Hỗ trợ sinh sản là một phương pháp điều trị hiệu quả đối với những bệnh nhân vô sinh do lạc nội mạc tử cung (LNMTC), đặc biệt là LNMTC mức độ trung bình và nặng. Tuy nhiên, sự gia tăng nồng độ estrogen do kích thích buồng trứng trong hỗ trợ sinh sản khiến nhiều tác giả lo ngại có thể ảnh hưởng đến tiến triển của sang thương LNMTC, dẫn đến tăng mức độ đau trong LNMTC và làm giảm chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.



Pietro Santulli và cộng sự (2016) đã tiến hành một nghiên cứu nhằm đánh giá ảnh hưởng của kỹ thuật hỗ trợ sinh sản lên triệu chứng đau và chất lượng cuộc sống của những phụ nữ bị LNMTC. Đây là một nghiên cứu quan sát tiền cứu có đối chứng gồm 1 nhóm gồm các bệnh nhân bị LNMTC và 1 nhóm không bị LNMTC. Các bệnh nhân sẽ được đánh giá mức độ tiến triển của triệu chứng đau trong quá trình điều trị dựa trên thang điểm VAS (visual analogue scale) và chất lượng cuộc sống với công cụ FertiQoL.

Kết cục nghiên cứu chính gồm: (1) cường độ đau khi hành kinh, đau khi giao hợp, đau mãn tính không liên quan chu kỳ, đau dạ dày ruột và đau đường tiểu dưới; (2) sự thay đổi mức độ đau sau khi chọc hút trứng so với đánh giá ban đầu; (3) điểm số FertiQoL.

Sau khi loại trừ các trường hợp huỷ chu kỳ và các trường hợp mất dấu, có 102 phụ nữ bị LNMTC và 104 phụ nữ không bị LNMTC được phân tích. So với những phụ nữ trong nhóm chứng, ở những phụ nữ bị LNMTC, mức độ đau lại có khuynh hướng giảm sau khi chọc hút trứng so với thời điểm đánh giá ban đầu về mức độ đau khi hành kinh (-1,35 ± 3,23 sau chọc hút trứng so với lúc đầu 0,61 ± 4) và đau khi giao hợp (-1,19 ± 2,58 so với lúc đầu 0,14 ± 2,06). Không có sự khác biệt về mức độ đau ở các dạng đau khác giữa hai nhóm. Chất lượng cuộc sống cũng tương đương giữa nhóm LNMTC và nhóm chứng.

Sau khi phân tích hồi quy đa biến, mức độ đau cũng không diễn tiến trầm trọng hơn ở nhóm LNMTC so với nhóm chứng. Phân tích riêng các dạng LNMTC khác nhau cũng không cho thấy mức độ đau nặng nề hơn khi điều trị hỗ trợ sinh sản. Có 3 dạng LNMTC trong nghiên cứu: LNMTC phúc mạc nông, u LNMTC ở buồng trứng và LNMTC thâm nhiễm sâu, trong đó LNMTC thâm nhiễm sâu chiếm đến 74,5%.

Nghiên cứu tiền cứu có đối chứng này cho thấy kỹ thuật hỗ trợ sinh sản không làm nặng hơn các triệu chứng cũng như chất lượng cuộc sống của bệnh nhân vô sinh bị LNMTC, bất kể dạng LNMTC nào. Phát hiện từ nghiên cứu này có thể góp phần giúp các bác sĩ lâm sàng yên tâm hơn khi thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản cho bệnh nhân vô sinh bị LNMTC mà không cần phẫu thuật lấy bỏ các sang thương LNMTC trước điều trị.
 

BS Nguyễn Khánh Linh

Nguồn: Endometriosis-related infertility: assisted reproductive technology has no adverse impact on pain or quality-of-life scores. Fertil Steril 2016;105:978–87.