Vô sinh được định nghĩa là tình trạng không có thai sau một năm quan hệ tình dục bình thường không sử dụng biện pháp tránh thai, ảnh hưởng đến 10-15% các cặp vợ chồng. Theo thống kê mới nhất của tổ chức y tế thế giới (WHO), khoảng 50-80 triệu người trên toàn thế giới bị vô sinh, trong đó nguyên nhân đến từ người chồng chiếm từ 20-30% số trường hợp. Việc đánh giá khả năng sinh sản của nam giới hiện nay chủ yếu dựa vào các chỉ số tinh dịch đồ bao gồm mật độ, hình dạng và độ di động. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến vô sinh nam, tuy nhiên có khoảng 70% số trường hợp vô sinh không giải thích được.
 
Tác giả Emad và các cộng sự đã tổng hợp các yếu tố liên quan đến vô sinh nam và các hướng điều trị nhằm đem lại lợi ích tốt nhất cho bệnh nhân. Theo nhóm tác giả, các nguyên nhân vô sinh nam chủ yếu liên quan đến rối loạn nội tiết tố, bệnh lý, các yếu tố di truyền, các vấn đề về tình dục, ảnh hưởng của môi trường sống và lối sống. Các bất thường liên quan đến hoạt động của trục hạ đồi – tuyến yên – tinh hoàn dẫn đến việc thiếu hụt testosterone ảnh hưởng đến việc sản sinh tinh trùng là một trong những nguyên nhân gây vô sinh nam, và hội chứng Kallmann là một ví dụ điển hình. Bệnh lý giãn tĩnh mạch thừng tinh chiếm khoảng 40% các trường hợp vô sinh, xoắn tinh hoàn, nhiễm trùng cấp và mãn tính (bệnh quai bị, lậu, chlamydia,…) và xuất tinh ngược dòng (chiếm 2% số trường hợp vô sinh) là những nguyên nhân liên quan đến bệnh lý. Rối loạn cương dương, bất lực, xuất tinh sớm hoặc không xuất tinh được là những nguyên nhân vô sinh thường gặp liên quan đến hoạt động tình dục. Môi trường sống và làm việc có nhiều chất độc hại như thuốc trừ sâu, dung môi, silicone, chất phóng xạ, sulfur,… cũng làm giảm chất lượng tinh trùng gián tiếp ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới. Thói quen tắm nắng quá mức, hút thuốc lá, uống rượu bia, sử dụng cocaine, cannabinoid có thể làm giảm mật độ tinh trùng. Ngoài ra, chế độ ăn có nhiều chất béo bão hòa cũng có thể làm giảm khả năng di động của tinh trùng. Một số công việc cần ngồi với thời gian dài (lái xe) hoặc tiếp xúc với nhiệt độ cao (thợ làm bánh) cũng ảnh hưởng đến chất lượng tinh dịch. Các bệnh lý liên quan đến di truyền chiếm khoảng 15% nguyên nhân gây vô sinh, bao gồm bất thường nhiễm sắc thể (gặp ở 14% nam giới vô tinh và 2% trường hợp có ít tinh trùng; hội chứng Klinefelter; 47XYY), đột biến đơn gen (đảo đoạn, vi mất đoạn AZF,…) và di truyền ngoài nhân.

Việc điều trị hiện nay chủ yếu dựa vào nguyên nhân bao gồm: thay đổi lối sống, bổ sung các chất chống oxi hóa, vitamin C, liệu pháp hormone, tiêm testosterone, estrogen, dopamine agonist,… Các trường hợp vô tinh được thực hiện các thủ thuật thu nhận tinh trùng từ mào tinh, tinh hoàn kết hợp thụ tinh trong ống nghiệm cũng cho hiệu quả cao.
Cho đến nay vẫn còn nhiều trường hợp chưa rõ nguyên nhân. Do đó cần phải tìm hiểu thêm những yếu tố và dấu ấn sinh học mới để chẩn đoán nguyên nhân vô sinh cũng như tìm ra các phương áp điều trị mới nhằm tăng cơ hội có con và giảm được chi phí cho bệnh nhân vô sinh.
 
Nguồn:“Some of the Factors Involved in Male Infertility: A Prospective Review” Emad Babakhanzadeh, Majid Nazari, Sina Ghasemifar, and Ali Khodadadian. Int J Gen Med. 2020; 13: 29–41. Published online 2020 Feb 5. doi: 10.2147/IJGM.S241099

 

Từ khóa: Một số yếu tố liên quan đến vô sinh nam: một tổng quan tiến cứu