Protein endothelin-1 (ET-1) được tiết ra bởi tế bào sinh dưỡng buồng trứng trong nang tiền phóng noãn và nó sẽ giữ vai trò điều hoà sự trưởng thành noãn chuột. Connexin, hoặc các protein cầu nối liên bào (gap junction), hình thành các cầu nối liên bào giữa noãn và tế bào hạt giữ vai trò quan trọng của quá trình tái khởi động giảm phân.

Bổ sung protein endothelin-1 (ET-1) vào môi trường nuôi trưởng thành noãn non (IVM) sẽ làm tăng tỉ lệ noãn trưởng thành ở giai đoạn GVBD cao hơn. Quá trình tái khởi động giảm phân có thể được thúc đẩy bởi ET-1 điều hoà giảm sự biểu hiện connexin-26 của tế bào cumulus. Sự biểu hiện protein connexin-26 thông qua thụ thể nội mô loại B (ETRB), dẫn đến giảm nồng độ cAMP trong noãn.



Liệu gen endothelin-1 có thúc đẩy sự trưởng thành của noãn người hay không và bằng cơ chế nào?
Để trả lời câu hỏi này, nhóm nghiên cứu người Trung Quốc đã tiến hành thực hiện nghiên cứu khám phá cơ chế ET-1 có thể thúc đẩy sự trưởng thành noãn. Các COC được chia 2 nhóm: (1) COC nuôi trưởng thành trong môi trường có bổ sung ET-1, (2) nhóm đối chứng không có bổ sung ET-1; 70 cụm COC mỗi nhóm. Phân tích hệ phiên mã của tế bào cumulus giữa 2 nhóm để khám phá cơ chế ET-1 có thể điều hoà sự trưởng thành noãn. Mức độ biểu hiện ET-1, ETRA, ETRB của tế bào cumulus từ noãn các giai đoạn trưởng thành khác nhau (GV, GVBD, MI, MII) bằng real-time PCR định lượng.

Kết quả thu được là:
-        Tế bào cumulus của noãn MII thể hiện sự điều hoà tăng biểu hiện ET-1 so với cumulus của noãn GV
-        Việc bổ sung ET-1 vào môi trường IVM nuôi noãn GV, sẽ tăng tỉ lệ noãn GVBD so với đối chứng
-        Thử nghiệm phân tích hệ phiên mã nguyên bộ gen thể hiện việc điều hoà giảm đáng kể sự biểu hiện Cx26 trong tế bào cumulus sau điều trị ET-1, và hoạt động này bị ngừng bởi chất đối kháng ETRB
-        Sự tham gia Cx26 được hỗ trợ điều trị ET-1 dẫn đến việc giảm nồng độ cAMP trong noãn bởi việc tăng nồng độ cAMP trong tế bào cumulus

Hạn chế của nghiên cứu là sự không đồng bộ của các COC (về chất lượng, giai đoạn trưởng thành của noãn) chọc hút từ bệnh nhân có thể ảnh hưởng đến kết quả IVM. Mặc dù, nghiên cứu chú trọng vào ảnh hưởng của ET-1 đối với sự trưởng thành của noãn non người, nhưng sự trưởng thành của noãn động vật hữu nhũ là quá trình phức tạp với sự tham gia bởi nhiều yếu tố cận tiết và nội tiết.

Sự trưởng thành của noãn GV có thể được thúc đẩy nhanh bởi việc bổ sung ET-1 vào môi trường nuôi cấy IVM. Nhóm nghiên cứu đã khám phá được cơ chế phân tử với sự khởi động tái giảm phân lại của ET-1 và ET-1 thúc đẩy sự trưởng thành bằng điều hoà giảm sự biểu hiện protein cầu nối liên bào Cx26 của tế bào cumulus.

CVPH. Trần Hà Lan Thanh-IVFMD Phú Nhuận
Nguồn: Endothelin-1 promotes human germinal vesicle-stage oocyte maturation by downregulating connexin-26 expression in cumulus cells, Molecular Human Reproduction, 2018, doi:10.1093/molehr/gax058.