Mỗi năm, có gần 13 triệu trẻ sinh non trên toàn thế giới. Theo tổ chức Y tế thế giới, sinh non vẫn thuộc nhóm năm nguyên nhân hàng đầu gây tử vong sơ sinh hiện nay.
Trong những biện pháp dự phòng sinh non được áp dụng trên lâm sàng, progesterone đặt âm đạo hiện đang giữ vai trò quan trọng. Kết quả từ những thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên có nhóm chứng cho thấy rằng progesterone có khả năng làm giảm co thắt tử cung và giảm tỷ lệ sinh sớm ở những thai kỳ nguy cơ cao. Cơ chế tác động của progesterone trong dự phòng sinh non có liên quan đến khả năng duy trì lưu lượng tuần hoàn bánh nhau, giảm kháng trở động mạch của tuần hoàn nhau thai. Đã có nhiều nghiên cứu đánh giá ảnh hưởng của progesterone trong ba tháng đầu thai kỳ, tuy nhiên chưa có nhiều nghiên cứu thực hiện trên giai đoạn sau của thai. Kết hợp với vai trò của các chỉ số doppler trong đánh giá sức khoẻ thai, một nghiên cứu đánh giá tác động của progesterone đặt âm đạo trong tam cá nguyệt hai và ba của thai kỳ lên động mạch tử cung, động mạch rốn và động mạch não giữa qua siêu âm doppler được tiến hành.

Đây là nghiên cứu đoàn hệ hồi cứu thực hiện trên tổng số 80 thai phụ ở tuổi thai từ 18 đến 34 tuần, đơn thai có nguy cơ sinh non (có tiền sử sinh non và/hoặc chiều dài kênh cổ tử cung < 25 mm ở lần mang thai này). Siêu âm doppler đánh giá các thông số trên mạch máu rốn, tử cung và não giữa vào thời điểm trước và sau một tuần đặt progesterone âm đạo với liều 200 mg ngày 2 lần. Kết quả chính bao gồm so sánh sự thay đổi của chỉ số đập (PI) động mạch não giữa (MCA) sau khi đặt progesterone. Kết quả phân tích phụ bao gồm sự thay đổi của các thông số doppler của động mạch tử cung và động mạch rốn.

Kết quả nghiên cứu cho thấy không có sự thay đổi đáng kể chỉ số kháng trở (RI) và chỉ số đập (PI) động mạch rốn, động mạch tử cung và PI động mạch não giữa.
Kết quả các thông số trên siêu âm doppler ở thời điểm trước và sau một tuần đặt progesterone lần lượt như sau:

	Trước khi đặt P	Sau 1 tuần đặt P	P	95% CI
RI động mạch rốn	0,69 ± 0,049	0,68 ± 0,041	0,077	0,006 (-0,001 – 0,012)
PI động mạch rốn	0,14 ± 0.118	1,11 ± 0,016	0,053	0,02 (0,0027 – 0,044)
RI động mạch tử cung	0,66 ± 0,12	0,66 ± 0,107	0,770	0,002 (-0,015 – 0,02)
PI động mạch tử cung	1,00 ± 0,26	1,016 ± 0,24	0,531	-0,012 (-0,054 – 0,082)
PI động mạch não giữa	1,27 ± 0,18	1,26 ± 0,23	0.553	0,006 (-0,028 – 0,015)

P: progesterone; RI: chỉ số kháng trở, PI: chỉ số đập
 
Từ kết quả phân tích trên, nghiên cứu kết luận progesterone đặt âm đạo không ảnh hưởng lên các chỉ số doppler động mạch tử cung, động mạch rốn và động mạch não giữa qua siêu âm. Đây được xem là nghiên cứu đầu tiên đánh giá đầy đủ các thông số doppler ở tuần hoàn mẹ (động mạch tử cung), tuần hoàn bánh nhau (động mạch rốn) và tuần hoàn thai (động mạch não giữa) dưới tác động của progesterone. Kết quả nghiên cứu này kết luận ngược lại với một số nghiên cứu trước đây, cho rằng progesterone làm giảm chỉ số kháng trở và chỉ số đập của động mạch não giữa. Nhóm tác giả nghiên cứu cũng thừa nhận rằng, hạn chế của nghiên cứu là không theo dõi dài hạn ở những trẻ sinh ra từ nghiên cứu này, cũng như không thể so sánh giữa nhóm đối tượng nghiên cứu tương đồng trong trường hợp không dùng progesterone. Từ đó, mở ra hướng cần khảo sát thêm ảnh hưởng của progesterone trong những nghiên cứu lớn hơn và theo dõi lâu dài hơn. 

Lược dịch từ: The Effect of Antenatal Vaginal Progesterone Administration on Uterine, Umbilical, and Fetal Middle Cerebral Artery Doppler Flow: A Cohort Study Original article – American Journal of perinatology – March 2019.

Từ khóa: Tác động của Progesterone đặt âm đạo lên các chỉ số Doppler động mạch tử cung, động mạch rốn và động mạch não giữa