ThS. Đào Hữu Nghị - IVFMD Phú Nhuận, Bệnh viện Mỹ Đức Phú Nhuận

Khoảng 15% các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh sản bị vô sinh, trong đó nguyên nhân từ nam giới chiếm khoảng một nửa. Phân tích tinh dịch đồ tiêu chuẩn đánh giá thể tích, mật độ, di động và hình thái tinh trùng nhưng không phản ánh được các chức năng quan trọng khác như tính toàn vẹn DNA. Chỉ số phân mảnh DNA tinh trùng (DNA Fragmentation Index - DFI) đo tỷ lệ tinh trùng có DNA bị tổn thương. DFI cao liên quan đến giảm khả năng sinh sản, thường do stress oxy hóa hoặc apoptosis và có thể ảnh hưởng xấu đến quá trình thụ tinh và phát triển phôi. Bên cạnh đó, sảy thai liên tiếp (Recurrent pregnancy loss - RPL) được định nghĩa là ≥2 lần mất thai lâm sàng trước 20–24 tuần, với tỷ lệ mắc khoảng 1–4% ở phụ nữ mang thai. Nguyên nhân có thể gồm tuổi mẹ, bất thường di truyền, bệnh lý tử cung, rối loạn nội tiết, nhiễm trùng…, nhưng 50–75% trường hợp vẫn chưa rõ căn nguyên. Dù đa số nguyên nhân liên quan đến nữ, nghiên cứu gần đây cho thấy chất lượng tinh dịch, đặc biệt chỉ số phân mảnh DNA tinh trùng (DFI), có thể làm tăng nguy cơ RPL. Nhiều nghiên cứu cũng ghi nhận nam giới trong các cặp RPL có DFI cao hơn. Ngoài ra, các hướng dẫn mới từ ESHRE (European Society of Human Reproduction and Embryology - ESHRE), AUA (American Urological Association - AUA) và ASRM (American Society for Reproductive Medicine - ASRM) cũng khuyến cáo sử dụng DFI trong đánh giá RPL. Do đó, nghiên cứu này nhằm mục đích khảo sát mối liên quan giữa DFI và nguy cơ RPL bằng xét nghiệm SCSA để đo DFI tinh trùng.
Phương pháp
Đây là nghiên cứu hồi cứu, thực hiện từ 4/2020 đến 8/2022 trên 1485 nam giới là chồng của các cặp vợ chồng vô sinh. Nghiên cứu chia làm 2 nhóm:

• Nhóm bệnh (n=634): Các cặp từng có thai tự nhiên trong vòng 1 năm nhưng bị RPL.

• Nhóm chứng (n=851): Các cặp không bị RPL, đã từng có ít nhất một lần mang thai hoặc đã sinh con, và đang điều trị vô sinh do nguyên nhân ở nữ.

Tất cả nam giới được làm tinh dịch đồ, đo chỉ số DFI và thu thập thông tin về sức khỏe, thói quen sống. Những trường hợp có nguyên nhân RPL đã rõ (bất thường nhiễm sắc thể, dị tật tử cung, bệnh nội tiết, bệnh miễn dịch…) hoặc nam giới bị vô tinh, ung thư tinh hoàn, tinh hoàn ẩn, bệnh di truyền liên quan sinh sản nam đều bị loại khỏi nghiên cứu.
Kết quả
Các thông số tinh dịch được so sánh giữa hai nhóm cho thấy không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về thể tích tinh dịch, mật độ tinh trùng, độ di động tiến tới, tổng độ di động, hình thái, tỷ lệ tinh trùng dị dạng, kháng thể kháng tinh trùng (Antisperm antibodies - AsAs), DFI, tinh trùng có nhân chưa trưởng thành (High DNA stainability - HDS) và số lượng bạch cầu. Tỷ lệ nam giới có thông số tinh dịch bất thường cũng tương tự nhau ở cả hai nhóm. Mặc dù nhóm bệnh có tỷ lệ DFI > 30% cao hơn nhóm chứng (6,3% so với 5,2%), sự khác biệt này không có ý nghĩa thống kê. Ngoài ra, các chỉ số động học tinh trùng cũng không khác biệt đáng kể giữa hai nhóm.
Trong nghiên cứu này, 1485 nam giới từ các cặp vợ chồng có và không có RPL được tuyển chọn, đánh giá chất lượng tinh dịch bao gồm chỉ số DFI. Kết quả cho thấy không có mối liên quan đáng kể giữa DFI tinh trùng và nguy cơ RPL. Nghiên cứu có ưu điểm là cỡ mẫu lớn và kiểm soát được một số yếu tố nhiễu như lối sống, tiền sử bệnh. Tuy nhiên cũng có một số hạn chế, bao gồm: thiết kế hồi cứu, chọn mẫu từ một trung tâm, chưa kiểm soát hết yếu tố gây nhiễm, chưa xét đến yếu tố nữ,…
Tóm lại, nghiên cứu của chúng tôi không tìm thấy mối liên hệ đáng kể nào giữa DFI tinh trùng và nguy cơ RPL. Cần có thêm các nghiên cứu thêm để tìm hiểu tác động của DFI đến kết quả sinh sản ở các cặp vợ chồng bị RPL.

Nguồn: Yao, G., Dou, X., Chen, X., Qi, H., Chen, J., Wu, P., ... & Hu, X. (2025). Association between sperm DNA fragmentation index and recurrent pregnancy loss: results from 1485 participants undergoing fertility evaluation. Frontiers in Endocrinology, 15, 1493186.
Link bài báo: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11746017/