Vào ngày 21 tháng 7 năm 2009, hội các nhà sản phụ khoa Hoa Kỳ (ACOG: American College of Obstetricians and Gynecologists) đã xem xét lại và công bố các hướng dẫn mới nhất về thời điểm và phác đồ khởi phát chuyển dạ.

Các khuyến cáo này nhằm mục đích hướng dẫn cho các bác sĩ lâm sàng xem xét việc chọn lựa phương pháp khởi phát chuyển dạ phù hợp nhất trong các điều kiện đặc biệt và để làm rõ các đòi hỏi về mặt an toàn, nguy cơ và lợi ích của các phác đồ khác nhau để khởi phát chuyển dạ.

Lợi ích và nguy cơ của việc khởi phát chuyển dạ:

Trong 2 thập kỷ qua, tỉ lệ khởi phát chuyển dạ ở Mỹ đã tăng hơn gấp đôi, với hơn 22% các thai phụ năm 2006 được khởi phát chuyển dạ, Sự gia tăng này đòi hỏi một sự rà soát lại một cách cẩn thận các chỉ định, nguy cơ và lợi ích của việc khởi phát chuyển dạ.

Mục đích của việc khởi phát chuyển dạ là nhằm kích thích các cơn co tử cung trước khi chuyển dạ thực sự tự khởi phát, để đạt mục tiêu cuối cùng là gây sinh ngã âm đạo. Lợi ích của khởi phát chuyển dạ phải được cân nhắc so với các nguy cơ tiềm tàng do quá trình này gây ra cho mẹ và cho thai. Khi các lợi ích của việc sinh khẩn cấp lớn hơn nguy cơ của việc tiếp tục duy trì thai kỳ, khởi phát chuyển dạ lúc này được xác định là một can thiệp để điều trị.

Chỉ định và chống chỉ định:

Các chỉ định có thể của khởi phát chuyển dạ bao gồm: tăng huyết áp thai kỳ hoặc tăng huyết áp mãn tính, tiền sản giật, sản giật, tiểu đường, ối vỡ non, thai chậm tăng trưởng trong tử cung nặng và thai quá ngày. Tuy nhiên, các bác sĩ lâm sàng nên quyết định liệu chỉ định khởi phát chuyển dạ có xác đáng hay không tùy theo mỗi trường hợp, sau khi đã xem xét các bệnh lý của mẹ và thai, tình trạng cổ tử cung, tuổi thai và các yếu tố khác.

Chống chỉ định của khởi phát chuyển dạ bao gồm: ngôi ngang, sa dây rốn, nhiễm herpes sinh dục tiến triển, nhau tiền đạo và tiền sử mổ trên tử cung.

Khi có chỉ định khởi phát chuyển dạ, thời điểm tiến hành lý tưởng là khi tuổi thai được 39 tuần trở lên, hoặc có chứng cứ cho thấy phổi thai nhi đã trưởng thành.

Bước đầu tiên của khởi phát chuyển dạ là làm chín mùi cổ tử cung bằng cách dùng thuốc hoặc các chất gây dãn cơ học cổ tử cung để làm giãn cổ tử cung một cách đầy đủ trước khi chuyển dạ được khởi phát. Bước kế tiếp là khởi phát chuyển dạ bằng oxytocin, tách ối, làm vỡ màng ối hoặc kích thích núm vú.

Misoprostol thường được dùng để làm mềm cổ tử cung cũng như để khởi phát chuyển dạ. Tuy nhiên, ở những phụ nữ đã từng mổ lấy thai, khởi phát chuyển dạ bằng misoprostol có thể làm tăng nguy cơ vỡ tử cung, do đó nên tránh dùng.

Các khuyến cáo lâm sàng:

Tất cả các khuyến cáo lâm sàng của ACOG đều dựa trên các chứng cứ hằng định và có mức độ chứng cứ A, bao gồm:

·   Prostaglandin E (PGE) có hiệu quả để làm chín mùi cổ tử cung và khởi phát chuyển dạ.

·   Khi có chỉ định khởi phát chuyển dạ, phác đồ oxytocin liều thấp hoặc cao đều phù hợp.

·   Không xét đến chỉ số Bishop, phương pháp vừa hiệu quả vừa kinh tế nhất để khởi phát chuyển dạ trước 28 tuần tuổi thai dường như là misoprostol ngả âm đạo. Tuy nhiên, truyền tĩnh mạch liều cao oxytocin cũng là một chọn lựa có thể chấp nhận được.

·   Để làm mềm cổ tử cung và khởi phát chuyển dạ, liều khởi đầu thích hợp của misoprostol là khoảng 25 μg, với tần suất sử dụng không quá 1 liều mỗi 3 đến 6 giờ.

·   Để khởi phát chuyển dạ ở những thai phụ ối vỡ non, PGE₂ âm đạo dường như an toàn và hiệu quả.

·   Ở những phụ nữ có tiền căn mổ lấy thai hoặc phẫu thuật lớn trên tử cung, nên tránh sử dụng misoprostol trong tam cá nguyệt cuối vì nó làm tăng nguy cơ vỡ tử cung.

·   Catheter Foley là một chọn lựa hiệu quả, hợp lý để làm chín mùi cổ tử cung và khởi phát chuyển dạ.

Một khuyến cáo lâm sàng khác, dựa trên các chứng cứ giới hạn hoặc không hằng định (mức độ B), là misoprostol 50 μg mỗi 6 giờ để khởi phát chuyển dạ cũng có thể phù hợp trong một số trường hợp. Tuy nhiên, liều cao có liên quan đến nguy cơ cao tăng cơn co tử cung với giảm nhịp tim thai và các biến chứng khác.

“Một điều quan trọng cần nhớ là khi có chỉ định khởi phát chuyển dạ, luôn phải có sẵn một bác sĩ có khả năng mổ lấy thai để mổ lấy thai trong những trường hợp khởi phát chuyển dạ thất bại,” tiến sĩ Ramin kết luận.

Nguồn: Laurie Barclay, MD, Obstet Gynecol. 2009;114:386-397.

BS Nguyễn Thị Ngọc Hà