Một tổng quan hệ thống và phân tích gộp đã được đăng trên Pubmed vào 12/09/2013 với chủ đề về nguy cơ huyết khối tĩnh mạch khi sử dụng các loại thuốc tránh thai phối hợp khác nhau.

Mục tiêu nghiên cứu: nhằm cung cấp kiến thức tổng quát về nguy cơ huyết khối tĩnh mạch khi sử dụng các dạng thuốc tránh thai phối hợp khác nhau ở phụ nữ.

Thiết kế nghiên cứu: Tổng quan hệ thống và phân tích gộp

Nguồn tài liệu: PubMed, Embase, Web of Science, Cochrane, Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature, Academic Search Premier và ScienceDirect đến 22/04/2013.

Phương pháp hồi cứu: Tất cả các nghiên cứu có đánh giá ảnh hưởng của thuốc ngừa thai kết hợp trên huyết khối tĩnh mạch ở phụ nữ khoẻ mạnh. Kết cục chính được quan tâm là huyết khối tĩnh mạch gây tử vong hoặc không tử vong, tập trung chính vào huyết khối tĩnh mạch sâu hoặc thuyên tắc phổi. Có ít nhất 10 bài đã xuất bản trong tổng số hội đủ điều kiện.

Các loại thuốc ngừa thai phối hợp dùng trong phân tích gộp:

20 μg ethinylestradiol with levonorgestrel (20LNG)

30 μg ethinylestradiol with levonorgestrel (30LNG)

50 μg ethinylestradiol with levonorgestrel (50LNG)

20 μg ethinylestradiol with gestodene (20GSD)

30 μg ethinylestradiol with gestodene (30GSD)

20 μg ethinylestradiol with desogestrel (20DSG)

30 μg ethinylestradiol with desogestrel (30DSG)

35 μg ethinylestradiol with norgestimate (35NRG)

35 μg ethinylestradiol with cyproterone acetate (35CPA)

30 μg ethinylestradiol with drospirenone (30DRSP)

Kết quả: 3110 bài báo được thu thập thông qua chiến lược tìm kiếm, 25 báo cáo dựa trên 26 nghiên cứu. Tỉ lệ huyết khối tĩnh mạch ở người không sử dụng thuốc ngừa thai phối hợp trong 2 nghiên cứu đoàn hệ lần lượt là 1,9 và 3,7 /10000 phụ nữ/ năm, phù hợp với tỷ lệ báo cáo trước đây là 1-6 /10000 phụ nữ /năm. Phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai kết hợp làm tăng nguy cơ huyết khối tĩnh mạch so với người không sử dụng (nguy cơ tương đối 3.5, khoảng tin cậy 95% 2,9-4,3). Nguy cơ huyết khối tĩnh mạch khi dùng thuốc tránh thai kết hợp chứa 50LNG cao nhất, tiếp đến là 30DRSP, 35CPA, và 30DSG thì nguy cơ như nhau và cao hơn so với thuốc tránh thai kết hợp với levonorgestrel như 30LNG, 20LNG và 20GSD khoảng 50-80%. Ba loại thuốc ngừa thai sau cùng này ít gây nguy cơ huyết khối tĩnh mạch nhất. Một tác dụng liên quan đến liều ethinylestradiol được quan sát trên Gestodene, desogestrel và levonorgestrel, với liều cao hơn kết hợp với nguy cơ huyết khối cao hơn. Kết quả phân tích gộp cho thấy, sử dụng thuốc ngừa thai phối hợp chứa progestogen thế hệ thứ nhất làm tăng nguy cơ huyết khối tĩnh mạch gấp 3.2 lần (95% CI [2-5.1]), chứa progestogen thế hệ thứ hai là tăng nguy cơ gấp 2.8 lần (95%CI [2.0 - 4.1]) và chứa progestogen thế hệ thứ ba làm tăng nguy cơ gấp 3.8 lần (95% CI[2.7-5.4]). Nguy cơ huyết khối tĩnh mạch khi sử dụng thuốc ngừa thai phối hợp chứa progestogen thế hệ thứ nhất thì tương đương với thuốc ngừa thai phối hợp chứa progestogen thế hệ thứ hai (nguy cơ tương đối 0.9, 95% CI[0.6-1.4]). Riêng thuốc ngừa thai phối hợp chứa progestogen thế hệ thứ ba làm tăng nhẹ nguy cơ huyết khối tĩnh mạch so với progestogen thế hệ thứ hai 1.3 lần (95% CI [1-1.8]).

Kết luận: Tất cả các loại thuốc tránh thai phối hợp dùng trong bài phân tích này đều kết hợp với việc làm tăng nguy cơ huyết khối tĩnh mạch. Tác dụng phụ này phụ thuộc vào progestogen và liều ethinylestradiol.

BS Phạm Thị Phương Anh

Nguồn: http://hinari-gw.who.int/whalecomwww.ncbi.nlm.nih.gov/whalecom0/pmc/articles/PMC3771677/