Thất bại trong đường con cái thường dẫn đến cảm xúc và suy nghĩ tiêu cực. Những kỳ vọng và mong muốn của gia đình, những lề lối xã hội tạo áp lực lên các cặp vợ chồng hiếm muộn. Điều đó thôi thúc họ đeo đuổi các cách điều trị như y học, dân gian hay tâm linh hoặc thay đổi mối quan hệ (xin con nuôi, ly dị). Năm 1978, kỹ thuật thụ tinh ống nghiệm ra đời mang đến tia hy vọng cho những cặp vợ chồng hiếm muộn mà trước đó không thể điều trị. Mặc dù tỷ lệ thành công những năm đầu tiên rất thấp < 5%, hiện nay tỷ lệ thành công đạt con số gần 50% và điều trị cho nhiều chỉ định hơn như xin noãn, xin tinh trùng, mang thai hộ. Tỷ lệ thành công gần 50% đồng nghĩa có hơn 50% thất bại do các vấn đề thất bại điều trị, thất bại làm tổ, đáp ứng kém, thai sinh hoá, sẩy thai, các vấn đề thai kỳ và sức khoẻ của con. Vì thế, thụ tinh ống nghiệm mang đến hy vọng và cũng mang đến sự thất vọng và đau khổ.

Phần lớn các cặp vợ chồng từng điều trị mong con thất bại được chuẩn bị tốt về mặt tâm lý và khả năng phục hồi cho lần điều trị tiếp theo. Tuy nhiên, một số cặp vợ chồng trải qua cảm xúc đau buồn, tuyệt vọng sau khi thử thai âm tính dẫn đến tăng cảm xúc tiêu cực, buồn bã, lo lắng, tuyệt vọng, chán nản, thất vọng, đổ lỗi, tức giận, sốc và hoài nghi cũng như cảm giác tuyệt vọng và bất lực. Bệnh nhân vô sinh lâu dài hoặc điều trị mong con không thành công, dễ rơi vào vô vọng, mất tự tin và không hài lòng trong hôn nhân. Sự tổn thương có thể kéo dài đến 5 năm sau lần cuối cùng của họ điều trị thất bại, không thể thích nghi với cuộc sống mà không có trẻ em và có nhiều khả năng ly hôn.

Các yếu tố ảnh hưởng đến phản ứng cảm xúc của bệnh nhân với điều trị thất bại bao gồm: thoải mái giữa việc có con và không có con; cởi mở với các hình thức xây dựng gia đình khác (ví dụ: nhận con nuôi, xin noãn/ xin tinh trùng/ mang thai hộ).

Một cách thực hành tốt sau khi thử thai âm tính là bác sĩ điều trị nên gặp cả hai vợ chồng để tư vấn hướng điều trị cho chu kỳ tiếp theo. Cung cấp một văn bản tóm tắt ngắn gọn có thể hữu ích cho các cặp vợ chồng bị choáng ngợp về mặt cảm xúc và không thể tiếp nhận thông tin tư vấn một cách chính xác tại thời điểm đó. Thông tin nên ngắn gọn và đầy đủ để tạo điều kiện cho việc ra quyết định trong tương lai. Lựa chọn các phương pháp điều trị hỗ trợ khác (ví dụ: xin noãn...). Thông tin cần được cung cấp rõ ràng và nên tạo sự lựa chọn, quyết định của các cặp vợ chồng. Vấn đề tình cảm hoặc mối quan hệ cũng nên được giải quyết. Bệnh nhân thích nghi tốt sau thất bại điều trị là những người mà bác sĩ đã cung cấp cả thông tin tích cực và tiêu cực một cách rõ ràng, đã đưa ra một đánh giá về đáp ứng với điều trị và đề nghị hỗ trợ trong việc xác định tương lai của họ. Nghe tin xấu là khó khăn cho bệnh nhân, nhưng đưa ra điều này cũng khó đối với các bác sĩ vì đây là một tình huống nghịch lý, bác sĩ ở đó để điều trị và cung cấp dịch vụ hy vọng chữa khỏi bệnh.

Ở một số nước, tư vấn vô sinh được ủy quyền hợp pháp hoặc được khuyến nghị bởi các hướng dẫn chuyên môn trong khi ở nhiều nơi của thế giới có thể không có. Dù thế nào đi nữa, các bác sĩ nên biết về các chuyên gia sức khỏe tâm thần trong khu vực của họ. Mặc dù thật thoải mái khi biết hầu hết các cặp vợ chồng đều kiên cường sau khi thử thai âm tính, các bác sĩ phải lưu ý rằng không phải tất cả bệnh nhân đều thích nghi và kiên cường. Đó là những bệnh nhân mà bác sĩ phải cung cấp chăm sóc đặc biệt.

Nhiều cặp vợ chồng trải nghiệm mức độ đau khổ, lo lắng hoặc các triệu chứng trầm cảm sau một chu kỳ điều trị thất bại. Mặc dù phần lớn được điều chỉnh tốt và kiên cường, một số đau khổ nhiều hơn, cảm xúc có thể kéo dài trong nhiều năm. Đưa ra tin xấu, chẳng hạn như thất bại điều trị, cũng là nỗi buồn cho các bác sĩ điều trị.

Xác định bệnh nhân dễ bị tổn thương trước khi họ bắt đầu chu kỳ điều trị thụ tinh ống nghiệm và chuẩn bị tinh thần cho bệnh nhân khả năng thất bại là không thể thiếu để quản lý cảm xúc đau khổ nếu thất bại.

Những bệnh nhân thích nghi tốt với chu kỳ điều trị thất bại đã phát triển những gì được gọi là chuyển đổi hy vọng, mà trong đó họ có chấp nhận thực tế vô sinh; thừa nhận hạn chế của công nghệ hỗ trợ sinh sản và xác định lại tương lai của họ. Như vậy, chu kỳ thụ tinh ống nghiệm thất bại có thể cung cấp một cơ hội để đạt được cảm xúc giữa các cá nhân (ví dụ: cải thiện mối quan hệ với người khác) và cá nhân (ví dụ: củng cố các trải nghiệm tiêu cực của IVF một cách xây dựng cho phép khả năng tiến lên với cuộc sống của họ).

Sự tham gia thường xuyên của chồng/vợ trong điều trị giúp lập kế hoạch, thảo luận sau điều trị để đưa ra mọi quyết định. Quá trình hợp tác trong đó bác sĩ và cặp vợ chồng làm việc cùng nhau, nhằm tránh độc quyền trách nhiệm (đổ lỗi / tội lỗi) bằng các thái độ và hành động đối với bác sĩ.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
Khaldoun Sharif (2012). Dealing with the emotional distress following failed IVF. Assisted reproduction techniques: Challenges and management options, first edition. Blackwell Publishing Ltd, 417 – 420.

Từ khóa: thất bại điều trị, thụ tinh ống nghiệm, cảm xúc, tâm lý