Như một phần trong giải pháp hoà giải trong một vụ kiện chống lại Cơ quan Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA), cơ quan này đã đồng ý đưa ra luật định cấm các bao bì thực phẩm và nước uống chứa hoá chất bisphenol A (BPA), một chất hoá học đang còn nhiều bàn cãi về mức độ ảnh hưởng của nó.

Vụ kiện được khởi xướng bởi Hội đồng Bảo vệ Tài nguyên thiên nhiên (NRDC), một nhóm vận động phi lợi nhuận vì môi trường của quốc gia. Nhóm này đã nộp đơn khởi kiện FDA trong năm 2008, yêu cầu rằng cần phải cấm sử dụng BPA như là một phụ gia trong thực phẩm.

Tuy nhiên FDA đã không trả lời yêu cầu này của NRDC trước toà trong khoảng thời gian cần thiết theo quy định của pháp luật - tối đa là 180 ngày. Vụ việc này vừa được giải quyết và công bố ngày 07/12/2011, đòi hỏi FDA phải đưa ra quyết định ngưng sử dụng BPA đến cuối tháng 3 năm 2012.

Tiến sỉ, Bác sĩ Sarah Janssen (một trong số những nhà khoa học của NRDC) đã khẳng định với Medscape Medical News: "Đã có hàng trăm nghiên cứu cho thấy rằng bisphenol A là nguyên nhân gây hại lên các hệ cơ quan khác nhau theo nhiều cách khác nhau, bao gồm cả hệ sinh sản, và nó đưa đến nguy cơ phát triển bệnh ung thư. Nó không được chứng minh là an toàn khi sử dụng".

"Chúng tôi vui mừng rằng FDA sẽ được yêu cầu trả lời các kiến ​​nghị của chúng tôi, nhưng đồng thời chúng tôi phải nhờ đến tòa án để bắt họ làm nhiệm vụ của họ.”

Tiến sĩ Janssen lưu ý rằng FDA có thể phản hồi lại các kiến nghị của NRDC theo nhiều cách khác nhau: bằng cách phủ nhận toàn bộ, bằng cách thu hồi chấp thuận cho BPA trong tất cả các sản phẩm liên quan đến thực phẩm, hoặc bằng cách thu hồi công nhận trong một số mặt hàng được NRDC lưu ý nêu tên, chẳng hạn như hộp đựng thức ăn của trẻ em.

Bởi vì những tranh cãi xung quanh việc sử dụng của BPA, nhiều nhà sản xuất chai dành cho trẻ em và một số nhà sản xuất chai nhựa đựng nước đã ngừng sử dụng BPA trong sản phẩm của họ.

BPA có ở khắp nơi

Tuy nhiên, BPA - hóa chất phổ biến trong các sản phẩm tiêu dùng hiện đại ngày nay được tìm thấy trong các sản phẩm nhựa polycarbonate, chẳng hạn như chai nước bằng nhựa được sử dụng cho dòng sản phẩm kim loại, hoặc thực phẩm đóng hộp, cũng như hộp nước trái cây, và thậm chí cả giấy biên nhận thanh toán tiền mặt.

Nghiên cứu trên động vật cũng như nghiên cứu dịch tễ học trên con người đã cho thấy BPA có mối liên quan đến tăng nguy cơ đối với tăng trưởng tiền ung thư trong tuyến vú, tuyến tiền liệt, và gây ra những vấn đề sức khỏe như bệnh tim, bệnh gan, tiểu đường, và vấn đề về hành vi ở trẻ em (ví dụ, trầm cảm, lo âu, và hiếu động thái quá).

Tuy nhiên, mối liên hệ giữa BPA và tình trạng sức khỏe ở người vẫn còn tranh cãi. Trong năm 2008, một báo cáo của Chương trình quốc gia về độc chất của Hoa Kỳ đã trình bày một số lo ngại về những ảnh hưởng lên sức khỏe của các hóa chất trên bào thai, trẻ sơ sinh và trẻ em. Báo cáo cũng kết luận rằng hầu hết những người lớn khi tiếp xúc BPA ở mức thấp đều có thể xem như "không đáng lo ngại."

FDA đã từ chối một cuộc phỏng vấn của Medscape Medical News, nhưng trong tuyên bố mới nhất của họ đối với BPA, phát hành vào tháng 1 năm 2010, cơ quan này lưu ý rằng những nghiên cứu gần đây nâng cao sự lo ngại về những tác động tiềm tàng của các hóa chất lên não, hành vi và tuyến tiền liệt  trong bào thai, trẻ sơ sinh và trẻ em.

Tuy nhiên, tuyên bố của cơ quan này cũng lưu ý rằng có một số kết luận chưa chắc chắn cần lưu tâm có liên quan đến những nghiên cứu này và những tác động tiềm tàng của BPA đối với sức khỏe con người.

Nghiên cứu khoa học mới trên người và động vật hiện đang tiến hành và có thể cung cấp ít nhất là một số câu trả lời cho những câu hỏi BPA có hại như thế nào lên trẻ sơ sinh, trẻ em và người lớn.

Còn tồn đọng một số hoài nghi

Theo tiến sĩ Joe M. Braun, Bộ Y tế Môi trường, Trường Y tế Công cộng Đại học Harvard, Boston, Massachusetts, Viện khoa học y học môi trường quốc gia đã dành kinh phí 30 triệu USD để nghiên cứu về BPA, và dự kiến rằng sẽ có kết quả từ một số nghiên cứu trên người và động vật trong 6-12 tháng tới.

Trong một nghiên cứu được công bố trong Pediatrics vào tháng 10 và báo cáo của Medscape Medical News tại thời điểm đó, Tiến sĩ Braun và các đồng nghiệp phát hiện ra rằng tiếp xúc với BPA trước khi sinh có liên quan với trầm cảm, lo lắng, và các hành vi hiếu động ở bé gái 3 tuổi, nhưng không gặp ở bé trai cùng độ tuổi.

Tiến sĩ Braun phát biểu với Medscape Medical News: "Các kết quả của một nghiên cứu mới sắp được công bố có thể giúp giải quyết một số mâu thuẫn mà chúng ta đã thấy trong các nghiên cứu trên người và động vật về BPA. Nghiên cứu mới này có thể giúp giải quyết câu hỏi về khả năng tác hại của BPA, nhưng sau đó một số người thậm chí có thể vẫn còn hoài nghi."

Bác sĩ Gilbert Ross đã nhận xét “Dù cuối cùng FDA có quyết định như thế nào, phán quyết của cơ quan này cũng sẽ được hoan nghênh bởi cả ngành công nghiệp và cả người tiêu dùng.” Hiện tại Bác sĩ Ross đang làm giám đốc y khoa và điều hành của Hội đồng Khoa học và Y tế của Mỹ - một tổ chức phi lợi nhuận nhận tài trợ từ ngành công nghiệp cũng như các nguồn khác.

Theo tiến sĩ Ross, BPA sử dụng rộng rãi trong các sản phẩm tiêu dùng, và độ an toàn của nó đã được nghiên cứu. Sự đồng thuận của các dữ liệu khoa học cho rằng không có mối đe dọa nghiêm trọng cho sức khỏe con người. Trên cơ sở các bằng chứng khoa học, mối quan tâm về các tác hại của BPA là phi lý.

Một lượng lớn sản phẩm được đóng hộp

Tiến sĩ Ross nhận xét “Nếu BPA đã bị cấm dùng trong các sản phẩm tiêu dùng như đồ hộp, thì trong những sản phẩm đó hóa chất bảo quản kim loại sẽ thẩm thấu vào thức ăn, cần phải tìm một chất thay thế. Và không có chất thay thế nào được nghiên cứu tốt như là BPA.”

Tiến sĩ Janssen thừa nhận rằng “Có khả năng FDA sẽ thu hồi chấp thuận cho sử dụng BPA trong các chai dành cho trẻ em và chén nhỏ nhằm phản hồi một văn bản kiến ​​nghị của ngành công nghiệp được nộp vài tháng trước. Nhưng chúng tôi biết rằng một lượng lớn sản phẩm đang bày bán không phải là những chiếc bình dành cho trẻ em mà là những thực phẩm đóng hộp. Mỗi ngày có hàng triệu khách hàng Mỹ đang bị phơi nhiễm với những hoá chất nguy hiểm… FDA bắt buộc phải sử dụng những chứng cứ khoa học để chắc chắn với chúng tôi rằng những chất thêm vào thực phẩm như BPA là an toàn.”

Nguồn Medscape Medical News – Barbara Boughton

Người dịch: BS Tăng Quang Thái