Một điều đã được y văn ghi nhận rõ rằng các yếu tố sinh sản đã điều chỉnh đáng kể nguy cơ của một số bệnh ung thư. Dữ liệu từ các nghiên cứu tiền cứu có đối chứng cho thấy liệu pháp hormon thay thế ở những phụ nữ hậu mãn kinh có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú và ung thư buồng trứng, trong khi lại làm giảm nguy cơ ung thư nội mạc tử cung (Anderson et al., 2003).

Các lợi ích và nguy cơ của việc sử dụng thuốc viên tránh thai đối với ung thư đã được xem xét lại vào năm 1998 bởi các Nhóm thực hành (Working Groups) của Cơ quan nghiên cứu Ung thư quốc tế (International Agency for Research on Cancer, IARC/WHO), và đi đến kết luận rằng các thuốc viên tránh thai dạng phối hợp có khả năng sinh ung thư ở người, dựa trên sự tăng nguy cơ ung thư biểu mô tế bào gan (IARC, 1999), ung thư vú và ung thư cổ tử cung (IARC, 2007). Nguy cơ ung thư đại trực tràng được giảm xuống khi sử dụng thuốc viên tránh thai. Bằng chứng của các ung thư khác trong mối tương quan với việc sử dụng thuốc viên tránh thai vẫn được xem là chưa đầy đủ.

Nghiên cứu xem xét mối liên quan giữa nguy cơ ung thư và việc sử dụng thuốc viên tránh thai trở nên phức tạp bởi một số yếu tố khác như: tỉ lệ mới mắc cao nhất của phần lớn các ung thư thường rơi vào độ tuổi cao với khoảng thời gian dài từ lúc sử dụng thuốc viên tránh thai lần cuối cùng hoặc lần đầu tiên, việc sử dụng nhiều công thức đa hormon trong suốt cuộc đời người phụ nữ, sự tồn tại của nhiều yếu tố gây nhiễu, một số có thể có liên quan trực tiếp đến việc sử dụng biện pháp tránh thai (số lần mang thai, tình trạng cho con bú, tuổi mang thai lần đầu, số bạn tình, việc sử dụng các loại màng ngăn tránh thai , v.v…), thành phần khác nhau của các công thức thuốc viên tránh thai khác nhau.

Hơn nữa, cũng nên nhấn mạnh rằng không bao giờ có thể tiến hành một nghiên cứu tiền cứu có đối chứng về việc sử dụng thuốc viên tránh thai, với số đối tượng nghiên cứu và thời gian theo dõi đủ để đánh giá nguy cơ của khối u ác tính. Tuy nhiên, mối liên quan giữa việc sử dụng thuốc viên tránh thai và nguy cơ ung thư được quan tâm nhiều, và các dữ kiện đáng tin cậy đang được công bố đều đặn.

Mục tiêu của nhóm nghiên cứu khi thực hiện bài tổng quan này là tổng kết các dữ kiện sẵn có và cung cấp các thông tin mới nhất cho thực hành lâm sàng hiện nay, đặc biệt trong vấn đề tư vấn cho phụ nữ trước và trong khi sử dụng các biện pháp tránh thai.

Trong bài tổng quan này, nhóm nghiên cứu tính đến tất cả các nghiên cứu đoàn hệ và nghiên cứu bệnh - chứng được công bố bằng tiếng Anh tính đến tháng 12/2008. Các nghiên cứu được xác định qua quá trình khảo cứu y văn bằng Pubmed và EMBASE.

Kết quả cho thấy, các dữ kiện về nguy cơ ung thư vú chỉ ra rằng có sự tăng nhẹ nguy cơ ở những người đang sử dụng các thuốc tránh thai đường uống, nguy cơ này biến mất sau 5-10 năm ngưng thuốc. Các thuốc viên tránh thai dạng phối hợp có hiệu quả bảo vệ rõ ràng đối với nguy cơ ung thư buồng trứng, và sự bảo vệ tăng lên theo thời gian sử dụng (nguy cơ tương đối giảm khoảng 20% cho mỗi 5 năm sử dụng).

Sự giảm nguy cơ có ý nghĩa đã được khẳng định ở những người mang đột biến gen BRCA1 và BRCA2. Nguy cơ ung thư nội mạc tử cung giảm khoảng 50% ở những người đã từng sử dụng thuốc và càng giảm nếu tăng thời gian sử dụng thuốc.

Người ta phát hiện thấy có mối liên hệ giữa sự tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung với việc sử dụng thuốc viên tránh thai kéo dài. Sử dụng thuốc viên tránh thai cũng làm tăng một cách đáng kể nguy cơ xuất hiện u gan lành tính và tăng nhẹ nguy cơ ung thư gan.

Không có nghiên cứu đoàn hệ tiền cứu quy mô lớn với quá trình theo dõi kéo dài nào cho thấy sự tăng nguy cơ toàn thể của tỉ lệ mới mắc hoặc tỉ lệ tử vong do ung thư ở những người đã từng sử dụng thuốc viên tránh thai. Thật vậy, có nhiều nghiên cứu chỉ ra những lợi ích lâu dài quan trọng. Đặc biệt, thuốc viên tránh thai có thể được sử dụng như biện pháp hóa trị liệu dự phòng ở những phụ nữ trẻ là người mang đột biến gen BRCA.

Do đó, những phụ nữ muốn sử dụng thuốc viên tránh thai dạng phối hợp có thể an tâm rằng quyết định của họ không làm họ tăng nguy cơ bị ung thư.

Nguồn: D. Cibula et al. Hormonal contraception and risk of cancer – Human Reproduction Update, Vol.16, No.6 pp. 631-650, 2010

Người dịch: Nguyễn Thị Ngọc Nhân