Xây dựng giá trị tham chiếu cho chẩn đoán loãng xương ở phụ nữ Việt Nam

Tin tức

on Friday 13-09-2013 1:05pm

Danh mục: Khác

Hồ Phạm Thục Lan^1,2, Lại Quốc Thái², Mai Duy Linh¹, Đoàn Công Minh¹, Phạm Ngọc Hoa¹, Nguyễn Đình Nguyên³, Nguyễn Văn Tuấn^3,4

¹Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch; ²Bệnh viện Nhân Dân 115, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam; ³ Viện Nghiên cứu Y khoa Garvan; ⁴Khoa Y, Trường Đại học New South Wales, Sydney, Australia

Bối cảnh

Loãng xương và gãy xương ở phụ nữ sau mãn kinh là đề tài y tế công cộng rất được quan tâm ở nước ta và trên thế giới.
Nghiên cứu về loãng xương ở Việt Nam vẫn chưa được tiến hành có hệ thống.
Thiếu giá trị tham chiếu cho chẩn đoán.
Yếu tố nguy cơ chưa được nghiên cứu.

Mục tiêu

Xây dựng giá trị tham chiếu về mật độ xương (MĐX) ở người Việt;
Xây dựng giá trị tham chiếu chiều cao đốt sống ở người Việt;
Xác định tình trạng thiếu vitamin D ở cư dân TP HCM ;
Xác định yếu tố nguy cơ liên quan đến loãng xương, đặc biệt tình trạng thiếu vitamin D và markers chu chuyển xương, qua đó phát triển mô hình tiên lượng loãng xương.

Phương pháp

Thiết kế: Nghiên cứu cắt ngang.
Đối tượng: 1227 cá nhân từ 18 đến 89 tuổi được chọn ngẫu nhiên từ các quận thuộc TP Hồ Chí Minh.
Mật độ xương: đo ở cổ xương đùi, cột sống thắt lưng, và toàn thân bằng máy DXA Hologic.
X-quang: cột sống ngực - thắt lưng thẳng nghiêng ở tư thế chuẩn. Ở mỗi đốt sống, các chiều cao trước (Ha), giữa (Hm) và sau (Hp) được đo và các tỉ số Ha/Hp, Hm/Hp, Hp / Hp+1, và Hp/Hp-1 được tính từ T3 đến L5. Mỗi cá nhân có 98 thông số về hình thể đốt sống.
Sinh hóa: 205 nam và 432 nữ được chọn ngẫu nhiên để đo nồng độ estradiol, testosterone, 25(OH)D, PTH, P1NP và betaCTX trong máu bằng kĩ thuật ECLIA.

Kết quả

Bảng 1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu

Yếu tố	Nam N=357	Nữ N=870
Độ tuổi (năm)	43,5 (18,8)	48,6 (16,5)
Cân nặng (kg)	62,1 (9,6)	52,4 (8,6)
Chiều cao (cm)	165,1 (6,7)	153,3 (5,5)
BMI (kg/m²)	22,7 (3,0)	22,3 (3,5)
LS BMD (g/cm²)	0,93 (0,14)	0,87 (0,15)
FN BMD (g/cm²)	0,75 (0,15)	0,67 (0,12)
Chú thích: Số liệu trình bày là số trung bình và độ lệch chuẩn (trong ngoặc)

Bảng 2. Giá trị tham chiếu cho MĐX

	Máy DXA		Người Việt
Vị trí cổ xương đùi
Nữ		0,86 (0,12)		0,80 (0,11)
Nam		0,93 (0,14)		0,85 (0,12)
Vị trí cột sống thắt lưng
Nữ		1,07 (0,12)		0,96 (0,11)
Nam		1,18(0,12)		1,05 (0.12)
Chú thích: Số liệu trình bày là số trung bình và độ lệch chuẩn (trong ngoặc); đơn vị g/cm²

Bảng 3. Giá trị tham chiếu về chiều cao đốt sống

Biểu đồ 1. Sự khác biệt của tần suất loãng xương ở nữ dựa vào giá trị tham chiếu của máy DXA (đen) và người Việt (xám)

hh1

Biểu đồ 2. Tần suất gãy xương đốt sống theo độ tuổi ở nữ (đen) và nam (xám)

hh2

Biểu đồ 3. Phân phối của 25(OH)D ở nữ (phần trên) và nam (phần dưới). Những cột in đậm là tỉ lệ thiếu vitamin D.

hh3

hh4

Biểu đồ 4. Sự thay đổi của marker chu chuyển xương theo độ tuổi

hh5

Bảng 4. Yếu tố tiên lượng MĐX

Yếu tố	Hệ số hồi qui (SE)	Trị số P
Tuổi	-1,175 (0,124)	<0,001
Tuổi ²	-0,668 (0,127)	<0,001
Cân nặng	0,005 (0,0005)	<0,001
Giới tính	0,003 (0,012)	0,807
Log (P1NP)	-0,014 (0,011)	0,213
Log (CTX)	-0,035 (0,010)	<0,001

Bảng 5. Mô hình tiên lượng loãng xương theo trọng lượng và độ tuổi ở nữ

Tóm lược & Kết luận

Khoảng 30% nữ và 10% nam trên 50 tuổi bị loãng xương. Chỉ số T do máy DXA Hologic QDR4500 cung cấp có thể chẩn đoán nhiều ca loãng xương hơn so với thực tế.
Ở người trên 50 tuổi, tỷ lệ gãy xương đốt sống (không triệu chứng) ở nam (23%) và nữ (26%) tương đương với các quần thể người da trắng.
Có thể phát triển mô hình để tiên đoán nguy cơ loãng xương cho phụ nữ Việt Nam trên 50 tuổi trong điều kiện không có máy DXA.
Tình trạng thiếu vitamin D ở cư dân Thành phố Hồ Chí Minh rất phổ biến, và nữ giới có nguy cơ thiếu vitamin D cao hơn nam giới. Tình trạng thiếu vitamin D trong cộng đồng đặt ra nhu cầu đánh giá vitamin D cho các đối tượng có nguy cơ cao.