CN. Phạm Diệp Vũ Khang – IVF Tâm Anh
 
Giới thiệu
Đánh giá tinh dịch đồ là cơ sở để kiểm tra tình trạng vô sinh ở nam giới. Tuy nhiên, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng các thông số tinh trùng như khả năng di động, mật độ và hình thái của tinh trùng có giá trị dự đoán hạn chế cho sự thành công của thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Cần phải phát triển các chỉ số mới để đánh giá khả năng thụ tinh của tinh trùng. Trong phản ứng acrosome, các thành phần của acrosome được giải phóng, bao gồm acrosin, đây là một endoprotease giống trypsin đặc hiệu của tinh trùng trong vùng acrosome của đầu tinh trùng, hỗ trợ tinh trùng xâm nhập vào lớp vỏ của noãn và hợp nhất với noãn. Các báo cáo trước đây đã thảo luận về giá trị của xét nghiệm hoạt tính acrosin trong việc dự đoán tỷ lệ thành công của IVF. Dữ liệu liên quan đến mối quan hệ giữa hoạt tính acrosin và các giá trị thông số tinh dịch, vô sinh nam và tỷ lệ thành công của IVF cũng đã được báo cáo.
 
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng hoạt tính acrosin thấp có liên quan đến các đặc điểm bất thường của tinh dịch. Những kết quả trái ngược nhau về hoạt tính acrosin đã được công bố. Do đó, mục đích của nghiên cứu này là nâng cao hiểu biết về mối liên hệ giữa hoạt tính của acrosin và các đặc điểm vô sinh của nam giới và liệu nó có thể đóng vai trò là một chỉ số tiên lượng hiệu quả để xác định công nghệ hỗ trợ sinh sản (ART) nào hiệu quả hơn, IVF hoặc tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI).
 
Phương pháp
Nghiên cứu hồi cứu được thực hiện từ tháng 8 năm 2014 đến tháng 12 năm 2019, tiến hành đánh giá hoạt tính của acrosin ở 61578 bệnh nhân nam của các cặp vợ chồng vô sinh.
 
Kết quả
Hoạt tính acrosin và tỷ lệ hoạt động acrosin bình thường trong nhóm IUI có thai và không có thai
Không có sự khác biệt đáng kể về hoạt tính acrosin (P = 0,220) hoặc tỷ lệ hoạt tính acrosin bình thường giữa nhóm mang thai và nhóm không mang thai (>24,78 μIU/10⁶ tinh trùng, P = 0,787; >34,48 μIU/10⁶ tinh trùng, P = 0,352; và >48,20 μIU/10⁶ tinh trùng, P = 0,487).
Mối tương quan giữa hoạt tính của acrosin, tuổi và các thông số tinh dịch
Không có mối tương quan đáng kể giữa hoạt tính acrosin so với tuổi, thể tích tinh dịch, mật độ, tổng số tinh trùng, khả năng di động tiến tới, tổng số tinh trùng di động, vận tốc đường cong, vận tốc tuyến tính hoặc vận tốc trung bình (tất cả P > 0,05). Tuy nhiên, có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (P < 0,001) về tỷ lệ hình thái acrosome bất thường giữa các nhóm có hoạt tính acrosin <24,78 μIU/10⁶ tinh trùng và ≥24,78 μIU/10⁶ tinh trùng.
Kết quả IVF ở nhóm hoạt tính acrosin bình thường và thấp
Có rất ít hoặc không có sự khác biệt về tỷ lệ thụ tinh, thụ tinh bình thường và phôi chất lượng tốt giữa hai nhóm khi ngưỡng là 24,78 μIU/10⁶ tinh trùng hoặc thấp hơn. Tuy nhiên, có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về tỷ lệ mang thai lâm sàng giữa nhóm hoạt tính acrosin bình thường và nhóm hoạt tính acrosin thấp, với tỷ lệ lần lượt là 70,5% và 58,2%.
So sánh giữa các nhóm có tỷ lệ thụ tinh IVF <10% và ≥70%
Không có sự khác biệt có ý nghĩa về hoạt tính của acrosin (P = 0,538) giữa các nhóm có tỷ lệ IVF <10% và ≥70%. Tuy nhiên, có sự khác biệt có ý nghĩa giữa nhóm tỷ lệ IVF <10% và ≥70% về số lượng tinh trùng di động tiến tới (P < 0,001) và hình thái tinh trùng bình thường (P < 0,001). Chỉ số hình thái bất thường acrosome ở nhóm có tỷ lệ IVF <10% và ≥70% lần lượt 21,2% và 0,2%.
So sánh giữa kết quả của các phác đồ IVF và ICSI ở những bệnh nhân có hoạt tính protein acrosome thấp trong cùng một chu kỳ
Các phác đồ ICSI cao hơn đáng kể so với IVF về tỷ lệ thụ tinh (100% so với 77,8%, P < 0,001), tỷ lệ thụ tinh bình thường (83,3% so với 50,0%, P<0,001) và số lượng phôi chất lượng tốt (66,7% so với 41,4%, P = 0,005) ở hoạt tính acrosin <24,78 μIU/10⁶ tinh trùng.
 
Thảo luận
Hoạt tính acrosin có thể là một chỉ số khả thi về tiềm năng thụ tinh, vì acrosin hỗ trợ tinh trùng xâm nhập vào noãn trong quá trình phản ứng acrosome. Tuy nhiên, chưa có giá trị chuẩn về hoạt tính acrosin và các nghiên cứu cho thấy rằng hoạt tính acrosin thấp hơn ở những nam giới vô sinh so với người bình thường. Nghiên cứu này đã xác định các ngưỡng tham chiếu cho hoạt tính acrosin trong nhóm nam giới vô sinh, từ đó cho thấy giá trị ngưỡng 5% là 24,78 µIU/10⁶ tinh trùng. Tuy nhiên, không có sự khác biệt đáng kể về hoạt tính acrosin giữa các nhóm có và không có thai trong IUI
Một phát hiện quan trọng là tỷ lệ hình thái acrosome bất thường cao ở những nam giới có hoạt tính acrosin thấp, điều này gợi ý rằng hình thái acrosome có thể có vai trò lớn trong thành công của IVF hơn là chỉ dựa vào hoạt tính acrosin. Các tinh trùng có hình thái acrosome bất thường thường gặp khó khăn trong việc liên kết với màng zona pellucida, dẫn đến tỷ lệ thụ tinh thấp trong IVF.
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, với những bệnh nhân có hoạt tính acrosin thấp (<24,78 µIU/10⁶ tinh trùng), tỷ lệ thụ tinh và chất lượng phôi trong ICSI cao hơn nhiều so với IVF. Điều này cho thấy ICSI có thể là phương pháp hỗ trợ sinh sản phù hợp hơn cho những người có hoạt tính acrosin thấp.
 
Kết luận
Hoạt tính acrosin có tiềm năng sử dụng trong việc chọn lựa giữa IVF và ICSI cho nam giới vô sinh, đặc biệt là những người có tỷ lệ thụ tinh thấp hoặc thất bại hoàn toàn trong IVF. Tuy nhiên, cần được kết hợp với nhiều chỉ số khác trong phân tích tinh dịch để cải thiện giá trị dự đoán cho sự thành công của IVF.
 
Tài liệu tham khảo: HU, Ye-Na, et al. Sperm acrosin activity may be a useful factor in choosing between ICSI and IVF for infertile male patients. Asian Journal of Andrology, 2024, 26.1: 85-90. DOI: 10.4103/aja202337

Từ khóa: hoạt tính acrosin, tỷ lệ thụ tinh, ICSI, IVF, thông số tinh dịch