Lạc nội mạc tử cung là một rối loạn mãn tính ảnh hưởng đến 6 – 10% phụ nữ đang độ tuổi sinh sản. Bệnh này thường liên quan đến các rối loạn về chức năng sinh sản bởi nhiều cơ chế khác nhau và thường có biểu hiện giảm dự trữ buồng trứng ảnh hưởng đến kết quả điều trị hỗ trợ sinh sản. Phương pháp điều trị bằng cách cắt bỏ lạc nội mạc tử cung ở buồng trứng có thể gây ảnh hưởng xấu đến dự trữ buồng trứng và đáp ứng của buồng trứng với tác nhân kích thích. Hiện tại vẫn chưa có bằng chứng cho thấy có sự cải thiện kết quả điều trị IVF sau phẫu thuật cũng như tỉ lệ tái phát lạc nội mạc tử cung sau phẫu thuật chiếm đến 7 – 30%.

Đông lạnh noãn hiện nay được xem là lựa chọn hiệu quả đối với nhóm phụ nữ cần bảo tồn khả năng sinh sản, đặc biệt là nhóm lạc nội mạc tử cung. Tuy nhiên dữ liệu về bảo tồn khả năng sinh sản ở nhóm vẫn còn rất hạn chế. Mục tiêu của nghiên cứu là mô tả kết quả bảo tồn khả năng sinh sản bằng đông lạnh noãn ở nhóm phụ nữ lạc nội mạc tử cung và xác định tác động của phẫu thuật cắt bỏ lạc nội mạc tử cung ở buồng trứng.

Nghiên cứu hồi cứu quan sát đa trung tâm. Nghiên cứu gồm 485 phụ nữ lạc nội mạc tử cung thực hiện đông lạnh noãn để bảo tồn khả năng sinh sản từ tháng 1/2007 đến 7/2018. Tiêu chuẩn nhận là phụ nữ dưới 42 tuổi, có lạc nội mạc tử cung đường kính trung bình lớn hơn 1 cm và nang noãn có thể thấy trên siêu âm hai chiều. AMH < 0,5 ng/mL và có hơn 3 nang thứ cấp.

Các giai đoạn của lạc nội mạc tử cung cũng được xác định. Giai đoạn I-II chẩn đoán bằng nội soi ổ bụng và giai đọan III – IV được xác định bằng siêu âm ở bệnh nhân không thực hiện phẫu thuật.

Đông lạnh noãn sử dụng phương pháp Cryotop (Kitazato). Phôi sẽ được chuyển sau khi rã 4 – 8 giờ ở phôi cả ngày 3 và ngày 5.

Kết quả chính là tỉ lệ sống sau rã noãn và tỉ lệ trẻ sinh sống. Kết quả phụ là số lượng noãn thu được và đông lạnh, tỉ lệ thai lâm sàng và tỉ lệ thai diễn tiến.

Kết quả chính và phụ được so sánh giữa các giai đoạn lạc nội mạc tử cung và giữa bệnh nhân có phẫu thuật và không phẫu thuật cắt bỏ lạc nội mạc tử cung buồng trứng.
Tỉ lệ sống sau rã và tỉ lệ trẻ sinh sống cộng dồn trung bình là 83.2% và 46.4%.

So sánh giữa các giai đoạn lạc nội mạc tử cung: Không có sự khác biệt về AFC, số lượng noãn chọc hút, số lượng noãn MII trữ, chất lượng phôi, tỉ lệ sống sau rã, tỉ lệ thai lâm sàng và tỉ lệ trẻ sinh sống cộng dồn. Tuy nhiên hai nhóm tuổi ≤35 và >35 có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa các thông số này.

So sánh giữa nhóm có phẫu thuật và không phẫu thuật lạc nội mạc tử cung buồng trứng trước khi IVF: Số lượng noãn chọc hút và số lượng noãn MII có thể trữ trên mỗi chu kì và trên từng bệnh nhân ở nhóm không phẫu thuật cao hơn so với nhóm có phẫu thuật. Tuy nhiên chất lượng phôi, tỉ lệ sống sau rã, tỉ lệ thai lâm sàng, thai diễn tiến và tỉ lệ trẻ sinh sống cộng dồn tương đương giữa hai nhóm. Khi so sánh ở nhóm phụ nữ ≤ 35 tuổi, tỉ lệ thai lâm sàng và CLBR cao đáng kể ở nhóm không phẫu thuật so với nhóm phẫu thuật. Ngược lại, ở phụ nữ >35 tuổi, không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê ở hai nhóm có phẫu thuật và không.

Kết luận:

Bảo tồn khả năng sinh sản bằng phương pháp đông lạnh noãn là phương pháp điều trị hợp lý ở nhóm bệnh nhân lạc nội mạc tử cung. Nên thực hiện đông lạnh noãn trước khi phẫu thuật cắt bỏ lạc nội mạc tử cung buồng trứng ở nhóm phụ nữ trẻ ≤ 35 tuổi do ảnh hưởng đáng kể từ phẫu thuật.

Nguồn: Cobo, A., Giles, J., Paolelli, S., Pellicer, A., Remohí, J., & García-Velasco, J. A. (2020). Oocyte vitrification for fertility preservation in women with endometriosis: an observational study. Fertility and Sterility.

Keyword: Endometrioma, endometriosis, fertility preservation, oocyte vitrification, ovarian surgery.

Từ khóa: Đông lạnh noãn nhằm bảo tồn khả năng sinh sản ở bệnh nhân lạc nội mạc tử cung