Bs Lê Văn Khánh – BV Mỹ Đức

Tiền sản giật (TSG) là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây nên tử vong cũng như các tai biến của mẹ và bé trong quá trình thai sản. Các biến chứng sẽ càng nặng hơn trong bệnh cảnh TSG nặng hay TSG khởi phát ở giai đoạn sớm.

Từ năm 1979 đã có 1 nghiên cứu cho thấy thai phụ được sử dụng aspirin kéo dài suốt thai kỳ giúp giảm nguy cơ TSG so với những thai phụ không sử dụng. Từ đó đến nay đã có nhiều nghiên cứu được thực hiện nhằm chứng minh lợi ích của aspirin trong dự phòng TSG cũng như giảm đi những biến chứng liên quan TSG. Chứng cứ từ những phân tích gộp gần đây đã cho thấy việc sử dụng aspirin liều thấp trong thai kỳ thật sự giúp giảm giảm nguy cơ TSG, giảm nguy cơ các biến chứng như thai chậm tăng trưởng trong tử cung, tử vong thai nhi, sinh non,… và không làm tăng nguy cơ dị tật thai nhi, xuất huyết tiêu hóa, băng huyết sau sinh. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều tranh cãi xoay quanh việc sử dụng aspirin cho nhóm đối tượng nào, liều dùng như thế nào, bắt đầu khi nào cũng như sử dụng đến khi nào.

Nghiên cứu The Combined Multimarker Screening and Randomized Patient Treatment with Aspirin for Evidence-Based Preeclampsia Prevention (ASPRE) vừa được công bố ngày 28/6/2017 trên tạp chí The New England Journal of Medicine đã cung cấp nhiều chứng cứ có giá trị về hiệu quả của sử dụng aspirin liều thấp trong dự phòng TSG khởi phát trước 37 tuần. Đây là một nghiên cứu RCTs đa trung tâm (13 BV sản từ Anh Quốc, Tây Ban Nha, Ý, Bỉ, Hy Lạp, Israel), mù đôi, có nhóm chứng giả dược.

Sau khi sàng lọc từ khoảng 60.000 thai phụ đơn thai với công thức Bayes (kết hợp các yếu tố nguy cơ của mẹ và các chỉ số sinh lý, sinh hóa), các nhà nghiên cứu đã sàng lọc ra được 1620 thai phụ mang thai từ 11 – 14 tuần tuổi có nguy cơ cao TSG khởi phát trước 37 tuần và phân bố ngẫu nhiên vào 2 nhóm đối tượng nghiên cứu. Nhóm điều trị được uống mỗi ngày 150 mg aspirin vào buổi tối trước khi đi ngủ, từ  khi được sàng lọc nguy cơ (11 – 14 tuần) đến tuổi thai 36 tuần, nhóm chứng được sử dụng giả dược với thời gian tương tự.

Kết quả nghiên cứu cho thấy:
-         TSG khởi phát trước 37 tuần thai kỳ xảy ra ở 13 thai phụ trong nhóm sử dụng aspirin (1,6%) và 35 thai phụ ở nhóm chứng (4,3%) (OR 0,38; 95% CI, 0,2 – 0,74; P=0,004). Nói cách khác, việc sử dụng aspirin liều thấp ở nhóm thai phụ nguy cơ TSG cao giúp giảm 62% khả năng khởi phát TSG trước 37 tuần.
-         Không có sự khác biệt giữa 2 nhóm về tỷ lệ kết cục bất lợi ở trẻ sơ sinh cũng như các biến chứng liên quan khác.

Đây là nghiên cứu RCT lớn nhất đến nay trong việc đánh giá hiệu quả của aspirin liều thấp trong dự phòng tiền sản giật ở nhóm đối tượng nguy cơ TSG cao. Chứng cứ của nghiên cứu hứa hẹn sẽ giúp thay đổi nhiều phác đồ dự phòng TSG từ đó giúp việc dự phòng TSG đạt được hiệu quả cao hơn.
 

Nguồn: http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1704559