Bs. Lê Tiểu My

Xoắn buồng trứng là bệnh lý có chỉ định phẫu thuật khẩn, tuy nhiên rất khó chẩn đoán vì triệu chứng lâm sàng không đặc hiệu và tương tự với nhiều bệnh lý phụ khoa khác. Tuỳ thuộc vào số vòng xoắn và mức độ siết chặt của vòng xoắn có thể dẫn đến thiếu máu cơ quan xoắn một phần hoặc hoàn toàn. Vì vậy, để không trì hoãn phẫu thuật hoặc chuyển bệnh nhân đến đúng chuyên khoa cần nhận biết dấu hiệu lâm sàng và hình ảnh của xoắn buồng trứng trên siêu âm.

Một nghiên cứu hồi cứu khảo sát các trường hợp xoắn buồng trứng với cỡ mẫu lớn nhất đến nay vừa công bố kết quả. Hồi cứu hồ sơ phẫu thuật từ 2008 -2018 của những bệnh nhân đã được phẫu thuật chẩn đoán xoắn buồng trứng (có chẩn đoán xác định sau phẫu thuật là xoắn buồng trứng đơn thuần và/hoặc kèm theo xoắn u cạnh buồng trứng, ống dẫn trứng). Bệnh nhân được siêu âm chẩn đoán trước mổ bởi một chuyên gia siêu âm có kinh nghiệm. Những đặc điểm siêu âm được xác định trước được công nhận là đặc trưng của phần phụ bao gồm: (1) phù nề mô đệm buồng trứng; (2) dấu hiệu vòng nang noãn; (3) dấu hiệu xoáy nước (whirlpool sign) và (4) không có tưới máu trong buồng trứng xoắn.
 

Nguồn: Moro và cs., ISUOG 2020

 
Tổng cộng có 315 trường hợp được chẩn đoán xác định xoắn phần phụ. Tuổi trung bình của bệnh nhân là 30 tuổi (1 – 88 tuổi). Các triệu chứng lâm sàng được ghi nhận bao gồm đau vùng chậu liên tục hoặc cách quãng, trong đó hầu hết bệnh nhân có triệu chứng bị đau vùng chậu cấp tính hoặc bán cấp (305/315, 96,8%). Nôn, buồn nôn xuất hiện ở khoảng 70% trường hợp.

Theo kết quả siêu âm trước mổ, trung vị đường kính lớn nhất của cơ quan xoắn là 83 mm (dao động 30‐349 mm). Dịch tự do ở túi cùng Douglas được ghi nhận ở 196/275 bệnh nhân (71,6%). Dấu hiệu phù mô đệm có ở 7/241 (69,3%) bệnh nhân. Dấu hiệu xoáy nước có ở 178/226 (78,8%) trường hợp. Mất tín hiệu Doppler màu có trong 119/269 (44,2%) bệnh nhân, và dấu hiệu vòng nang noãn có trong 51/134 (38,1%) trường hợp. Khi hồi cứu lại hình ảnh siêu âm, dấu hiệu phù mô đệm buồng trứng (201/254; 79,1%) và dấu hiệu xoáy nước (139/153; 90,8%) là những đặc điểm được ghi nhận nhiều nhất ở các trường hợp xoắn phần phụ. Mất tín hiệu Doppler màu ở phần phụ bị xoắn chỉ < 50% trường hợp, do đó còn tưới máu trong mô không được loại trừ xoắn phần phụ.

Phần lớn bệnh nhân - 239/312 (76,6%) được chỉ định phẫu thuật nội soi ổ bụng, trong đó phẫu thuật bảo tồn (tháo xoắn hoặc tháo xoắn kết hợp cắt lọc tổn thương) đã được thực hiện trên 149/315 (47,2%) trường hợp.  Bệnh nhân được siêu âm lại từ 4-6 tuần sau mổ tháo xoắn bảo tồn nhằm đánh giá buồng trứng, bao gồm kích thước, tưới máu trong mô buồng trứng và sự phát triển của nang noãn.

Nhóm nghiên cứu cũng thừa nhận những yếu tố gây nhiễu cũng như điểm yếu của nghiên cứu này là không thể tính độ nhạy và độ đặc hiệu của từng dấu hiệu chẩn đoán. Ngoài ra, khi hồi cứu lại hình ảnh siêu âm, người siêu âm đã biết chẩn đoán xác định nên có thể là yếu tố gây nhiễu. Điều này cũng lý giải vì sao dấu hiệu phù mô đệm buồng trứng và dấu hiệu xoáy nước trong đánh giá hồi cứu lại nhiều hơn trong kết quả siêu âm trước mổ.
 
Lược dịch từ: Imaging in gynecological disease: clinical and ultrasound characteristics of adnexal torsion – Accepted articles ISUOG Feb 2020. doi:10.1002/uog.21981