Vừa có thêm bằng chứng mạnh mẽ về mối liên hệ giữa đái tháo đường và nguy cơ bị ung thư vú, theo báo cáo của các nhà nghiên cứu Thụy Điển tại Hội nghị chuyên đề Thường niên lần thứ 34 về Ung thư Vú ở San Antonio (Annual San Antonio Breast Cancer Symposium, SABCS).

Theo báo cáo của Hakan Olsson, MD, một giáo sư khoa Ung thư và Dịch tễ học ung thư ở Đại học Lund ở Lund, Thụy Điển, dựa trên một nghiên cứu bệnh chứng qua những dữ liệu trong Danh sách khai sinh khai tử của dân số Thụy Điển và Danh sách các đơn thuốc được bác sĩ kê trên toàn quốc, khi bị đái tháo đường thì nguy cơ bị ung thư vú của bệnh nhân sẽ tăng gần 40%.

“Có mối liên quan giữa đái tháo đường và ung thư vú ngay cả khi điều chỉnh yếu tố béo phì và lipid máu bất thường. Mối liên quan này đặc biệt thấy rõ trong 4 năm đầu tiên được chẩn đoán ung thư,” Bác sĩ Olsson nói.

Các tác giả cũng tìm thấy mối liên quan có ý nghĩa giữa nguy cơ ung thư nói chung ở những bệnh nhân bị đái tháo đường sử dụng insulin glargine, đồng vận của insulin tác dụng kéo dài (Lantus, Sanofi Diabetes).

Ngược lại, chất kháng đái tháo đường metformin lại có khuynh hướng làm giảm nguy cơ ung thư ở những người bị đái tháo đường, nhưng không có ý nghĩa thống kê.

Tuy nhiên, các kết quả nghiên cứu về insulin, dường như có vẻ ngược với những kết quả của các phân tích gộp được báo cáo tại Hội nghị Đái tháo đường Thế giới 2011 của Liên đoàn Đái tháo đường Quốc tế (International Diabetes Federation, IDF) ở Dubai, thuộc các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất. Theo người phát ngôn của Sanofi, nghiên cứu đó, bao gồm cả dữ liệu từ các nghiên cứu quan sát và các thử nghiệm ngẫu nhiên có nhóm chứng, không cho thấy bất kỳ ung thư nào đi kèm với việc sử dụng insulin tác dụng kéo dài.

Mặt khác, theo lời bàn luận của Jennifer A. Ligibel chuyên ngành Ung thư Vú của Viện Ung thư Dana Farber ở Boston, Massachusetts, thì bằng chứng về mối liên quan giữa đái tháo đường và nguy cơ ung thư vú lại dường như là một bằng chứng mạnh.

“Tôi nghĩ công trình này rất quan trọng giúp chúng ta hiểu rõ hơn về mối liên quan giữa béo phì và ung thư,” Bác sĩ Ligibel nói.

Bà ghi chú rằng nghiên cứu MA 32, một nghiên cứu ngẫu nhiên giai đoạn 3 về metformin so sánh với placebo trong ung thư vú giai đoạn sớm, hiện đang nhận bệnh nhân ở Mỹ và Canada. Các nghiên cứu viên sẽ kiểm tra xem metformin có thể can thiệp vào sự phát triển của ung thư vú giai đoạn sớm và xem nó có thể kết hợp với các liệu pháp khác để giảm tỉ lệ tái phát không.

Bác sĩ Olsson và cộng sự đã xem xét dữ liệu từ 2724 ca bệnh (bệnh nhân ung thư) và 20.542 ca chứng (tương ứng với tuổi, giới và nơi cư trú) từ sổ đăng kí bệnh nhân nội trú và ngoại trú để khảo sát mối liên quan giữa ung thư, đái tháo đường, béo phì và/ hoặc lipid máu bất thường.

Các nhà nghiên cứu cũng lấy thông tin về sử dụng insulin glargine và metformin trong danh sách các đơn thuốc được kê ở Thụy Điển. Trong đó, 202 ca bệnh và 1297 ca chứng đã sử dụng glargine, trong khi 1036 ca bệnh và 7039 ca chứng đã sử dụng metformin.

Họ đã phát hiện qua một phân tích đơn biến rằng trong khoảng thời gian từ 90 đến 1460 ngày trước chẩn đoán ung thư vú, đái tháo đường có liên quan với ung thư vú với tỉ số chênh (OR) là 1.18 (khoảng tin cậy 95% [CI], 0.99 – 1.40). Cả tình trạng béo phì lẫn lipid máu bất thường đều không có liên quan có ý nghĩa với nguy cơ ung thư vú trong thời gian theo dõi.

Trong một phân tích đa biến có kiểm soát tình trạng béo phì và lipid máu, đái tháo đường có mối liên quan với ung thư vú với OR là 1.37 (CI 95%, 1.10 – 1.71). Nhưng trong một phân tích về những ca ung thư vú được chẩn đoán 5 đến 10 năm sau khi được chẩn đoán đái tháo đường, mối liên quan này biến mất (OR, 1.11; 95% CI, 0.88 - 1.40).

Các nhà nghiên cứu cố gắng đào sâu vào từng loại ung thư cụ thể nhưng chưa được. Dù vậy, họ đã phân tích nguy cơ ung thư toàn thể ở những người sử dụng glargine và metformin và phát hiện rằng glargine liên quan với nguy cơ ung thư toàn thể với tỉ số chênh là 2.88 (95% CI, 1.15 - 6.64), trong khi mối liên quan của metformin là không có ý nghĩa (0.92; 95% CI, 0.82 - 1.09).

Tuy nhiên, những phát hiện này gây nhiều nghi vấn đối với Bác sĩ Robert Cuddihy, MD, thuộc Bộ phận Y khoa về Đái tháo đường của Sanofi, trụ sở tại Bridgewater, New Jersey.

Cuddihy nêu lại một nghiên cứu năm 2009 (Diabetologia. 2009;52:1745-1754) xem xét các dữ liệu từ 114.841 cư dân Thụy Điển đã được kê toa insulin, phát hiện thấy rằng từ năm 2006 đến năm 2007, việc sử dụng insulin glargine đi kèm với nguy cơ tương đối của ung thư vú với tỉ số chênh là 1.99 (95% CI, 1.31 - 3.03).

Nhưng khi theo dõi thêm, các nhà nghiên cứu đã không tìm thấy sự tăng nguy cơ của ung thư vú ở những người sử dụng insulin glargine trong năm 2008.

“Chúng ta cần thêm dữ liệu của nhiều năm để có thể tuyên bố chắc chắn rằng sự tăng tần suất ung thư vú mà chúng ta nhận thấy ở Thụy Điển từ năm 2006 đến năm 2007 là do sự dao động ngẫu nhiên hay do mối liên quan với việc sử dụng insulin glargine,” họ kết luận (Acta Oncol. 2011;50:685-693).

Cuddihy cho rằng nhiều nghiên cứu quốc tế quy mô lớn hơn đang hoặc sắp thực hiện sẽ có câu trả lời tốt hơn về nguy cơ ung thư vú hoặc các loại ung thư khác có liên quan với việc sử dụng insulin glargine hay không.

Nguồn: 34th Annual San Antonio Breast Cancer Symposium (SABCS): Abstract P1-08-06. Presented December 8, 2011.

BS Nguyễn Thị Ngọc Nhân