TS. BS. Nguyễn An Nghĩa
Bộ môn Nhi – ĐHYD TP.HCM
 

Hoa Kỳ vốn được biết đến như một nước phát triển hàng đầu trên thế giới. Thế nhưng, ngay trong lòng quốc gia này lại tồn tại một cộng đồng với tên gọi cộng đồng người Amish có lối sống khác biệt hẳn với đời sống đương thời của thế kỷ 21. Họ sống đơn giản và gần với thiên nhiên hơn, sinh sống chủ yếu bằng trồng trọt và canh tác, tránh sử dụng các phương tiện hiện đại như điện, xe hơi, máy móc trong đời sống hàng ngày và trong công việc,…



Điều thú vị là, theo kết quả từ một số nghiên cứu gần đây, tỷ lệ suyễn và dị ứng ở trẻ em trong cộng đồng Amish lại giảm thấp rõ rệt.

Để chứng thực cho điều này, một nghiên cứu so sánh tỷ lệ mắc suyễn giữa trẻ em cộng đồng Amish và một cộng đồng khác với tên gọi Hutterites đã được tiến hành bởi Anne Sperling, hiện là phó giáo sư y khoa tại Đại học Chicago, cùng các cộng sự của mình. Hutterites, nhìn chung, khá tương đồng với cộng đồng Amish trên nhiều phương diện, ngoại trừ việc cộng đồng Hutterites thường sử dụng các phương tiện máy móc trong canh tác trồng trọt. Kết quả từ nghiên cứu cho thấy tỷ lệ suyễn trong cộng đồng Amish là 5% so với 21% ở trẻ Hutterites. Để hình dung rõ hơn, chúng ta cần biết tỷ lệ mắc suyễn chung ở trẻ em Hoa Kỳ vào khoảng 9%.

Suyễn, một bệnh lý đường hô hấp mạn tính gây ra tình trạng khó thở, có nguyên nhân chính xác chưa được biết rõ, nhưng một số yếu tố di truyền và môi trường được cho là đóng vai trò chính trong sinh bệnh.

Theo tác giả Sperling, hai nhóm người kể trên khá tương đồng nhau về mặt di truyền học. họ cũng chia sẻ sự tương đồng cho nhau ở nhiều yếu tố trong lối sống: tỷ lệ trẻ béo phì thấp, quy mô gia đình lớn, thời gian trẻ được bú mẹ kéo dài, tỷ lệ trẻ được tiêm chủng cao, ít tiếp xúc với khói thuốc lá và ô nhiễm không khí, không có thú nuôi làm cảnh trong nhà, chế độ giàu mỡ, muối và sữa thô. Tuy nhiên, cư dân trong cộng đồng Amish thực hiện việc canh tác theo cách truyền thống, mỗi gia đình sống trong trang trại của mình và ngựa cho công việc đồng áng cũng như vận chuyển. Trong khi đó, cộng đồng Hutterites lại sống trong những trang trại chung theo kiểu công nghiệp hóa, với máy móc gắn liền trong công việc đồng áng.

Do những khác biệt trên, trẻ trong cộng đồng Amish thường xuyên ra vào kho thóc, chuồng gia súc, và thường xuyên tiếp xúc với thú nuôi trong trang trại. Thậm chí, cả những phụ nữ có thai cũng làm việc trong trang trại thú nuôi. Một điểm lưu ý nữa là bò trong trang trại được vắt sữa bằng tay.

Nghiên cứu bao gồm 30 trẻ nhóm Amish (tuổi trung bình là 11 tuổi) và 30 trẻ nhóm Hutterites (tuổi trung bình 12 tuổi). Các tác giả tiến hành so sánh về di truyền học, các yếu tố tiếp xúc trong môi trường, và thông tin về hệ thống miễn dịch của các trẻ. Những trẻ này cũng được lưu mẫu máu để tiến hành xét nghiệm.

Bên cạnh đó, các nhà nghiên cứu còn đo nồng độ dị nguyên, các chất gây bệnh khác, cũng như hệ vi sinh (microbiome) trong bụi tại nhà các đối tượng tham gia nghiên cứu.
Kết quả cho thấy tỷ lệ suyễn giảm đến 4 – 6 lần ở trẻ Amish. Các mẫu bụi thu thập từ cộng đồng Amish cũng rất khác so với Hutterites. Nghiên cứu chưa thể chỉ ra chính xác điều gì xảy ra trong bụi, nhưng đã cho thấy có nhiều các sản phẩm vi sinh vật hơn trong bụi từ cộng đồng Amish, và dường như thành phần nào đó trong bụi đã giúp bảo vệ trẻ cộng đồng Amish.

Các nhà nghiên cứu tin rằng những kết quả này đã chứng tỏ cho một giả thuyết mang tên “giả thuyết vệ sinh”. Theo thuyết này, hệ miễn dịch sẽ không được kích thích đầy đủ với lối sống phương Tây hiện đại, suyễn và dị ứng xảy ra chính là hậu quả của một hệ miễn dịch không được kích hoạt trọn vẹn.
Không dừng lại ở đây, các tác giả tiếp tục cho chuột thí nghiệm tiếp xúc với bụi thu được từ 2 cộng đồng. Họ ghi nhận được chuột tiếp xúc bụi thu từ cộng đồng Amish giúp bảo vệ chuột không bị suyễn tiến triển do dị ứng, nhưng bụi từ Hutterites lại không có tác dụng này,

Nghiên cứu trên đã giúp củng cố cho giả thuyết vệ sinh và chứng tỏ, ở mức độ phân tử, sự phức tạp của suyễn và dị ứng. Mặc dù chưa thể đưa ra những ứng dụng tức thời, những kết quả từ nghiên cứu ít nhiều cũng là cơ sở cho những lời khuyên hữu ích: sạch sẽ quá cũng có hại, vì thế, hãy để cho con bạn chơi bẩn một chút và đừng cố gắng “tiệt trùng” tất cả mọi thứ.

(Nguồn: https://medlineplus.gov/news/fullstory_160228.html)