Hiện nay, siêu âm có thể xem như tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán lạc nội mạc tử cung sâu (LNMTC) ở đoạn đại tràng sigma và đoạn đầu trực tràng (rectosigmoid) vì độ nhạy và độ đặc hiệu rất cao - hơn 90%.

Một số dấu hiệu chẩn đoán LNMTC sâu đã được mô tả trước đây bao gồm: mất dấu hiệu trượt và dính túi cùng Douglas khi nội soi (độ nhạy khoảng 85% và độ đặc hiệu 96%); có dấu hiệu adenomyosis, có u LNMTC hoặc dính buồng trứng vào tử cung (giảm độ di động của buồng trứng) và dấu hiệu “kissing ovarises” – hai buồng trứng sát nhau. Nhưng đến nay vẫn chưa có nghiên cứu nào đánh giá giá trị ứng dụng của các dấu hiệu gợi ý trên trong chẩn đoán LNMTC ở đại tràng sigma-trực tràng dù rất nhiều nghiên cứu cho rằng, nếu người khảo sát nhiều kinh nghiệm có thể chẩn đoán rất chính xác LNMTC vị trí này.

Một nghiên cứu mô tả tiến cứu trên 333 bệnh nhân có triệu chứng lâm sàng nghi ngờ LNMTC sâu được siêu âm đánh giá bởi một chuyên gia siêu âm phụ khoa, trong đó có 161 bệnh nhân được chẩn đoán LNMTC đại tràng sigma-trực tràng.

Các dấu hiệu có ý nghĩa trong mô hình dự đoán LNMTC sâu đại tràng sigma-trực tràng là mất dấu hiệu trượt với OR 13,95 (95%CI 7,7 – 25,3); hai buồng trứng sát nhau với OR 22,5 (95%CI 4,1-124).

Xét về mối liên hệ qua lại giữa hai dấu hiệu trên, kết quả phân tích cho thấy:

Khi dấu hiệu trượt âm tính và dấu hiệu hai buồng trứng sát nhau dương tính, siêu âm ngả âm đạo có độ đặc hiệu 75% (95%CI 69% - 80%) và độ nhạy 82% (95%CI 73% - 88%) trong chẩn đoán LNMTC đại tràng sigma-trực tràng.

Nghiên cứu kết luận để chẩn đoán LNMTC đại tràng sigma-trực tràng có thể dựa trên siêu âm ngả âm đạo khi dấu hiệu trượt âm tính và dấu hiệu hai buồng trứng sát nhau dương tính và lâm sàng nghi ngờ LNMTC. Chẩn đoán này có độ chính xác cao và tỷ lệ âm tính giả thấp nếu siêu âm được thực hiện bởi một chuyên gia nhiều kinh nghiệm.

Siêu âm đánh giá LNMTC trong nghiên cứu trên được thực hiện đầy đủ bốn bước theo đồng thuận của International Deep Endometriosis Analysis – IDEA group. Yếu tố gây nhiễu của nghiên cứu theo các tác giả là cả bốn bước đều được thực hiện bởi chỉ một chuyên gia. Để chính xác hơn, ba bước đầu đánh giá LNMTC ở khoang trước và sau của vùng chậu và bước đánh giá sau cùng nên được thực hiện bởi những chuyên gia khác nhau.
 
Lược dịch từ: Ultrasonographic ‘soft’ markers for the detection of rectosigmoid endometriosis – accepted article on Ultrasound of Obstetrics and Gynecology – April 2019.