sẽ nhân hệ số 10 và chuyển thành số thập phân. Cụ thể, OLS bằng 0 có nghĩa là không có nghiên cứu tìm thấy mối tương quan giữa bất thường hình thái và kết quả IVF, ngược lại, OLS 10 thể hiện tất cả các nghiên cứu đều cho thấy có ảnh hưởng tiêu cực giữa loại bất thường hình thái được đánh giá đến kết quả IVF.
 
Kết quả như sau:
- Tổng cộng có 11 loại bất thường hình thái noãn được xác định, chia thành hai nhóm bất thường bên ngoài tế bào chất và bất thường bên trong tế bào chất. Trong đó, 6 bất thường bên ngoài tế bào chất được xác định bao gồm: bất thường về phức hợp tế bào cumulus-noãn (cumulus cell oocyte complex – COC), zona pellucida, khoảng không quanh noãn, thể cực, hình dạng, noãn khổng lồ. 5 bất thường bên trong tế bào chất được xác định là không bào, thể vùi, SER (smooth endoplasmic reticulum - lưới nội chất trơn), độ hạt, màu sắc.
- Trong số các bất thường bên ngoài tế bào chất, bất thường về hình thái COC được phân tích trong 6 nghiên cứu, trong đó có 5 nghiên cứu cho thấy mối tương quan nghịch với kết quả IVF, tương ứng OLS là 8,33. Điểm số này cho thấy bất thường COC có thể sử dụng để dự đoán tiềm năng phát triển của noãn. Các bất thường còn lại có OLS tương ứng zona pellucida 5,29; khoảng không quanh noãn 5; OLS của thể cực là 4 và hình dạng là 3,33; các kết quả này cho thấy giá trị dự đoán thấp của các bất thường này đến tiềm năng phát triển của noãn.
- Bất thường bên trong tế bào chất trong các trường hợp: không bào, SER và độ hạt có OLS lần lượt là 7,14 (10/14), 7,78 (7/9) và 6,25 (5/8) cho thấy có mối tương quan nghịch đến kết quả IVF. Các OLS này cho thấy không bào, SER và độ hạt có thể sử dụng để dự đoán tiềm năng phát triển của noãn và kết quả IVF.
 
Như vậy, các kết quả từ tổng quan hệ thống này cho thấy các bất thường bên ngoài tế bào chất như hình thái như COC và các bất thường bên trong tế bào chất như không bào, SER và độ hạt có thể được sử dụng để đánh giá tiềm năng phát triển của noãn, các bất thường này có mối tương quan nghịch với các kết quả IVF.
 
Tài liệu tham khảo:
Bartolacci A, Intra G, Coticchio G, dell'Aquila M, Patria G, Borini A. Does morphological assessment predict oocyte developmental competence? A systematic review and proposed score. J Assist Reprod Genet. 2022 Jan;39(1):3-17. doi: 10.1007/s10815-021-02370-3. Epub 2022 Jan 7. PMID: 34993709; PMCID: PMC8866588.
 

Từ khóa: Đánh giá hình thái có dự đoán tiềm năng phát triển của noãn không? Tổng quan hệ thống và đề xuất thang điểm đánh giá