KS. Nguyễn Thanh Tuyên – IVF Mỹ Đức Gia Định, Bệnh viện Đa khoa Gia Định
 
Đặt vấn đề
Hiếm muộn đang trở thành một vấn đề y tế nghiêm trọng trong thế kỷ 21, chỉ đứng sau các bệnh về ung thư và tim mạch về mức độ phổ biến. Công nghệ hỗ trợ sinh sản (Assisted Reproductive Technology - ART) đã mang đến nhiều hy vọng cho các cặp vợ chồng hiếm muộn, nhận được sự quan tâm rộng rãi trên toàn cầu. Đáng chú ý, vô sinh nam chiếm tới gần một nửa số ca hiếm muộn, cho thấy vai trò quan trọng của nam giới trong vấn đề này. Tuy nhiên, các nghiên cứu trước đây thường tập trung nhiều hơn vào các yếu tố nữ và bỏ qua những tác động tiềm ẩn từ phía nam.
Trong khi đó, nam giới đóng góp 50% vật chất di truyền cho phôi, nhưng mối liên hệ giữa các yếu tố sức khỏe của nam giới và kết quả ART vẫn chưa được nghiên cứu kỹ. Đặc biệt, tăng huyết áp (Hypertension - HTN) và tiền tăng huyết áp (Prehypertension - pre-HTN) đang gia tăng do thay đổi lối sống, trở thành mối quan tâm sức khỏe cộng đồng toàn cầu. Các nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa HTN và chất lượng tinh dịch suy giảm.
Tuy nhiên, tác động của pre-HTN đối với khả năng sinh sản của nam giới và kết quả ART vẫn còn nhiều tranh cãi. Yếu tố này thường bị bỏ qua trong quá trình sàng lọc trước khi điều trị vô sinh. Vì vậy, nghiên cứu này nhằm mục đích đánh giá tác động của pre-HTN ở nam giới đối với chất lượng tinh dịch và kết quả của chu kỳ chuyển phôi đông lạnh – rã đông (Frozen embryo transfer – FET) đơn phôi nang đầu tiên, từ đó cung cấp thêm thông tin và hướng dẫn lâm sàng cho các bác sĩ trong việc tối ưu hóa các phương pháp điều trị ART.
Giới thiệu
Pre-HTN là giai đoạn huyết áp cao hơn bình thường nhưng chưa đạt ngưỡng HTN. Điều này thường được định nghĩa là huyết áp tâm thu (Systolic Blood Pressure - SBP) từ 120-139 mmHg hoặc huyết áp tâm trương (Diastolic Blood Pressure - DBP) từ 80-89 mmHg. Theo thống kê ở Trung Quốc, cho thấy tỷ lệ mắc HTN ở người trưởng thành là 23,2%, ảnh hưởng đến tổng số 245 triệu người, trong khi tỷ lệ mắc pre-HTN là 41,3%, ảnh hưởng đến 435 triệu người; hơn nữa, tỷ lệ nam giới cao hơn nữ giới và tăng theo tuổi. Sự gia tăng tỷ lệ HTN ở người trẻ và xu hướng trì hoãn việc sinh con đã làm tăng sự quan tâm đến tác động của huyết áp đối với sức khỏe sinh sản nam giới.
Việc đánh giá chất lượng tinh dịch là một bước quan trọng trong quá trình thăm khám lâm sàng cho nam giới, và HTN có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng tinh dịch. Đặc biệt, một nghiên cứu chỉ ra rằng thể tích tinh dịch, tổng số tinh trùng, tinh trùng di động và tổng số tinh trùng di động tiến tới thấp hơn ở nam giới bị HTN so với nam giới khỏe mạnh. Hơn nữa, một nghiên cứu trên hơn 9.000 nam giới vô sinh cho thấy những người bị HTN có nhiều khả năng có những bất thường hơn trong các thông số tinh dịch. Ở nam giới HTN trong độ tuổi sinh sản, nồng độ một glycoprotein liên quan đến hình thái tinh trùng bất thường được quan sát thấy cao hơn so với nhóm nam giới khỏe mạnh. Mặc dù những phát hiện này cho thấy HTN có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới, nhưng có rất ít nghiên cứu chứng minh điều này.
 
Phương pháp
Nghiên cứu hồi cứu, nhằm đánh giá ảnh hưởng của pre-HTN ở nam giới đối với chất lượng tinh dịch và kết quả ART. Dữ liệu lâm sàng được thu thập từ 1.043 cặp vợ chồng vô hiếm muộn trải qua chu kỳ FET đơn phôi nang đầu tiên tại Trung tâm Y học Sinh sản, Bệnh viện Triều Dương Bắc Kinh, Trung Quốc trong khoảng thời gian từ 01/2013 đến 11/2022. Nghiên cứu được chia thành hai nhóm dựa trên huyết áp của nam giới: nhóm đối chứng (90 ≤ SBP < 120 mm Hg và 60 ≤ DBP < 80 mm Hg, n = 611) và nhóm pre-HTN (120 ≤ SBP < 140 mm Hg và/hoặc 80 ≤ DBP < 90 mm Hg, n = 432). Kết quả chính là tỷ lệ trẻ sinh sống (Live Birth Rate – LBR). Các kết quả phụ bao gồm chất lượng tinh dịch, kết quả phôi, tỷ lệ thai lâm sàng (CPR), tỷ lệ thai sinh hóa (BPR), tỷ lệ sảy thai (MR) và các kết quả mang thai khác.
 
Kết quả
So với nhóm đối chứng, nhóm pre-HTN cho thấy tổng số tinh trùng di động, số lượng tinh trùng, tinh trùng di động tiến tới, số lượng tinh trùng di động tiến tới thấp hơn (p<0,05); tuy nhiên tỷ lệ thiểu tinh (17,6% so với 13,1%, p=0,045) và tinh trùng di động kém (37,7% so với 19,8%, p<0.001) cao hơn. Tỷ lệ CPR và LBR ở nhóm pre-HTN thấp hơn so với nhóm đối chứng (42,8% và 32,9% so với 57,6% và 47,3%, tương ứng). Không có sự khác biệt đáng kể về các thông số còn lại, bao gồm thể tích tinh dịch, hình dạng tinh trùng, chỉ số phân mảnh DNA tinh trùng (Sperm DNA fragmentation index - DFI), kết quả phôi (ngoại trừ tỷ lệ ICSI) và tỷ lệ BPR, tỷ lệ MR, tuần thai khi sinh, phương thức sinh, dị tật bẩm sinh, giới tính thai nhi, cân nặng và các biến chứng thai kỳ (p>0,05). Ngoài ra, phân tích hồi quy logistic nhị phân đa biến cho thấy pre-HTN ở nam giới là một yếu tố nguy cơ độc lập đối với kết quả thai lâm sàng (AOR, 0,57; CI 95%, 0,44-0,74) và trẻ sinh sống (AOR, 0,58; CI 95%, 0,44-0,75).
 
Kết luận và khuyến nghị
Nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đánh giá sức khỏe tim mạch của nam giới trong quá trình điều trị hiếm muộn, do pre-HTN có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng tinh dịch và kết quả ART. Nam giới bị pre-HTN có xu hướng có chất lượng tinh dịch kém hơn, làm giảm đáng kể tỷ lệ CPR và LBR sau khi chuyển phôi. Việc kiểm soát huyết áp ở nam giới vô sinh rất quan trọng, do đó cần duy trì một lối sống lành mạnh như tập thể dục thường xuyên, cân bằng chế độ ăn uống, ngừng hút thuốc, theo dõi huyết áp thường xuyên và sử dụng chất chống oxy hóa có thể ngăn ngừa hoặc cải thiện sự suy giảm chất lượng tinh dịch để cải thiện chất lượng tinh dịch và tăng khả năng thành công của ART.
 
 
TLTK: Wang, L., Li, H., & Zhou, W. (2025). Prehypertension in male affects both semen quality and pregnancy outcomes in their first single blastocyst frozen-thawed embryo transfer cycles. Fertility and Sterility, 123(3), 406-414.

Từ khóa: chuyển phôi đông lạnh – rã đông, tiền tăng huyết áp, chất lượng tinh dịch, thai lâm sàng, trẻ sinh sống