Các thuốc ngừa thai đường uống (OCs) dạng phối hợp có tác dụng ức chế rụng trứng, làm giảm rõ rệt lượng máu kinh và theo giả thuyết có thể tác động vào sự cấy ghép của các tế bào nội mạc tử cung trào ngược.

Tuy nhiên, không có sự nhất trí về tiềm năng bảo vệ của các OCs đối với lạc nội mạc tử cung. Người ta còn chỉ ra rằng chúng thậm chí có thể tạo thuận lợi cho quá trình bám dính và phát triển của các tế bào nội mạc tử cung trào ngược, vì vậy sử dụng OCs có thể gây tăng, thay vì giảm, nguy cơ của bệnh.

Để làm rõ vấn đề này, Paolo Vercellini và cộng sự đã thực hiện một tổng quan hệ thống để xác định xem OCs có ảnh hưởng đến nguy cơ lạc nội mạc tử cung hay không.

Họ đã thực hiện một cuộc khảo cứu trên MEDLINE nhằm xác định tất cả các nghiên cứu viết bằng tiếng Anh được công bố trong 4 thập niên vừa qua (từ tháng 1 năm 1970 đến tháng 1 năm 2010) về mối liên hệ giữa sự phơi nhiễm với OCs và nguy cơ bị lạc nội mạc tử cung.

Có 608 nghiên cứu được tìm thấy có khả năng liên quan và 18 nghiên cứu trong số đó được chọn (gồm 6 nghiên cứu cắt ngang, 7 nghiên cứu bệnh- chứng và 5 nghiên cứu đoàn hệ).

Kết quả tổng hợp được cho ra một nguy cơ tương đối chung là 0.63 [khoảng tin cậy 95% 0.47–0.85] đối với những người đang dùng thuốc, 1.21 [Cl 95% 0.94-1.56] với những người đã từng sử dụng thuốc trước đây và 1.19 [CI 95% 0.89-1.60] với những người chưa từng dùng thuốc. Các trở ngại về mặt phương pháp nghiên cứu, như mối liên quan tạm thời không chắc chắn giữa sự phơi nhiễm và kết quả trong các nghiên cứu cắt ngang và sự lựa chọn không tối ưu các ca chứng trong các nghiên cứu bệnh- chứng, đã hạn chế chất lượng của các bằng chứng thu được.

Các nhà nghiên cứu kết luận: Nguy cơ của lạc nội mạc tử cung dường như giảm đi trong thời gian sử dụng OCs. Tuy nhiên, không thể loại trừ khả năng hiệu quả bảo vệ của OCs với lạc nội mạc tử cung là kết quả của việc trì hoãn đánh giá bằng phẫu thuật do triệu chứng đau được ức chế tạm thời khi dùng thuốc. Các yếu tố nhiễu trong quá trình chọn mẫu và các sai lệch trong chỉ định có thể giải thích khuynh hướng tăng nguy cơ lạc nội mạc tử cung sau khi ngưng sử dụng thuốc, nhưng vấn đề này cần được làm rõ hơn. Đến nay, giả thuyết để khuyến cáo sử dụng OCs như biện pháp hàng đầu trong phòng ngừa lạc nội mạc tử cung dường như chưa được chứng minh rõ ràng.

Nguồn: Oral contraceptives and risk of endometriosis: a systematic review and meta-analysis - Human Reproduction Update

Người dịch: BS Nguyễn Thị Ngọc Nhân