CNHS. Trần Thị Thanh Tâm - IVFMDPN

1.    Mở đầu
     Khuẩn hệ ở người là tập hợp tất cả các vi sinh vật gồm nhiều loại khác nhau như vi khuẩn, virus, nấm, … cư trú tại các vị trí trong cơ thể con người như da, miệng, đường hô hấp, đường tiêu hóa và nhiều vị trí khác. Các khuẩn hệ này đóng vai trò quan trọng trong việc tăng khả năng trao đổi chất, hấp thu các chất dinh dưỡng, ngăn ngừa sự xâm nhập của các loại vi khuẩn gây bệnh từ nơi khác tới, kích thích việc sản xuất kháng thể của cơ thể. Tuy nhiên trong số những vi sinh vật này, có nhiều loại còn gây ra bệnh cho con người. Tử cung của người phụ nữ cũng chứa một khuẩn hệ của riêng nó và có thể ảnh hưởng đến các chức năng sinh sản của tử cung. Mặc dù có nhiều nghiên cứu khác nhau cho thấy việc rối loạn khuẩn hệ trong tử cung có thể liên quan đến một số bệnh lý phụ khoa như rối loạn kinh nguyệt, ung thư nội mạc tử cung, viêm nội mạc tử cung mãn tính, … và có thể sử dụng các kháng sinh, men vi sinh để điều trị các rối loạn khuẩn hệ này. Tuy nhiên hiện tại vẫn chưa có quy trình đánh giá và phác đồ điều trị tối ưu cho vấn đề này. Bài viết này trình bày về các khuẩn hệ (chủ yếu là vi khuẩn) được tìm thấy trong các nghiên cứu về khuẩn hệ nội mạc tử cung, và phương pháp bổ sung lợi khuẩn là tiền đề cho việc điều chỉnh các loại khuẩn hệ trong tử cung.

2.    Những thay đổi trong khuẩn hệ của nội mạc tử cung ở phụ nữ bình thường và phụ nữ hiếm muộn
    Có nhiều giả thuyết cho rằng sự thay đổi thành phần của khuẩn hệ nội mạc tử cung (NMTC) sẽ ảnh hưởng đến chức năng sinh sản của những đối tượng khác nhau như phụ nữ bình thường, phụ nữ hiếm muộn, phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung, … Một vài nghiên cứu kết luận rằng nội mạc tử cung có một khuẩn hệ thường trú do các loài Lactobacillus chi phối tương tự như ở âm đạo, trong khi các nghiên cứu khác lại chứng minh rằng Lactobacillus rất hiếm còn Acinetobacter, Pseudomonas và Comamonadaceae lại chiếm ưu thế hơn. Một số nghiên cứu khác khảo sát phụ nữ chưa quan hệ tình dục lại cho thấy Jonquetella và Fusobacterium cùng với Preovotella lại có tỷ lệ cao hơn. Điều này làm tăng thêm nghi vấn về việc liệu có sự khác nhau giữa các khuẩn hệ tử cung trên từng phụ nữ bình thường khác nhau hay không và những khuẩn hệ này xuất hiện tạm thời hay là vĩnh viễn trong tử cung.

3.    Bổ sung lợi khuẩn để điều chỉnh rối loạn khuẩn hệ nội mạc tử cung
     Việc cải thiện rối loạn khuẩn hệ trong tử cung đối với khả năng sinh sản ngày càng nhận được nhiều sự quan tâm. Các tình trạng rối loạn khuẩn hệ nghiêm trọng như nhiễm lao NMTC, viêm NMTC mãn tính dường như có liên quan đến tình trạng hiếm muộn và cũng gây ảnh hưởng đến quá trình điều trị khi có thể liên quan đến tình trạng thất bại làm tổ liên tiếp. Để cải thiện rối loạn khuẩn hệ, hiện nay người ta đang sử dụng các phương pháp điều trị bằng kháng sinh hay sử dụng men vi sinh (probiotics). Những năm gần đây càng có nhiều nghiên cứu nói về các tác dụng có lợi của probiotics đối với sức khỏe của con người. Probiotics được định nghĩa là “vi sinh vật sống, khi được sử dụng với lượng thích hợp sẽ mang đến lợi ích sức khỏe cho vật chủ”. Vi khuẩn trong men vi sinh tạo ra các phân tử có hoạt tính sinh học có lợi cho hoạt động cơ thể và thúc đẩy sức khỏe của vật chủ, việc probiotics bảo vệ âm đạo chống lại sự xâm nhập của mầm bệnh đã được chứng minh trong một vài nghiên cứu. Các chế phẩm probiotics đầu tiên chủ yếu chứa Lactobacillus và Bifidobacterium. Phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung đã được chứng minh là có lợi khi dùng Lactobacillus đường uống. Nghiên cứu gần đây đã chứng minh rằng Lactobacillus có thể cải thiện chức năng hàng rào tế bào biểu mô NMTC để chống lại virus suy giảm miễn dịch. Người ta cũng phát hiện ra rằng khuẩn hệ của đường sinh sản nữ là một yếu tố quan trọng trong việc tạo đề kháng với virus.

4.    Kết luận
     Việc điều chỉnh rối loạn khuẩn hệ nội mạc tử cung nhằm mang lại các lợi ích trong điều trị các vấn đề sinh sản đang được nhiều nhà nghiên cứu quan tâm. Trên thực tế đang có sự tranh cãi về việc liệu tử cung có chứa một hệ khuẩn hệ duy nhất hay không? Và vẫn chưa có khuyến cáo nào để chẩn đoán “khuẩn hệ tử cung bất thường/không thuận lợi” hay phác đồ điều trị thống nhất. Việc sử dụng các chế phẩm sinh học như men vi sinh để điều chỉnh tình trạng rối loạn khuẩn hệ rất hứa hẹn. Tuy nhiên, ta cũng cần lưu ý rằng các chế phẩm này không phải là thuốc và thường thiếu thông tin sản xuất nên cần cẩn trọng trong việc sử dụng. Tóm lại việc điều chỉnh khuẩn hệ để cải thiện chức năng sinh sản là một lĩnh vực nghiên cứu và ứng dụng đầy tiềm năng vẫn đang được nghiên cứu và phát triển, hy vọng sẽ được áp dụng vào thực hành lâm sàng trong tương lai gần.

Tài liệu tham khảo:
Molina, N. M., Sola-Leyva, A., Saez-Lara, M. J., Plaza-Diaz, J., Tubić-Pavlović, A., Romero, B., Clavero, A., Mozas-Moreno, J., Fontes, J., & Altmäe, S. (2020). New Opportunities for Endometrial Health by Modifying Uterine Microbial Composition: Present or Future? Biomolecules, 10(4), 593. https://doi.org/10.3390/biom10040593

Từ khóa: ĐÁNH GIÁ KHUẨN HỆ NỘI MẠC TỬ CUNG: CƠ HỘI MỚI CHO HIỆN TẠI VÀ TƯƠNG LAI