Mở đầu

Bại não là một trong khiếm khuyết vận động phổ biến nhất ở trẻ, không chỉ gây ảnh hưởng suốt cuộc đời của trẻ, mà còn là gánh nặng lớn đối với gia đình và xã hội. Mặc dù đã có nhiều tiến bộ trong chăm sóc sản khoa và sơ sinh, tỷ lệ bại não vẫn tiếp tục tăng lên, đặc biệt là ở trẻ đủ tháng. Mối liên quan giữa cân nặng mẹ và bại não ở trẻ dù đã được đề cập trước đây nhưng vẫn chưa được nghiên cứu cụ thể. Tiến sĩ Eduardo Villamor và các đồng nghiệp đã  thực hiện một nghiên cứu đoàn hệ trên một dân số lớn tại Thụy Điển từ năm 1997-2011 với mục đích là làm sáng tỏ mối liên quan giữa thừa cân và béo phì ở mẹ với bại não ở trẻ cũng như các biến chứng sơ sinh khác.

Kết quả nghiên cứu

Tuổi thai trung bình lúc sinh là 39.8 tuần với tỷ lệ nam giới chiếm 51.4%. Trong khoảng thời gian theo dõi trung bình là 7.8 năm có 3029 trẻ được chẩn đoán bại não. Nguy cơ bại não là 2.13/1000 trẻ sinh sống và 2.63/ 10000 trẻ - năm.

Tỷ lệ bại não tăng ở giới nam, tuổi thai nhỏ, sinh giúp hoặc có sang chấn sản khoa, cân nặng so với tuổi thai ở bách phân vị < 10 hoặc > 97, nhiễm trùng sơ sinh, dị tật bẩm sinh (bất thường nhiễm sắc thể hoặc dị dạng tuần hoàn). Bất thường hệ thần kinh gồm sinh ngạt, apgar 5 phút <7, có nguy cơ bại não cao.

BMI giai đoạn mang thai sớm của mẹ trung bình là 24.5. Bảng kết quả nghiên cứu mối liên quan BMI mẹ và tỷ lệ bại não ở trẻ.

Cân nặng mẹ	Cân nặng thấp (2.4%)	Trung bình (61.8%)	Thừa cân (24.8%)	Béo phì độ I (7.8%)	Béo phì độ II (2.4%)	Béo phì độ III (0.8%)	P
Số trẻ theo dõi	30765	787815	316011	99950	29933	10413
Số ca bại não	64	1487	728	239	88	38	<.001
Tỷ lệ trên 10000 trẻ- năm	2.58	2.35	2.92	3.15	4.00	5.19	<.001

 
So sánh với nhóm trẻ của mẹ có cân nặng bình thường, tỷ lệ bại não ở nhóm trẻ của mẹ thừa cân tăng lên 1.22 (khoảng tin cậy 95%, 1.11-1.33), béo phì độ I là 1.28 (95%, 1.11-1.47), béo phì độ II là 1.54 (95%, 1.24- 1.93), béo phì độ III là 2.02 (95%, 1.46- 2.79).

Thừa cân và béo phì nặng ở mẹ làm tăng nguy cơ bại não chỉ ghi nhân ở nhóm trẻ đủ tháng. Ở nhóm trẻ sinh non vừa phải, chỉ có béo phì độ III có liên quan đến tỷ lệ bại não cao hơn, trong khi những trẻ sinh rất non hay cực non lại không ghi nhận có liên quan giữa BMI mẹ và tỷ lệ bại não.

BMI mẹ cao làm tăng tỷ lệ bại não ở trẻ đủ tháng liên kết mạnh mẽ nhất với bại não thể loạn vận động và thể co cứng với những thay đổi thần kinh trên xét nghiệm hình ảnh, ở những hạch nền hoặc đồi thị, cấu trúc não, những vùng đặc biệt nhạy cảm với ngạt ở trẻ đủ tháng.

Mối liên quan này được cho là do tình trạng béo phì của mẹ là yếu tố nguy cơ chính gây ra các biến chứng sản khoa, sinh non, tử vong sinh ngạt và làm tăng nguy cơ chậm phát triển ở trẻ.

Kết luận.

Thừa cân và béo phì ở mẹ trong giai đoạn sớm của thai kì làm tăng nguy cơ bại não ở trẻ sơ sinh đủ tháng. Mặc dù ảnh hưởng của béo phì với bại não có vẻ ít hơn so với các yếu tố nguy cơ khác, nhưng sự ảnh hưởng này có giá trị với sức khỏe cộng đồng vì tỉ lệ phụ nữ trên thế giới thừa cân hoặc béo phì vẫn còn khá cao. 

Từ khóa: Mối liên quan chỉ số khối cơ thể mẹ (BMI) trong giai đoạn sớm thai kỳ và tỷ lệ bại não ở trẻ