CNSH. Nguyễn Quỳnh Như - IVFMD TÂN BÌNH

Protamine được biết đến là một dạng protein phổ biến nhất trong nhân tinh trùng, thay thế cho histone và đóng vai trò quan trọng trong quá trình nén của chất nhiễm sắc. Quá trình thay thế histone thành protamine là bước chính trong sự đóng gói nhân tinh trùng, do đó khi xảy ra bất kỳ thay đổi nào ở protamine cũng có khả năng gây vô sinh ở nam giới. Sự thiếu hụt protamine còn liên quan đến khả năng di động của tinh trùng, sự phân mảnh DNA tinh trùng và ảnh hưởng đến sự phát triển của phôi. Ngoài ra, tác giả Olivia vào năm 2016 đã chứng minh rằng sự biểu hiện protamine bất thường có liên quan đến vấn đề vô sinh nam. Ở người, có 2 loại protamine là protamine 1 (P1) và protamine 2 (P2) được mã hóa bởi các gen PRM1, PRM2 nằm trên NST 16. Sau khi có những phát hiện về mối liên quan giữa bất thường protamine ở tinh trùng của những bệnh nhân vô sinh, người ta đã đưa ra giả thuyết về các đột biến và các đa hình trong các gen mã hóa PRM1 và PRM2.

Ở một khía cạnh khác, giãn tĩnh mạch thừng tinh là một bệnh lý gây vô sinh xảy ra phổ biến ở nam giới. Những bệnh nhân này thường có tinh trùng bị tổn thương DNA nghiêm trọng và chất nhiễm sắc có khả năng nén kém. Một nghiên cứu trước đây của nhóm tác giả Maryam sử dụng phương pháp nhuộm chromomycin A3 (CMA3) đã cho thấy sự thiếu hụt protamine ở tinh trùng cao đáng kể ở những bệnh nhân giãn tĩnh mạch thừng tinh so với những người đàn ông có khả năng sinh sản bình thường.
Dựa vào các giả thuyết về đột biến đa hình ở gen mã hóa protamine và kết quả của nghiên cứu trước đó, nhóm tác giả tiến hành đánh giá tính đa hình của gen PRM1, PRM2 và ảnh hưởng của chúng đến hàm lượng protamine trong nhân tinh trùng của những bệnh nhân giãn tĩnh mạch thừng tinh. Nghiên cứu tiến hành trên 128 bệnh nhân vô sinh có giãn tĩnh mạch thừng tinh. Sự đa hình của gen PRM1 và PRM2 được đánh giá bằng phương pháp PCR-SSCP (identification of single strand conformation polymorphisms - SSCPs) sau đó được giải trình tự. Sự thiếu hụt protamine được đánh giá thông qua phương pháp nhuộm CMA3.

Kết quả nghiên cứu chỉ ra có sự khác biệt đáng kể trong kết quả nhuộm CMA3 giữa 2 nhóm nghiên cứu. Tỉ lệ tinh trùng dương tính với CMA3 ở nhóm bình thường và giãn tĩnh mạch thừng tinh lần lượt là 29,8% và 59,4%. Rõ ràng, tinh trùng ở những người đàn ông bị giãn tĩnh mạch thừng tinh biểu hiện hàm lượng protamine thấp hơn đáng kể so với những người bình thường. Nghiên cứu còn tìm thấy 9 đột biến đơn gen đa hình khác nhau, trong đó ở gen PRM1 tìm thấy 6 đột biến điểm và 3 đột biến điểm còn lại ở PRM2. Đáng chú ý nhất là đột biến đồng hợp g.805C>T ở PRM2 được tìm thấy trong tất cả các bệnh nhân. Ở nhóm đối chứng, tác giả không ghi nhận đột biến nào ở cả 2 gen.

Như vậy, các đột biến điểm trên PRM1 và PRM2 ở những bệnh nhân giãn tĩnh mạch thừng tinh có liên quan đến sự thiếu hụt protamine ở tinh trùng và cũng là một trong các nguyên nhân gây vô sinh. Kết quả nghiên cứu này cũng phù hợp với những nghiên cứu trước đây và cũng mở ra một vấn đề cần quan tâm mới ở những bệnh nhân vô sinh và giãn tĩnh mạch thừng tinh. Tuy nhiên, cần thêm thời gian cũng như tăng cỡ mẫu và đa dạng hóa các đối tượng nghiên cứu hơn để có cái nhìn tổng thể và chính xác nhất về mối quan hệ giữa đa hình gen PRM1 và PRM2 với vấn đề vô sinh ở nam giới.

Nguồn: Nayeri, Maryam, et al. "Polymorphisms of sperm protamine genes and CMA3 staining in infertile men with varicocele." Revista internacional de andrologia 18.1 (2020): https://doi.org/10.1016/j.androl.2018.07.005

Từ khóa: ĐA HÌNH GEN PROTAMINE VÀ KẾT QUẢ NHUỘM CMA3 Ở NHỮNG BỆNH NHÂN VÔ SINH DO GIÃN TĨNH MẠCH THỪNG TINH