Một nghiên cứu vừa được đăng trên số tháng 1/2016 của tạp chí Obstetrics & Gynecology đã phân tích và so sánh hai phác đồ tiếp cận sàng lọc thai phụ đái tháo đường thai kỳ là phác đồ tiếp cận 1 bước theo Hiệp hội quốc tế các nhóm nghiên cứu về ĐTĐ và thai kỳ (IADPSG) và phác đồ tiếp cận 2 bước theo tiêu chuẩn Carpenter-Coustan.

Đây là một nghiên cứu đoàn hệ hồi cứu với cỡ mẫu là 6066 thai phụ, trong đó có 2972 thai phụ được tiếp cận theo phác đồ 2 bước và 3094 thai phụ được tiếp cận theo phác đồ 1 bước.

Phác đồ tiếp cận 2 bước được áp dụng sớm hơn, theo đó, trong lần khám thai đầu tiên của những thai phụ có nguy cơ ĐTĐ cao hoặc những thai phụ không nằm trong nhóm đó ở khi đến tuổi thai 24 – 28 tuần sẽ được làm nghiệm pháp dung nạp với 50 g Glucose trong 1 giờ. Những thai phụ có trị số đường huyết sau 1 giờ cao hơn 130 mg/dl sẽ tiếp tục được làm nghiệm pháp dung nạp 100 g Glucose trong 3 giờ. Đái tháo đường thai kỳ được chẩn đoán khi đường huyết đói ≥ 95 mg/dl, hoặc có 2 trong 3 tiêu chuẩn sau: đường huyết sau 1 giờ ≥ 180 mg/dl; đường huyết sau 2 giờ ≥ 155 mg/dl; đường huyết sau 3 giờ ≥ 140 mg/dl.

Năm 2010, IADPSG và WHO đưa ra khuyến cáo tiếp cận theo phác đồ 1 bước và phác đồ này đang được đa số trung tâm hiện nay sử dụng. Theo phác đồ này, các thai phụ sẽ được định lượng HbA1c vào lần khám thai đầu tiên. Những thai phụ có giá trị 5,7%≤HbA1c<6,4% sẽ được chẩn đoán ĐTĐ thai kỳ, trong khi đó, những thai phụ có giá trị HbA1c≥6,5% sẽ được chẩn đoán ĐTĐ trước khi mang thai. Những thai phụ còn lại sẽ được thực hiện nghiệm pháp dung nạp 75 mg Glucose trong 2 giờ tại thời điểm 24 – 28 tuần tuổi thai. Những thai phụ có một trong số những tiêu chuẩn sau đây sẽ được chẩn đoán ĐTĐ thai kỳ: đường huyết đói ≥ 92 mg/dl; đường huyết sau 1 giờ ≥ 180 mg/dl; đường huyết sau 2 giờ ≥ 153 mg/dl.

Tất cả những thai phụ được chẩn đoán ĐTĐ thai kỳ sẽ được hướng dẫn chế độ ăn, cách theo dõi đường huyết tại nhà và được chỉ định sử dụng thuốc nếu cần. Đã có nhiều tranh luận của các chuyên gia về 2 phác đồ, tuy nhiên chưa có nhiều chứng cứ so sánh độ hiệu quả của hai phác đồ này. Đây là nghiên cứu đầu tiên được thực hiện với một cỡ mẫu khá lớn so sánh hai phác đồ tiếp cận này.

Kết quả của nghiên cứu cho thấy, nhóm thai phụ được tiếp cận theo phác đồ 1 bước có tỷ lệ chẩn đoán đái tháo đường cao hơn có ý nghĩa so với nhóm được tiếp cận theo phác đồ 2 bước (27% so với 17%, p<0,01). Tỷ lệ mổ lấy thai chủ động ở nhóm tiếp cận phác đồ 1 bước cũng cao hơn nhóm phác đồ 2 bước (20% so với 16%; p<0,01).

Bên cạnh đó, các tỷ lệ khác về kết cục của thai kỳ như tỷ lệ thai nhẹ cân so với tuổi thai, tỷ lệ trẻ phải chăm sóc trong NICU, con to, tỷ lệ sinh non, tiền sản giật, tỷ lệ kẹt vai và tỷ lệ tăng billirubin máu ở trẻ sơ sinh cho thấy sự khác biệt ở 2 nhóm không có ý nghĩa thống kê.

Kết quả của nghiên cứu này không ủng hộ cho việc sử dụng phác đồ tiếp cận 1 bước của IADPSG cho thai phụ để sàng lọc và xử trí ĐTĐ thai kỳ do việc sử dụng phác đồ này có khả năng làm tăng số thai phụ phải theo dõi điều trị ĐTĐ thai kỳ nhưng có vẻ không cải thiện dự hậu của thai kỳ so với nhóm tiếp cận theo phác đồ 2 bước.

Hạn chế của nghiên cứu là nhóm thai phụ được đưa vào nghiên cứu chủ yếu thuộc chủng tộc Latinh và thuộc khu vực châu Á Thái Bình Dương, nhóm phụ nữ này thường có tỷ lệ ĐTĐ cao hơn dân số chung, do đó kết quả của nghiên cứu có khả năng không đại diện cho dân số chung. Mặt hạn chế khác của nghiên cứu là thiết kế nghiên cứu là đoàn hệ hồi cứu nên độ mạnh của nghiên cứu chưa được cao.

Nguồn: http://journals.lww.com/greenjournal/Fulltext/2016/01000/Gestational_Diabetes_Screening__The_International.4.aspx

Từ khóa: So sánh hai phác đồ sáng lọc đái tháo đường thai kỳ một bước và hai bước