Liệu thời kì mãn kinh có được báo trước bởi những triệu chứng đặc trưng ở giai đoạn trung niên như đau đầu, đau khớp? Có phải phụ nữ nào cũng có những triệu chứng tương tự trong quá trình chuyển tiếp tới thời kì mãn kinh? Trong trường hợp có những triệu chứng báo hiệu trước, chúng có liên quan tới yếu tố dân số - xã hội học hay hành vi sức khỏe không?

Mặc dù một số triệu chứng xuất hiện khi người phụ nữ ở tuổi trung niên như cơn bốc hỏa, đổ mồ hôi trộm, khô âm đạo có mối liên hệ rõ ràng với giai đoạn chuyển tiếp mãn kinh, những triệu chứng khác cũng xuất hiện cùng lúc như đau đầu, đau khớp vẫn chưa được chứng minh rằng thực sự là do lão hóa.

Vấn đề này vẫn còn tồn tại một phần là do hầu hết những nghiên cứu liên quan tới triệu chứng của thời kì mãn kinh đều sử dụng số liệu cắt ngang. Trong nghiên cứu tiến hành ở Anh Quốc và được đăng trong tạp chí British Medical này, các tác giả đã xem xét bệnh án của những người phụ nữ có triệu chứng khó chịu trong suốt quá trình tiến tới giai đoạn mãn kinh.

Những nhà nghiên cứu đã sử dụng số liệu dựa trên dân số lấy từ khảo sát về sức khỏe và sự phát triển tiến hành trên cả nước Anh của Hội Đồng Nghiên Cứu Y Khoa Anh Quốc và họ tìm kiếm những nhóm triệu chứng liên quan theo thời gian ở những người phụ nữ từ 48 tới 54 tuổi. Sau đó, họ xem xét để từ đó phát hiện sự thay đổi cũng như phát triển riêng biệt của từng nhóm triệu chứng một qua quá trình mãn kinh.

Có 695 phụ nữ được theo dõi từ khi sinh ra vào năm 1946 được hỏi về 20 triệu chứng thường gặp mỗi năm từ khi họ 47 tuổi đến khi 54 tuổi. Trong số 20 triệu chứng đó, có 18 triệu chứng có thể xếp vào 1 trong 4 nhóm :

• Triệu chứng tâm lý - tâm thần như : rối loạn  giấc ngủ, căng thẳng và trầm cảm, hay khóc lóc, dễ kích động, cảm giác hoảng loạn, hay quên.
• Triệu chứng cơ thể : đau khớp, cảm giác kiến bò ở tay chân, cảm giác nổi da gà, chóng mặt, đánh trống ngực, thường xuyên bị nhức đầu nặng, vú mềm đi, tiểu nhiều lần.
• Triệu chứng vận mạch : cơn bốc hỏa, đổ mồ hôi.
• Triệu chứng tình dục : giao hợp khó, khô âm đạo.

Ở một số phụ nữ, ngoại trừ nhóm triệu chứng về cơ thể học, tất cả 3 nhóm triệu chứng kia đều liên quan rõ ràng đến giai đoạn mãn kinh. Ví dụ như trong 10% số phụ nữ tham gia nghiên cứu, nhóm triệu chứng tâm lý-tâm thần ở mức độ nghiêm trọng đạt đỉnh điểm tại thời điểm mãn kinh và những năm sau đó.

14% trong số phụ nữ trên có triệu chứng vận mạch xuất hiện “sớm” tức là đạt đỉnh ngay sau mãn kinh sau đó giảm nhiều và 11% xuất hiện “trễ” tức là tăng nhanh ở giai đoạn tiền mãn kinh và ở mức cao trong ≥ 4 năm sau mãn kinh. Triệu chứng vận mạch nặng nề ít gặp ở phụ nữ lao động trí óc (tỷ số nguy cơ 0.79) và ở những người có bằng cấp cao (tỷ số nguy cơ 0.37).

Mặc dù hầu hết những người phụ nữ trong nghiên cứu (70%) không than phiền về việc giao hợp, 14% lại nằm trong nhóm “xuất hiện trễ” với những triệu chứng khó chịu tăng dần tới khi mãn kinh và sau đó. Những triệu chứng về tình dục ở mức độ trung bình hay nghiêm trọng thường kéo dài sau mãn kinh và thường gặp ở những phụ nữ đã lập gia đình, có lẽ là do họ dễ nhận biết về vấn đề này hơn.

Có thể chia nhóm triệu chứng cơ thể thành các mức độ như nhẹ, trung bình, nặng và rất nặng, nhưng chúng lại không liên quan tới quá trình lão hóa hay tuổi mãn kinh.

Cuối cùng, các tác giả nhấn mạnh rằng những nhóm triệu chứng họ tìm ra từ nghiên cứu của mình bao gồm triệu chứng về tâm lý-tâm thần, triệu chứng vận mạch và sự khó chịu khi giao hợp có thể giúp những chuyên gia về sức khỏe có thể đưa ra những lời khuyên thích hợp dành cho những người phụ nữ khi họ bước vào thời kì mãn kinh.

Nguồn : Mishra GD, Kuh D. BMJ. 2012;344:e402. doi: 10.1136/bmj.e402.

www.ORGYN.com