Nghiên cứu mới gợi ý rằng việc tiêu thụ sớm các acid béo không bão hoà đa omega-3 thông qua sữa mẹ có thể làm giảm nguy cơ của đái tháo đường type 1 ở trẻ nhũ nhi.
   
Đái tháo đường type 1 ảnh hưởng tới hơn 20 triệu người khắp nơi trên thế giới, và hơn 1 triệu người ở Hoa Kỳ đã được chẩn đoán với bệnh lý này. Đây là một rối loạn tự miễn, trong đó các tế bào miễn dịch của cơ thể tấn công các tế bào được gọi là tế bào beta. Các tế bào beta chịu trách nhiệm cho việc sản xuất insulin, một chất cần thiết để làm giảm đường trong máu. Do đó, trong đái tháo đường type 1, cơ thể không thể sản xuất insulin, và những bệnh nhân với bệnh lý này phải cần có insulin được cho vào cơ thể một cách nhân tạo để sống sót. Đái tháo đường type 1 đã từng được gọi là đái tháo đường “khởi phát thiếu niên”, do bệnh lý này có khuynh hướng được chẩn đoán khi bệnh nhân ở giữa độ tuổi vị thành niên. Thật sự, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng từ năm 2001 đến năm 2009, số lượng các trường hợp đái tháo đường type 1 đã gia tăng nhiều nhất ở những người có độ tuổi từ 15 đến 19.

Một nghiên cứu mới gợi ý rằng có thể làm điều gì đó để phòng ngừa sự khởi phát của đái tháo đường type 1. TS. Sari Niinistö, của Viện Quốc gia Sức khoẻ và Thịnh vượng ở Helsenki, Phần Lan, cùng nhóm nghiên cứu thiết lập để điều tra xem liệu việc tiêu thụ các acid béo không bão hoà đa omega-3 có thể giúp phòng chống đái tháo đường type 1 ở trẻ nhũ nhi hay không. Các chất béo omega-3 là một phân nhóm của các chất béo không bão hoà đa –dạng chất béo “tốt” – và được tìm thấy phổ biến nhất ở cá và dầu cá, mặc dù chúng cũng có thể được tìm thấy ở các loại đậu, các loại rau giống lá và các loại dầu thực vật khác. Các phát hiện này được công bố trên tạp chí Diabetologia.

TS. Niinistö và nhóm nghiên cứu sử dụng dữ liệu từ Nghiên cứu Tiên đoán và Phòng chống Đái tháo đường Type 1 Phần Lan. Họ kiểm tra xem liệu các nồng độ huyết thanh đặc biệt cao của omega-3 trong thời kỳ nhũ nhi có liên quan tới sự tiến triển tự miễn ở những trẻ đã có sẵn một nguy cơ cao hơn của tiến triển tới đái tháo đường type 1 hay không. Các nhà nghiên cứu kiểm tra 7782 trẻ nhũ nhi từ 3 tới 24 tháng tuổi có nguy cơ di truyền tiến triển tới đái tháo đường type 1. Họ theo dõi các tự kháng thể tế bào đảo, thông qua việc lấy các mẫu máu định kỳ.

Các mẫu máu cũng đồng thời được lấy cho tới độ tuổi 15. Những đảo tuỵ là một nhóm các tế bào chứa các tế bào beta sản xuất insulin. Các nhà nghiên cứu cũng đồng thời sử dụng những bộ câu hỏi và nhật ký thức ăn để theo dõi việc sử dụng sữa mẹ và sữa công thức – chúng là hai nguồn cung cấp chủ yếu của các acid béo cho các trẻ nhũ nhi.
 
Trong số những trẻ sơ sinh này, 240 trẻ sơ sinh, cùng với 480 trẻ chứng, tiến triển tới tự miễn đảo. Các nhà nghiên cứu phân tích những mẫu máu của các acid béo huyết thanh đã được thu thập ở 3 và 6 tháng tuổi. Các nhà nghiên cứu cũng đồng thời tìm kiếm các tự kháng thể insulin và glutamic acid decarboxylase ở những bệnh nhân này – cả hai chỉ dấu này đều của đái tháo đường type 1.

Các kết quả tiết lộ rằng nồng độ huyết thanh cao của các acid béo omega-3 liên quan tới một nguy cơ thấp hơn của tự miễn insulin. Một cách cụ thể, nồng độ cao của acid docosahexaenoic và docosapentaenoic dường như làm giảm nguy cơ. Tuy nhiên, một tỉ lệ cao của alpha-linolenic trên docosahexaenoic, cũng như một tỉ lệ cao của omega-3 trên omega-6, có liên quan với một nguy cơ cao hơn của tự miễn. Thêm vào đó, các nhà nghiên cứu tìm thấy một mối liên hệ giữa các acid béo và loại sữa cho bú. Những trẻ nhũ nhi đã được cho bú mẹ gia tăng nồng độ huyết thanh của các acid béo – ví dụ như acid pentadecanoic, acid palmitic, acid docosapentaenoic, và acid docosahecaenoic – và có một nguy cơ diễn tiến đến bệnh cảnh tự miễn thấp hơn, so với những trẻ nhũ nhi được cho bú sữa công thức dựa trên sữa bò. Ngược lại, một lượng nhập cao hơn của sữa công thức sẽ liên quan với nguy cơ gia tăng tình trạng tự miễn. TS. Sri Niinistö cùng các đồng nghiệp tóm tắt các phát hiện của họ như sau: “Các kết quả nghiên cứu ủng hộ quan điểm rằng việc bú sữa mẹ, hoặc một số thành phần của sữa mẹ, bao gồm các acid béo, là mang tính bảo vệ, đặc biệt với tự miễn sớm và rằng cung cấp omega-3 chuỗi dài trong những tháng sớm, thời điểm khi mà hệ miễn dịch đang trưởng thành và được lên chương trình, là quan trọng”. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cảnh báo rằng nghiên cứu của họ chỉ thuần tuý là nghiên cứu quan sát, và do đó, không giải thích mối quan hệ nhân quả.

(Nguồn: medicalnewstoday 5/2017)
 

Từ khóa: Việc tiêu thụ omega-3 thông qua sữa mẹ có thể làm giảm nguy cơ đái tháo đường type 1