Ở những phụ nữ bị hội chứng buồng trứng đa nang (HCBTĐN) nhưng chỉ có một buồng trứng có dạng đa nang, tỉ lệ có kinh không đều thấp hơn so với những phụ nữ bị HCBTĐN nhưng cả hai buồng trứng đều có dạng đa nang, theo nghiên cứu được báo cáo ở Hội nghị thường niên của American Institute of Ultrasound in Medicine (AIUM) 2012.

Nghiên cứu trên 2626 bệnh nhân vô sinh đang điều trị ở Ontario, Canada, từ 10/2010 đến 3/2011, cho thấy rằng 1055 phụ nữ (40.2%) có HCBTĐN. Kết quả siêu âm cho thấy có 302 bệnh nhân (11.5%) có hình ảnh buồng trứng đa nang (HABTĐN) một bên và 753 bệnh nhân (28.7%) ở hai bên.

Với những người không có HCBTĐN, 12.2% có chu kì kinh nguyệt không đều, với định nghĩa chu kì kinh nguyệt bình thường là từ 21 đến 35 ngày.

Các nhà nghiên cứu nhận thấy 69.7% phụ nữ bị HCBTĐN có HABTĐN hai bên có chu kì kinh nguyệt không đều; trong khi với HCBTĐN một bên, tỉ lệ này là 32.55%

Chỉ số khối BMI giữa nhóm có HCBTĐN và không HCBTĐN khác nhau có ý nghĩa; tuy nhiên, sự khác biệt này giữa nhóm HCBTĐN có HABTĐN một bên và hai bên không có ý nghĩa thống kê.

Nghiên cứu này được cho là nghiên cứu đầu tiên so sánh giữa HCBTĐN có HABTĐN một bên và hai bên ở những bệnh nhân vô sinh, và các kết quả, đặc biệt trên chu kì kinh nguyệt không đều, cho thấy một cái nhìn mới về biểu hiện lâm sàng của HCBTĐN, theo trưởng nhóm nghiên cứu Alexander Hartman, MD, từ True North Imaging, ở Thornhill, Ontario.

“Đúng là giữa những người có HCBTĐN và không có HCBTĐN, chỉ số BMI khác biệt có ý nghĩa thống kê, nhưng sự khác biệt rõ ràng hơn cả giữa 2 nhóm là về tính đều đặn của chu kì kinh nguyệt,” ông nói.

“Điều này có ý nghĩa lâm sàng quan trọng với những người HCBTĐN với HABTĐN 1 bên. Tôi nghĩ rằng toàn bộ ý tưởng về tiêu chuẩn Rotterdam phải được xem xét lại,” ông nói thêm, “Lĩnh vực này cần có những nghiên cứu sâu hơn.”

Tiêu chuẩn Rotterdam, được đưa ra bởi Hiệp hội châu Âu về sinh sản và phôi học ở người (European Society for Human Reproduction and Embryology) và Hiệp hội của Hoa Kỳ về y học sinh sản (American Society for Reproductive Medicine) năm 2003, chỉ ra rằng một phụ nữ được chần đoán HCBTĐN cần phải có 2 trong 3 biểu hiện sau: rụng trứng không đều hoặc không rụng trứng, tăng hormon androgen, và mỗi buồng trứng có chứa ít nhất 12 nang.

Các đặc điểm lâm sàng khác của HCBTĐN bao gồm tăng androgen và hình ảnh buồng trứng đa nang, sau khi loại trừ các bệnh lý có đặc điểm tương tự như các u tiết androgen hoặc hội chứng Cushing.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia khẳng định rằng tiêu chuẩn này không rõ ràng, và cách thức cũng như thời điểm chẩn đoán HCBTĐN vẫn còn nhiều tranh cãi.

“Các kết quả của nghiên cứu này cực kì thú vị,” Steven R. Goldstein, MD, chủ tọa hội nghị và cũng là chủ tịch vừa nhậm chức của AIUM phát biểu.

“Từ lâu tôi đã cảm thấy đồng thuận Rotterdam phạm sai lầm - rằng có rất nhiều phụ nữ, đôi khi có chu kì kinh nguyệt không đều, những trường hợp mà tôi thường hay gọi là buồng trứng có nhiều nang, lại không thật sự có hội chứng buồng trứng đa nang,” theo Bác sĩ Goldstein, giáo sư Sản phụ khoa, thuộc Khoa Sản phụ Khoa của Đại học Y Khoa New York, New York.

Bác sĩ Goldstein cho biết ông đã thấy những hậu quả của việc chẩn đoán không thích đáng HCBTĐN.

“Với tiêu chuẩn Rotterdam, nếu bạn có hơn 12 nang trứng và chu kì kinh nguyệt không đều, bạn bị xem là có HCBTĐN, nhưng mỗi tháng tôi đã phải thấy 1 hoặc 2 cô gái cân nặng khoảng 108 pound rụng trứng ít hoặc không rụng trứng cũng như những người có chu kì kinh nguyệt không đều, và nhiều người trong số đó chỉ do trục hạ đồi - tuyến yên - buồng trứng chưa trưởng thành,” ông phát biểu với Medscape Medical News.

“Khi trẻ lớn hơn, trục hạ đồi - tuyến yên - buồng trứng trưởng thành và họ có chu kì kinh nguyệt đều đặn, không có vấn đề gì về khả năng sinh sản, cũng như không bị đái tháo đường type 2 sau đó,” ông nói.

Tuy nhiên, “họ đã phải sống với chẩn đoán HCBTĐN và khủng hoảng tâm lý kèm theo nó,” ông giải thích thêm.

Goldstein cho biết: “Nên đặt lại câu hỏi số nang trứng là bao nhiêu thì là hình ảnh buồng trứng đa nang. Tôi tò mò muốn biết có bao nhiêu bệnh nhân có hơn 12 nang trứng và có bao nhiêu trường hợp trong đó đạt tiêu chuẩn HABTĐN trên siêu âm dựa theo tiêu chuẩn cũ, tức là có hình ảnh “chuỗi hạt”. Điều này sẽ rất thú vị.”

Nguồn: American Institute of Ultrasound in Medicine (AIUM) 2012 Annual Convention: Abstract 1229012. Presented April 1, 2012.

BS Nguyễn Thị Ngọc Nhân