CNSH. Trần Nhật Ánh Dương – IVFMD Tân Bình
 
Trong suốt quá trình hình thành và phát triển, công nghệ hỗ trợ sinh sản (ART) đã giúp rất nhiều bệnh nhân hiếm muộn được mang thai đứa con của chính mình. Tuy nhiên, những tiến bộ vượt bậc của ART cũng không thể nào ngăn cản và phòng tránh được hoàn toàn các trường hợp sẩy thai và lại một lần nữa gây ra những tổn thương tâm lý sâu sắc cho bệnh nhân đang điều trị hiếm muộn.
 
Cho đến nay, sẩy thai đã trở thành một trong những biến chứng phổ biến trong các thai kỳ điều trị ART. Một nghiên cứu cho thấy tỷ lệ sẩy thai ở những bệnh nhân ART được chuyển phôi tươi là 14,9%. Trước đây, đã có nhiều nghiên cứu được thực hiện để xác định các yếu tố dự báo nguy cơ sẩy thai, tuy nhiên vẫn chưa có sự đồng thuận, có thể là do cơ chế bệnh sinh cơ bản và các yếu tố liên quan đến sẩy thai vẫn chưa được làm rõ một cách đầy đủ. Do đó, cần tìm hiểu và xác định tỷ lệ và các yếu tố nguy cơ liên quan đến sẩy thai ở các cặp vợ chồng hiếm muộn, đặc biệt là các cặp vợ chồng hiếm muộn đang điều trị ART. Vì vậy, một nghiên cứu lớn và toàn diện về nguy cơ sẩy thai ở bệnh nhân ART là cần thiết. Mục tiêu của nghiên cứu này nhằm xác định tỷ lệ phổ biến và các yếu tố nguy cơ liên quan đến sẩy thai ở các cặp vợ chồng đang điều trị ART để cung cấp tài liệu tham khảo và trợ giúp cho việc dự đoán xác suất sẩy thai ở những bệnh nhân này trong thực hành lâm sàng trong tương lai.
 
Nghiên cứu đã tiến hành phân tích dữ liệu lâm sàng từ 16.097 bệnh nhân mang thai sau khi điều trị ART. Tiêu chí nhận vào nghiên cứu bao gồm những bệnh nhân được điều trị ART bằng cách sử dụng noãn tự thân và phôi được chuyển là phôi tươi, đã có các kết quả xét nghiệm cơ bản và không thực hiện xét nghiệm di truyền tiền làm tổ trước khi chuyển phôi. Các trường hợp tiền sử sẩy thai nhiều lần và u xơ cơ tử cung, các bệnh về rối loạn nội tiết và chuyển hóa, dị tật tử cung nghiêm trọng, bất thường nhiễm sắc thể ở cả hai vợ chồng, đái tháo đường nặng, cường giáp và các bệnh khác, ứ dịch ống dẫn trứng chưa được điều trị, lạc nội mạc tử cung hoặc các bệnh về nội mạc tử cung không được điều trị, dị ứng thuốc và các yếu tố khác,... bị loại khỏi nghiên cứu.
 
Các đối tượng nghiên cứu được chia thành "nhóm sẩy thai" và "nhóm không sẩy thai" theo kết quả thai kì đã được ghi nhận lại. Sẩy thai gồm những trường hợp thai đã được xác nhận, tiền sử lâm sàng, khám sức khỏe, nội tiết và siêu âm đầu dò âm đạo xác nhận rằng phôi thai ngừng phát triển trước 20 tuần của thai kỳ. Từ việc so sánh các yếu tố ảnh hưởng của bệnh nhân trong nhóm sẩy thai và nhóm không sẩy thai, các yếu tố được lựa chọn để phân tích là tuổi mẹ, tuổi bố, BMI, FSH, LH, Estradiol, Progesterone, AMH, prolactin, số chu kỳ điều trị, số lượng phôi chuyển, phương pháp thụ tinh, tuổi phôi, số lượng thai và phác đồ kích thích buồng trứng, nhóm tác giả đã xác định các yếu tố liên quan có ý nghĩa thống kê giữa hai nhóm bệnh nhân. Dựa trên những kết quả này, các phân tích hồi quy logistic đơn yếu tố và đa yếu tố được thực hiện để sàng lọc các yếu tố độc lập có liên quan đến sẩy thai trong ART. Thông qua các thông số này, chúng ta có thể dự đoán xác suất sẩy thai để thực hiện các biện pháp can thiệp dự phòng và nhằm ngăn ngừa sẩy thai và thông báo trước cho bệnh nhân về nguy cơ sẩy thai có thể có.
 
Kết quả:

• Nghiên cứu đã thu thập dữ liệu từ 16.097 bệnh nhân thụ thai thành công bằng ART, trong đó có 2378 người (14,77%) bị sẩy thai và 13.719 người (85,23%) không bị sẩy thai. Có sự khác biệt về tuổi mẹ ở nhóm sẩy thai cao hơn có ý nghĩa thống kê so với nhóm không sẩy thai (P <0,001). Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng nhận thấy rằng tuổi bố ở nhóm sẩy thai cao hơn đáng kể so với nhóm không sẩy thai (P <0,001). BMI và nồng độ FSH ở nhóm sẩy thai cũng cao hơn đáng kể so với nhóm không sẩy thai. Tuy nhiên, nồng độ Progesterone, AMH và prolactin trong nhóm sẩy thai cũng thấp hơn đáng kể so với nhóm không sẩy thai. Ngoài ra, cũng có sự khác biệt rõ rệt giữa số chu kỳ điều trị, số phôi chuyển và số thai giữa hai nhóm.
• Phân tích hồi quy logistic đa biến cho thấy tuổi mẹ, tuổi bố, nồng độ FSH và AMH là những yếu tố dự báo độc lập về nguy cơ sẩy thai tự nhiên. Trong đó, tuổi mẹ, tuổi bố và nồng độ FSH có tương quan thuận và AMH có mối tương quan nghịch với nguy cơ sẩy thai.
• Qua phân tích, nhóm nghiên cứu nhận thấy rằng theo độ tuổi của nữ là 32 tuổi. Khi trên 32 tuổi, nguy cơ sẩy thai tăng mạnh. Mối tương quan giữa tuổi nam và xác suất sẩy thai có xu hướng ổn định hơn; tuổi càng lớn, khả năng sẩy thai càng tăng.
• Ngoài ra, nghiên cứu cũng cho thấy FSH và AMH là những yếu tố quan trọng khác dẫn đến sẩy thai tự nhiên ở bệnh nhân điều trị ART. Ngưỡng cắt của FSH là 6,1 IU/L, khi FSH> 6,1 IU/L tỷ lệ sẩy thai tăng đáng kể. Tương tự với giá trị AMH, ngưỡng cắt của AMH là 3,1 ng/mL và 11,6 ng/mL, khi AMH<3,1 ng/mL tỷ lệ sẩy thai tăng. AMH có tương quan nghịch với tỷ lệ sẩy thai từ đó cho thấy giá trị AMH càng lớn thì tỷ lệ sẩy thai tự nhiên càng thấp. Tuy nhiên, khi AMH trong khoảng 3,1-11,6 ng/mL, xác suất sẩy thai tự nhiên không biến động theo nồng độ AMH.

Tóm lại, nghiên cứu đã cho thấy tuổi bố mẹ, nồng độ FSH, AMH và số lượng thai là các yếu tố liên quan độc lập đến tỷ lệ sẩy thai ở bệnh nhân điều trị ART. Khi người mẹ trên 32 tuổi thì nguy cơ sẩy thai càng cao. Khi nồng độ FSH > 6,1 IU/L, FSH có tương quan thuận với tỷ lệ sẩy thai, giá trị FSH càng cao thì tỷ lệ sẩy thai càng cao. Khi AMH ≤ 3,1 ng/mL, AMH có tương quan nghịch với xác suất sẩy thai; giá trị AMH càng cao, tỷ lệ sẩy thai càng thấp. Nam giới càng lớn tuổi thì tỷ lệ sẩy thai càng cao. Từ các kết quả nghiên cứu trên, nhóm tác giả có thể dự đoán xác suất sẩy thai dựa trên các thông số cá nhân của bệnh nhân điều trị hiếm muộn để ngăn ngừa và có biện pháp điều trị thích hợp. 
 
Nguồn: Li, F., Niu, A., Feng, X., Yan, Y., & Chen, Y. (2021). The threshold effect of factors associated with spontaneous abortion in human-assisted reproductive technology. Scientific Reports, 11(1), 1-9.

Từ khóa: Các yếu tố nguy cơ liên quan đến sẩy thai trong điều trị hỗ trợ sinh sản