Một trẻ sơ sinh bị nhiễm HIV-1 và được điều trị với liệu pháp ART phối hợp từ giờ 30 sau sanh, vẫn khỏe mạnh và không có các dấu hiệu phát hiện virus HIV-1 ở vào tháng thứ 30, mặc dù đã ngưng ART 12 tháng trước đó.

"Trường hợp này cho thấy rằng điều trị ART sớm ở trẻ sơ sinh có thể thay đổi các thiết lập và tồn tại lâu dài của HIV-1 , " Deborah Persaud , MD , và các đồng nghiệp viết trong một bài báo trực tuyến trên tờ New England Journal of Medicine . Tiến sĩ Persaud là giáo sư nhi khoa và bệnh truyền nhiễm và là giám đốc của Chương Trình Học Bổng Bệnh Truyền Nhiễm tại Đại học Y khoa Johns Hopkins , Baltimore, Maryland.

Mặc dù những trường hợp hiếm hoi nhiễm HIV thoáng qua đã được báo cáo, tuy nhiên trường hợp duy nhất qua khỏi nhờ điều trị là "Bệnh nhân Berlin". Bệnh nhân này là một người trưởng thành bị bệnh bạch cầu dòng tủy cấp đã được điều trị bằng hóa trị liệu tổng xâm lấn, bức xạ, và cấy ghép tế bào gốc với các tế bào của người cho đồng hợp tử CCR5 delta5.

Cách tiếp cận đó có lợi cho bệnh nhân Berlin nhưng dường như không có ứng dụng lâm sàng rộng. Ngược lại, các trường hợp báo cáo của Tiến sĩ Persaud và đồng nghiệp liên quan đến việc loại bỏ HIV ở trẻ sơ sinh bằng một phác đồ 3 thuốc kháng virus khá chuẩn; các trẻ sơ sinh này sau đó có thể ngừng ART mà không có sự phục hồi virus sau đó.

Theo tiến sĩ Persaud, em bé này được sinh ra ở tuổi thai 35 tuần mà mẹ nhiễm HIV-1 và không được chăm sóc trước khi sinh, được kiểm tra bằng test nhanh trong chuyển dạ. Trẻ được sinh ra trước khi mẹ được dùng thuốc kháng virus dự phòng. Việc nhiễm HIV của người mẹ sau đó đã được khẳng định bằng Western blot. Đứa trẻ không bú sữa mẹ.

Trẻ sơ sinh được điều trị bắt đầu từ 30 giờ sau khi sinh, với một phác đồ 3 thuốc zidovudine, lamivudine, và nevirapine. Điều trị được tiếp tục sau khi phát hiện HIV-1 DNA trong máu ngoại vi tế bào đơn nhân của trẻ em tại 30 giờ và phát hiện HIV -1 RNA trong một mẫu máu thu thập tại 31 giờ - tiêu chuẩn chẩn đoán chuẩn cho nhiễm HIV-1 ở trẻ sơ sinh.

ART đã làm cho HIV-1 RNA huyết thanh dưới mức phát hiện  được vào thời điểm đứa trẻ 29 ngày tuổi.

Trong một lần thăm khám, khi trẻ được 23 tháng tuổi, người mẹ báo cáo rằng ART đã bị ngưng khi bé 18 tháng, báo cáo từ nhà thuốc cho thấy ART đã không được dùng từ khi đứa trẻ 15 tháng tuổi.

Các tác giả viết, "Vào thời điểm báo cáo này, đứa trẻ đã không nhận được bất kỳ loại thuốc kháng virus nào qua 30 tháng tuổi, và mức độ trong huyết tương của HIV-1 RNA vẫn không thể phát hiện qua xét nghiệm lâm sàng. Lưu hành kháng thể HIV-1 cũng không được phát hiện."

Các tác giả kết luận: "Trường hợp này cho thấy rằng điều trị ART rất sớm có thể ảnh hưởng hoặc số lượng hoặc chất lượng của việc sao chép virus”. Dự phòng ARV thường xuyên được khuyến khích cho trẻ sơ sinh đã bị phơi nhiễm với HIV-1, với phác đồ đa thuốc trong trường hợp có nguy cơ cao. Hơn nữa, khi bắt đầu điều trị ARV ở trẻ sơ sinh bị nhiễm bệnh làm giảm đáng kể tỷ lệ tử vong liên quan đến HIV ở trẻ và là khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới. Hướng dẫn toàn cầu này có thể tạo thuận lợi cho kế hoạch nghiên cứu dựa trên chứng cứ của khái niệm điều trị ARV rất sớm để thay đổi nhiễm HIV-1 ở trẻ sơ sinh.

Trong một bài xã luận đi kèm, Scott M. Hammer , MD , viết , "Câu hỏi lớn là: "Đứa trẻ có được chữa khỏi nhiễm HIV không? ”Câu trả lời tốt nhất tại thời điểm này là 'có thể.' "Tiến sĩ Hammer là giám đốc, Phòng các bệnh truyền nhiễm; Harold C.Neu giáo sư y học và giáo sư về dịch tễ học tại Trung tâm Y tế Đại học New York-Presbyterian/Columbia, thành phố New York.

"Các trường hợp nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của test PCR (polymerase chain reaction) khi có nguy cơ cao lây truyền, kết hợp với liệu pháp ART phối hợp. Tại nhiều nơi, cARTcho các em bé có thể đã được bắt đầu sớm hơn 30 giờ tuổi (trong vòng vài giờ đầu tiên của cuộc sống). Ở nơi tỷ lệ hiện nhiễm cao, chẳng hạn như nơi tôi làm việc (Nam Phi), PCR thường được thực hiện lần đầu lúc 6 tuần, mặc dù nhiều bệnh nhiễm trùng có thể được chẩn đoán vào ngày tuổi thứ 1. Dữ liệu đã cho thấy rằng sự chậm trễ trong phản ứng PCR, thậm chí đến 6 tuần tuổi, có liên quan đến nhiều bệnh tật sớm, và tử vong. Bắt đầu cART từ rất sớm, ngay cả trước khi có kết quả PCR là một can thiệp quan trọng", Mark F. Cotton, MBChB, nói với Medscape Medical News.

Tiến sĩ Cotton, từ Đơn Vị Nghiên Cứu Lâm Sàng Các Bệnh Truyền Nhiễm Của Trẻ Em, Khoa Y học và Khoa học Y tế , Đại học Stellenbosch, Tygerberg , Nam Phi , dự báo công bố trường hợp này sẽ đổi mới tập trung vào thử nghiệm trẻ 1 ngày tuổi và về việc sử dụng ART kết hợp từ rất sớm.

"Hãy nhớ rằng, đây là một trường hợp duy nhất. Nghiên cứu về virus và miễn dịch học sau khi gián đoạn điều trị (VISCONTI )  (mà bây giờ đã thu thập được 20 trường hợp ở người lớn) đã được coi là "giai thoại" trong nhiều năm qua bởi nhiều chuyên gia người Mỹ trong lĩnh vực này. Nhưng tôi tin rằng báo cáo Persaud là có tầm quan trọng và cho biết thêm một điều gì đó bởi vì tôi nghĩ rằng trẻ em có thể là chữa khỏi dễ hơn người lớn do hệ thống miễn dịch chưa trưởng thành. Chúng tôi cũng có một trường hợp trẻ em trong nghiên cứu VISCONTI... trông giống như bệnh nhân Berlin: Không có virus tái tạo có thể được tìm thấy, và một số lượng rất nhỏ của HIV-DNA đã được tìm thấy chỉ một lần", Laurent Hocqueloux,MD. , nói với Medscape Medical News.

Tiến sĩ Hocqueloux  từ Trung Tâm Bệnh Truyền Nhiễm Và Nhiệt Đới tại Trung tâm Hospitalier khu vực ở Orléans , Pháp. Ông đã trình bày dữ liệu từ nghiên cứu VISCONTI đầu năm nay tại Hội nghị quốc tế lần thứ 7 Hiệp hội AIDS Quốc tế về Bệnh học, điều trị và phòng chống HIV, tổ chức tại Kuala Lumpur, Malaysia.

"Một người bị nhiễm HIV phải được điều trị ngay lập tức. Và để làm được điều này , họ phải được chẩn đoán càng sớm càng tốt. Vì vậy, kiểm tra và điều trị càng sớm càng tốt", bác sĩ Hocqueloux nói thêm.

Nguồn: N Engl J Med. Published online October 23, 2013

Bs. Phan Diễm Đoan Ngọc – Bs. Lê Văn Khánh