Đái tháo đường thai kỳ là tình trạng nồng độ đường (glucose) trong máu tăng, khởi phát hoặc được chẩn đoán trong thai kỳ.

Khi có thai, một chế độ ăn cân bằng đủ dinh dưỡng có vai trò rất quan trọng, nhằm đảm bảo cho thai phụ và thai nhi được cung cấp đủ các chất cần thiết, hạn chế các biến chứng cho mẹ và con. Khi thai phụ bị đái tháo đường, chế độ ăn càng có vai trò quan trọng hơn nữa nhằm kiểm soát tốt đường huyết của mẹ và các biến chứng cho thai.

Bài viết này trình bày các khuyến cáo dành cho những thai phụ bị đái tháo đường thai kỳ nhưng chưa có chỉ định điều trị bằng insulin.

Các khuyến cáo

Cách tốt nhất để cải thiện chế độ ăn của bạn là ăn nhiều loại thức ăn dinh dưỡng khác nhau với đủ thành phần các nhóm chất chính: đạm, tinh bột / đường, chất béo và chất xơ (rau, củ, quả, trái cây).

Bạn cần biết cách đọc các thông tin về thức ăn, tham vấn với bác sĩ chuyên khoa trước khi lựa chọn các loại thức ăn phù hợp. Tư vấn với bác sĩ của bạn nếu bạn là người ăn chay hoặc có một chế độ ăn đặc biệt.

Nhìn chung, chế độ ăn của bạn cần đảm bảo:

• Thành phần chất béo và đạm ở mức độ trung bình
• Cung cấp carbohydrates trong mức độ kiểm soát qua các loại thức ăn gồm trái cây, rau xanh và tinh bột (bánh mì, ngũ cốc, mì sợi, bún và gạo)
• Tiêu thụ ít các loại thức ăn có nhiều đường, như nước ngọt, nước trái cây và bánh ngọt

Bạn nên ăn 3 bữa chính (lượng tiêu thụ từ ít đến trung bình) và một vài bữa phụ mỗi ngày. Không được bỏ bữa. Duy trì đều đặn lượng tiêu thụ và loại thức ăn mỗi ngày (carbohydrates, chất béo và đạm).

CARBOHYDRATES

• Carbohydrates chỉ chiếm ít hơn một nửa lượng calo mà bạn tiêu thụ.
• Hầu hết carbohydrates có trong tinh bột và các loại thức ăn ngọt, như bánh mì, gạo, mì sợi / bún, ngũ cốc, khoai tây, đậu, bắp, trái cây, nước ép trái cây, sữa, yaohurt, bánh kẹo, soda và đồ ăn ngọt.
• Carbohydrates nguyên hạt, giàu chất xơ là những lựa chọn phù hợp cho thai phụ đái tháo đường.
• Nên ăn nhiều rau xanh (cà rốt, cải xanh và rau bina) vì rất tốt cho sức khỏe.
• Carbohydrates trong thức ăn được đo bằng gram. Bạn có thể học cách tính lượng carbohydrates trong các loại thức ăn mà bạn thích hoặc thường xuyên ăn.

HẠT, ĐẬU VÀ TINH BỘT

• Ăn 6 hoặc nhiều bữa một ngày: một bữa tương đương 1 lát bánh mì, 25-30 gram ngũ cốc, ½ chén gạo / mì, bánh muffin
• Các loại thức ăn như bánh mì, hạt, đậu, gạo, mì sợi và tinh bột được bổ sung vitamin, khoáng chất, chất xơ và các loại carbohydrates có lợi.
• Hãy chọn các loại carbohydrate có nhiều chất xơ. Ăn các loại thức ăn nguyên hạt. Sử dụng bột lúa mì hoặc ngũ cốc nguyên hạt khi nấu ăn và chế biến.
• Ăn nhiều các loại bánh mì ít chất béo.

RAU XANH

• Ăn 3 - 5 bữa một ngày.
• Chọn các loại rau tươi hoặc đông lạnh không bổ sung đường, chất béo và muối. Bạn nên chọn các loại rau xanh sậm và vàng sậm, như rau bina, cải xanh, cà rốt và tiêu.

TRÁI CÂY

• Ăn 2 - 4 bữa một ngày: một bữa tương đương 1 trái nguyên, to vừa (như chuối, táo hoặc cam); 1/2 tách loại trái cây đã chế biến hoặc ¾ tách nước trái cây.
• Chọn ăn nguyên trái hơn là uống nước ép trái cây. Chúng sẽ có nhiều chất xơ hơn. Những trái cây họ cam như cam, quýt, bưởi là những loại tốt nhất. Với nước ép trái cây, chọn loại không có đường và siro.
• Hãy chọn trái cây và nước ép tươi, những loại này vẫn còn giá trị dinh dưỡng hơn so với các loại đông lạnh hoặc đóng hộp.

SỮA VÀ CÁC SẢN PHẨM TỪ SỮA

• Dùng 4 bữa một ngày: một bữa tương đương 1 tách sữa hoặc yaohurt, 40 gram phó mát tự nhiên, hoặc 50 gram phó mát chế biến.
• Chọn loại sữa hoặc yaohurt ít béo hoặc không béo. Yaohurt chứa đường tự nhiên, tránh các loại yaohurt có bổ sung đường hoặc chất ngọt nhân tạo.
• Các sản phẩm từ sữa có chứa nhiều đạm, calci và phospho (để kiểm soát calo và cholesterol, hãy chọn loại ít béo).

ĐẠM (THỊT, CÁ, ĐẬU, TRỨNG VÀ CÁC LOẠI HẠT)

• Ăn 2 - 3 bữa một ngày: một bữa tương đương 50-80 gram thịt hoặc cá; 1/2 tách đậu; 1 quả trứng; hoặc 2 muỗng bơ đậu phộng.
• Không ăn lớp da của thịt gà. Chọn các lát cắt thịt mỏng.
• Lấy bỏ tất cả chất béo nhìn thấy được. Nướng, quay hoặc luộc thay vì chiên xào.
• Các loại thức ăn trong nhóm này là nguồn cung cấp tuyệt vời vitamin B, đạm, sắt và kẽm.

ĐỒ NGỌT

• Đồ ngọt thường chứa nhiều chất béo và đường, vì vậy không nên tiêu thụ nhiều.
• Chỉ nên ăn các loại không có đường.
• Hãy chia đồ ngọt của bạn cho những người xung quanh.

CHẤT BÉO

• Bạn có thể tiêu thụ bơ, dầu trộn salad và các món tráng miệng. Bạn không nên cắt hoàn toàn chất béo và dầu ra khỏi khẩu phần ăn của mình. Chúng cung cấp năng lượng cho sự tăng trưởng và phát triển của não.
• Nhìn chung, bạn nên hạn chế tiêu thụ thức ăn béo, đặc biệt là những loại có nhiều chất béo bão hòa như hamburger, phó mát, thịt xông khói và bơ.

THAY ĐỔI LỐI SỐNG

Bác sĩ của bạn có thể đề nghị bạn tập thể dục nhẹ nhàng. Đi bộ là cách tập thể dục đơn giản nhất, nhưng bơi lội hoặc các môn thể dục nhẹ nhàng khác cũng có thể hữu ích cho bạn. Tập thể dục là một phương pháp quan trọng để kiểm soát lượng đường trong máu của bạn.

BS Nguyễn Khánh Linh

Nguồn: http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/007430.htm