CNSH. Phan Thị Nhật Vy – Chuyên viên phôi học IVFAS
 

Trong điều trị thụ tinh ống nghiệm, tiêu chuẩn vàng để đánh giá phôi hiện nay là đánh giá dựa trên hình thái phôi được thực hiện vào ngày 2/3 và ngày 5/6 trong trường hợp nuôi phôi nang. Rất ít phôi được quan sát đánh giá và lựa chọn vào ngày 4. Vì phôi đang ở giai đoạn phôi dâu, được mô tả là một khối tế bào không thể phân biệt được, do đó giai đoạn này ít được quan tâm. Tuy nhiên, trong quá trình này, có sự kiện quan trọng diễn ra sự nén chặt tế bào. Sự nén chặt phôi có thể diễn ra với toàn bộ phôi bào hoặc một số phôi bào.

Sự ra đời của hệ thống nuôi cấy phôi liên tục (TL) và chẩn đoán di truyền tiền làm tổ (PGT) là một hướng tiếp cận mới nhằm đánh giá sự nén chặt hoàn toàn và nén chặt một phần của phôi. Một nghiên cứu gần đây cho thấy khi sinh thiết cùng lúc tế bào TE và tế bào không tham gia nén chặt cho thấy quá trình nén chặt không hoàn toàn là dạng tự sửa chữa lỗi sai của phôi lệch bội (Lagalla, 2017). Nghiên cứu này nhằm đánh giá sự phát triển phôi nén không hoàn toàn dựa trên thông số động học hình thái và dữ liệu PGT – A.

Nghiên cứu hồi cứu từ 3/2013 – 7/2017. Tiêu chuẩn nhận là các chu kì PGT – A có ứng dụng hệ thống theo dõi phôi liên tục (Timelapse). Phôi sẽ được quan sát vào ngày 4 và chia làm 3 dạng động học hình thái khác nhau: nén chặt hoàn toàn (FCM), nén chặt một phần do phôi bào không tham gia nén (excluded – PCM) và nén chặt một phần do phôi bào bị đẩy ra trong khi nén (extruded – PCM). Sinh thiết TE được thực hiện 113 -142 giờ sau thụ tinh.

Dữ liệu được chia làm 2 phần: Phần 1 là phân tích tổng thể dữ liệu nhằm đánh giá tỉ lệ xuất hiện hiện tượng phôi nén một phần và tỉ lệ phôi phát triển dựa vào từng dạng nén khác nhau. Phần 2 là phân tích nhóm phôi dâu phát triển thành phôi nang có tiến hành sinh thiết TE, đánh giá tỉ lệ xuất hiện phôi nén một phần và mối tương quan giữa kiểu hình nén với đặc điểm nhiễm sắc thể và khả năng làm tổ của phôi.

Trong 982 phôi dâu được quan sát, tỉ lệ nén một phần cao hơn so với nén hoàn toàn (64.3% và 35.7%, P=0.0001) và tỉ lệ nén một phần dạng excluded-PCM cao hơn so với extruded-PCM (68.5% và 31.5%; P=0.0001).

Thông số động học giữa FCM, excluded-PCM và extruded-PCM khác biệt đáng kể từ giai đoạn hòa hai tiền nhân. Excluded-PCM có thông số động học chậm nhất trong 3 nhóm. Vào ngày 3, số phôi bào, tỉ lệ phân mảnh, tỉ lệ phân chia bất thường ở nhóm excluded-PCM cao hơn đáng kể so với nhóm FCM và extruded-PCM. Vào ngày 5, tỉ lệ phôi ngừng phát triển ở nhóm excluded-PCM cao hơn so với FCM và extruded-PCM (40.0%, 25.4% và 35.7%, P=0.0001). Ở nhóm excluded-PCM, số lượng phôi bào không tham gia nén làm giảm tỉ lệ phôi phát triển đáng kể từ 1 phôi bào đến 2-3 phôi bào (57.9% và 39.3%).

Trong 499 phôi dâu phát triển thành phôi nang và thực hiện PGT – A, tỉ lệ phôi nén một phần chiếm nhiều hơn so với phôi nén hoàn toàn (55,9% và 44,1%) trong đó nhóm excluded-PCM có tỉ lệ xuất hiện cao hơn so với extruded-PCM (56,3% và 43,7%). Khi đánh giá kết quả PGT – A, không có sự khác biệt giữa các dạng nén chặt phôi.

Khi nhóm này được chia làm 3 nhóm nhỏ dựa vào độ tuổi để phân tích (≤ 34, 35-39 và ≥ 40 tuổi), tỉ lệ lệch bội tăng đáng kể khi tuổi vợ tăng (37.8%, 49.7% và 75.1%, P=0.037).

Tỉ lệ làm tổ và tỉ lệ trẻ sinh sống không có sự khác biệt giữa 3 dạng nén khác nhau.

Kết luận: Các dạng nén khác nhau của phôi có động học hình thái khác nhau, tuy nhiên kết quả sinh thiết TE và kết quả điều trị lâm sàng không khác biệt giữa các nhóm. Giả thuyết đưa ra phôi nén một phần là cơ chế sửa sai của phôi nhằm làm giảm hoặc loại bỏ phôi bào lệch bội.


Nguồn: Lagalla, C., Coticchio, G., Sciajno, R., Tarozzi, N., Zacà, C., & Borini, A. (2019). Alternative patterns of partial embryo compaction: prevalence, morphokinetic history and possible implications. Reproductive BioMedicine Online.