KS CNSH. Lê Thị Thanh Tuyền
Bệnh viện Đại học Y Dược Buôn Ma Thuột

Vô sinh được tổ chức y tế thế giới WHO định nghĩa là tình trạng không có thai lâm sàng sau 12 tháng quan hệ tình dục không sử dụng các biện pháp tránh thai. Vấn đề này ảnh hưởng đến khoảng 15% các cặp đôi trên toàn cầu. Nguyên nhân vô sinh gần như đồng đều giữa nam, nữ hoặc kết hợp cả hai và khoảng 15-30% trường hợp vô sinh chưa rõ nguyên nhân. Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) hiện nay đang là phương pháp điều trị vô sinh phổ biến và hiệu quả nhất, tuy nhiên tỉ lệ thành công chỉ đạt khoảng 30-35% phụ thuộc vào nhiều yếu tố như chất lượng phôi, khả năng tiếp nhận của nội mạc tử cung, hệ vi sinh đường sinh dục nữ đặc trưng bởi đa dạng vi khuẩn thấp. Lactobacillus là một chủng lợi khuẩn chiếm ưu thế (>90%) giúp bảo vệ chống lại tác nhân gây bệnh nhờ sản xuất acid lactic, làm giảm pH âm đạo, ngăn chặn vi khuẩn bám dính vào biểu mô. Các nghiên cứu cho thấy việc bổ sung Lactobacillus đường uống hoặc đặt âm đạo có thể phục hồi hệ vi sinh âm đạo. Tuy nhiên, tác động trực tiếp của việc bổ sung này đến khả năng sinh sản và hệ vi sinh nội mạc tử cung vẫn chưa rõ ràng. Nghiên cứu này nhằm đánh giá tác động của L. salivarius PS11610 đến kết quả IVF.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu hồi cứu trên 694 phụ nữ (18 - 49 tuổi), tại phòng khám hỗ trợ sinh sản ở Lisbon, Bồ Đào Nha. Nghiên cứu được chia thành hai giai đoạn, giai đoạn 1 (từ 9/2021 – 8/2022) không bổ sung probiotic; giai đoạn 2 (từ 9/2022 – 8/2023) có bổ sung L. salivarius PS11610 Fertibiome® (1 viên mỗi 12 giờ, chứa 10⁹ CFU ít nhất một tháng trước thủ thuật) vào phác đồ điều trị. Nghiên cứu được chia thành 3 nhóm: (i) IVF theo chu kỳ “freeze-all” (không chuyển phôi sau chọc hút noãn), (ii) IVF chuyển phôi tươi và (iii) IVF chuyển phôi trữ lạnh (frozen embryo transfer - FET). Các chỉ số phân tích bao gồm: số noãn, phôi, chất lượng phôi (theo phân loại Istanbul), tỷ lệ có thai sinh hóa, thai lâm sàng, sẩy thai và số trẻ sinh sống. Phân tích thống kê được thực hiện bằng R, với p ≤ 0,05 coi là có ý nghĩa thống kê.
Kết quả
Nghiên cứu đánh giá tác động của Ligilactobacillus salivarius PS11610 lên kết quả IVF ở ba nhóm: IVF không chuyển phôi, IVF chuyển phôi tươi và IVF chuyển phôi trữ lạnh (FET).

• IVF không chuyển phôi (148 chu kỳ): Không có khác biệt đáng kể về số noãn, noãn thụ tinh và số phôi giữa hai nhóm. Tuy nhiên, chất lượng phôi loại 2 cao hơn ở nhóm không bổ sung L. salivarius PS11610.

• IVF chuyển phôi tươi (76 chu kỳ): Kết quả tương đồng giữa các nhóm. Chất lượng phôi loại 2 và 3 cao hơn ở nhóm không bổ sung, nhưng không cải thiện tổng thể tỷ lệ thành công (thai sinh hoá, thai lâm sàng, sẩy thai, sinh sống).

• IVF với chuyển phôi trữ lạnh (FET) (470 chu kỳ): Bổ sung L. salivarius PS11610 giúp tăng đáng kể tỷ lệ trẻ sinh sống (26,4% so với 17,9%, p = 0,034), tỷ lệ thai sinh hóa cao hơn tuy nhiên không có ý nghĩa thống kê (42,6% so với 34%, p = 0,071). Các nghiên cứu khác cũng cho thấy probiotics có thể cải thiện môi trường vi sinh, sinh hóa và miễn dịch, từ đó tăng khả năng thành công của FET.

Kết luận
Việc bổ sung L. salivarius PS11610 trong ít nhất 1 tháng trước chu kỳ IVF, cho thấy tiềm năng cải thiện kết quả sinh sản, đặc biệt ở nhóm chuyển phôi trữ lạnh, với tỉ lệ sinh sống cao hơn đáng kể. Tuy còn tồn tại một số khác biệt về chất lượng phôi, nhưng hiệu quả tích cực trên thai kỳ và trẻ sinh sống cho thấy L. salivarius PS11610 là một lựa chọn hỗ trợ trong điều trị hỗ trợ sinh sản trong tương lai. Tuy nhiên, cần thêm các nghiên cứu ngẫu nhiên có đối chứng để làm rõ cơ chế tác động và khẳng định hiệu quả đồng thời xây dựng các khuyến cáo lâm sàng cụ thể.

Tài liệu tham khảo: Raimundo, M., Rodrigues, P., Esteban, S., Espinosa-Martos, I., & Jiménez, E. (2025). Ligilactobacillus salivarius PS11610 Enhances the Fertilization Success of IVF: A Preliminary Retrospective Analysis. Nutrients, 17(3), 410.