ThS. BS. Lê Phạm Thu Hà
Bộ môn Nhi ĐHYD TP.HCM

 
Việc một phụ nữ đang mang thai nhận đầy đủ dưỡng chất để thúc đẩy sự phát triển khoẻ mạnh của thai nhi là rất cần thiết. Chính vì mục đích này mà trên thị trường hiện nay tràn ngập các loại thuốc bổ sung vitamin cho thai phụ. Một bài tổng kết mới đây đã đặt ra câu hỏi: liệu rằng những viên thuốc bổ sung này có thật sự cần thiết như chúng ta đã nghĩ?

Liệu những viên thuốc bổ sung trong thai kỳ có thật sự cần thiết cho sức khoẻ thai phụ như chúng ta vẫn nghĩ?

Việc bà mẹ thiếu hụt một số dưỡng chất nhất định đã được biết đến là có liên quan tới một số lượng các hậu quả tiêu cực cho sức khoẻ của cả bà mẹ và trẻ. Các nguy cơ có liên quan bao gồm giới hạn tăng trưởng thai nhi, cân nặng lúc sinh thấp, dị dạng hệ xương và tiền sản giật. Chính những nguy hiểm đã được biết tới rõ ràng này ủng hộ cho một số lượng lớn các kỹ nghệ về vitamin, khoáng chất và vi chất hướng tới đối tượng là thai phụ. Điển hình, những viên thuốc bổ sung này có thể chứa từ 20 hoặc hơn vitamin và khoáng chất, thường bao gồm một dãy các vitamin B, C, D, E, K, iod, acid folic, magie, kẽm, selen và đồng. Chúng thông thường có giá khoảng 15 euro (19 đô la Mỹ hay 400.000 đồng) mỗi tháng.
 
Một báo cáo mới đây, được công bố trên tạp chí “Drug and Therapeutics Bulletin”, khảo sát các y văn hiện nay nhằm điều tra xem liệu những sản phẩm này có thể mang tới các kết cục tốt hơn cho bà mẹ và con của họ hay không. Mặc dù đã có những nghiên cứu đánh giá hiệu quả của một số viên thuốc bổ sung, nhưng hầu hết các nghiên cứu này đều được tiến hành ở các quốc gia có mức thu nhập thấp, nơi những bà mẹ có nhiều khả năng có các thiếu hụt về dinh dưỡng hơn những bà mẹ sống ở châu Âu hay Hoa Kỳ. Các cuộc khảo sát khác về hiệu quả của những viên thuốc bổ sung vitamin và khoáng chất cho bà mẹ đều là những nghiên cứu quan sát, nên chúng có thể có sai lệch và không thể biểu thị cho nguyên nhân, chỉ có thể chỉ ra các mối quan hệ mà thôi. Báo cáo mới nhất này được tiến hành nhằm đánh giá mức độ có lợi của các viên thuốc bổ sung cho bà mẹ là bao nhiêu và liệu rằng các nghiên cứu có hậu thuẫn cho việc bán những viên thuốc bổ sung vitamin và khoáng chất này hay không. Cụ thể, nhóm nghiên cứu tập trung vào vitamin A, C, D, E, sắt và acid folic.
 
Các kết quả của việc tổng kết các y văn cho thấy những hiệu quả của việc bổ sung acid folic là có chứng cứ mạnh nhất. Một số lượng các nghiên cứu đã chỉ ra rằng folate làm giảm rõ rệt các cơ hội của những khiếm khuyết ống thần kinh, bao gồm thiếu một phần não (trẻ sơ sinh được sinh ra với những phần trong não hoặc hộp sọ bị khiếm khuyết) và dị tật cột sống chẻ đôi (cột sống được tạo ra không hoàn chỉnh). Các hướng dẫn điều trị của Vương quốc Anh và Hoa Kỳ đều gợi ý rằng một người phụ nữ nên nhận 400 microgram acid folic từ trước khi mang thai cho tới mốc 12 tuần. Đối với những phụ nữ có nguy cơ sinh ra trẻ với các khiếm khuyết thần kinh, liều được khuyến cáo là 5 mg.
 
Vitamin D được tạo ra ở da khi tiếp xúc với tia cực tím (UV). Vitamin D đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì hệ xương bằng việc thúc đẩy hấp thu canxi từ ruột. Thiếu hụt vitamin D có thể gây ra các vấn đề cho hệ xương, ví dụ như còi xương. Đối với việc bổ sung vitamin D, hiệu quả không rõ ràng như với folate; có ít bằng chứng cho thấy vitamin D làm giảm các biến chứng liên quan tới thai kỳ hoặc cuộc sinh. Liều hằng ngày 10 microgram vitamin D vẫn được khuyến cáo trong thai kỳ và khi cho con bú. Vitamin D có khả năng hữu ích hơn đối với những phụ nữ sống ở những vùng lạnh hơn và nhiều mây hơn (những nơi ít tiếp xúc với ánh sáng tử ngoại), những phụ nữ có da sậm màu hơn hoặc những người bị thiếu hụt dưỡng chất do các nguyên nhân khác.
 
Đối với các bổ sung khác - vitamin A, C, E và sắt – chứng cứ của các lợi ích cho sức khoẻ đối với những bà mẹ được dinh dưỡng tốt và trẻ là không chắc chắn. Thật sự là, việc dư thừa vitamin A đã được biết tới là có hại cho việc phát triển thai nhi.
 
Các tác giả của báo cáo kết luận: “Chúng tôi không tìm thấy bằng chứng để khuyến cáo tất cả các thai phụ nên sử dụng các viên thuốc bổ sung đa dưỡng chất trước sinh ngoài việc bổ sung acid folic và vitamin D đã được khuyến cáo trên toàn quốc, những dạng thuốc không có tên thương mại của các chất này có thể được mua với giá tương đối không quá mắc”. Lời khuyên của các tác giả tới những thai phụ là các sản phẩm thương mại đa vitamin và khoáng chất đặc hiệu dành cho thai phụ là “không có khả năng cần thiết và là một sự chi tiêu không đáng”. Nhóm nghiên cứu cũng đồng thời cảnh báo rằng “Thai phụ có thể bị tổn thương bởi các thông điệp về việc cho con họ một sự khởi đầu tốt nhất trong cuộc sống, bất kể phí tổn là bao nhiêu”.
 
Theo những phát hiện này, việc bổ sung acid folic và vitamin D vẫn nên tiếp tục được khuyến cáo, và khoa học không hậu thuẫn cho những viên thuốc bổ sung mắc tiền hơn và nhiều vitamin hơn.
 
(Nguồn: medicalnewstoday 7/2016)