CVPH. Trần Hà Lan Thanh-IVFMD Phú Nhuận
 

Chất lượng noãn là yếu tố thiết yếu ảnh hưởng khả năng phát triển của phôi và tỉ lệ thai lâm sàng. Tuy nhiên, việc đánh giá chất lượng noãn vẫn còn hạn chế chỉ ở mức độ hình thái ở hầu hết các trung tâm thụ tinh trong ống nghiệm (TTTON). Một vài nghiên cứu đã xác định các dấu ấn sinh học trong dịch nang và tế bào hạt, nhưng chúng vẫn còn tranh cãi và đòi hỏi phải có giá trị xa hơn nên chưa được ứng dụng lâm sàng.

DNA tự do (cf DNA) là những đoạn DNA nhỏ, lưu thông tự do trong máu. cfDNA là sản phẩm của những tế bào trải qua quá trình chết theo chương trình hay hoại tử. Chúng được giải phóng theo các con đường chủ động hoặc thụ động của tế bào. Cf DNA có nguồn gốc từ DNA nhân (cf-nDNA) hay DNA ty thể (cf-mtDNA). cf-nDNA và cf-mtDNA còn được tìm thấy trong nước tiểu, tinh dịch, dịch nang…Và chúng có giá trị tiên đoán và chẩn đoán ung thư và chẩn đoán thai trước sinh. Ti thể là bào quan đóng vai trò quan trọng trong nhiều hoạt động chức năng như sinh trưởng tế bào, apoptosis và cân bằng Ca2+ nội mô. Số lượng mtDNA bất thường có thể dẫn đến rối loạn chức năng ti thể và phát triển các bệnh lý. Vì thế, cf-mtDNA có thể là dấu ấn phân tử nhạy cảm cao. cf-nDNA trong dịch nang có thể do tế bào hạt apoptosis, trong khi hàm lượng tương đối cf-mtDNA có thể do những thay đổi chức năng của ti thể và động học chức năng của tế bào hạt. Một số nghiên cứu đã báo cáo hàm lượng cf-DNA trong dịch nang có liên quan đến chất lượng phôi, và có thể là dấu ấn tiên đoán chất lượng phôi. Tuy nhiên, mối liên hệ giữa cf-mtDNA trong dịch nang với tiềm năng phát triển noãn và phôi chưa được hiểu rõ ràng.

Vì vậy, nhóm nghiên cứu muốn xác định mối tương quan giữa hàm lượng cf-mtDNA trong dịch nang với tiềm năng phát triển hoàn thiện sau này của noãn; đồng thời đánh giá ảnh hưởng các đặc điểm nền của bệnh nhân với hàm lượng cf-mtDNA trong dịch nang.

Đối tượng vào nghiên cứu là 92 bệnh nhân điều trị IVF cổ điển (n=53) hoặc ICSI (n=39) với độ tuổi 21-45 tuổi, BMI 16,6-33,9 kg/m², thời gian vô sinh 4,2 ± 3,57 năm. Thu nhận 225 mẫu dịch nang và định lượng cf-nDNA và cf-mtDNA bằng PCR real-time định lượng 2 gen marker tương ứng là b-globin và ND1. Hàm lượng tương đối của cf-mtDNA trong dịch nang được biểu thị bằng tỉ lệ cf-ND1/cf-b-globin.
Kết quả của nghiên cứu:

Như vậy, hàm lượng cf- mtDNA trong dịch nang người có tương quan nghịch đáng kể với khả năng tạo phôi nang, nhưng có tương quan thuận với tuổi vợ. Vì thế có thể xem là dấu ấn sinh học đầy hứa hẹn không xâm lấn để dự đoán tiềm năng phát triển hoàn thiện sau này của noãn.

Nguồn: Cell-free mitochondrial DNA in human follicular fluid: a promising bio-marker of blastocyst developmental potential in women undergoing assisted reproductive technology, 2019, Reproductive Biology and Endocrinology, doi: 10.1186/s12958-019-0495-6