NHS. Châu Thị Nhung – IVFAS 

Vitamin D là một hormone điều hòa miễn dịch có tác dụng chống viêm và kháng khuẩn với tính an toàn cao. Rất nhiều bệnh nhân bị nhiễm COVID-19 bị hội chứng suy hô hấp cấp tính (ARDS), có thể dẫn đến tổn thương nhiều cơ quan. Những triệu chứng này có liên quan đến hội chứng bão cytokine. Vì lý do đó tổn thương đa cơ quan do nhiễm COVID-19 có thể được ngăn ngừa bằng vitamin D.
 
Người ta đã biết rằng men chuyển 2 (ACE2) là thụ thể chính của tế bào chủ của COVID-19. ACE2 được biểu hiện trong các tế bào phế nang loại II của phổi, tế bào hấp thu của ruột từ hồi tràng và ruột kết, biểu mô phân tầng của thực quản, tế bào ống lượn gần thận, tế bào cơ tim, tế bào niệu quản bàng quang và tế bào biểu mô niêm mạc miệng.
 
Sự biểu hiện cao của ACE2 có thể là một yếu tố nguy cơ tiềm ẩn đối với các đường lây nhiễm của COVID-19. Do nhiễm COVID-19, nhiều bệnh nhân bị hội chứng suy hô hấp cấp tính (ARDS), có thể dẫn đến tổn thương nhiều cơ quan. Những triệu chứng này có liên quan đến hội chứng bão cytokine, có thể gây ra các phản ứng tế bào T helper1 (Th1) được kích hoạt. 
 
Vitamin D đã được biết là đóng một vai trò quan trọng trong hệ thống miễn dịch. Thụ thể vitamin D được biểu hiện ở nhiều cơ quan và mô bao gồm tim, phổi, thận, gan, hệ thần kinh, ruột, xương, tuyến cận giáp, hệ tim mạch và cơ tim. Vitamin D có thể ngăn ngừa tổn thương nhiều cơ quan do COVID gây ra theo các cách sau:

• Vitamin D làm giảm sản xuất tế bào Th1. Do đó, nó có thể ngăn chặn sự tiến triển của viêm thông qua việc giảm sự tạo ra các cytokine gây viêm như IL-6, IL-8, IL-12 và IL-17. Vitamin D cũng làm giảm sự tạo ra TNFα và yếu tố nhân-κB (NFκB). Hơn nữa, 1,25 (OH) 2D, dạng hoạt động sinh học của vitamin D, ức chế trực tiếp gamma interferon (IFN-γ) và IL-2. Vitamin D có thể làm giảm hội chứng bão cytokine ở bệnh nhân nhiễm COVID-19 nặng và do đó ngăn ngừa tổn thương đa cơ quan.
• Đã có bằng chứng cho thấy trong quá trình nhiễm virus, dạng vitamin D không hoạt động có thể được chuyển đổi thành dạng hoạt động bởi các tế bào biểu mô phế nang và sự biểu hiện của gen bảo vệ vật chủ cathelicidin tăng lên. Cathelicidin đã được chứng minh là có tác dụng bảo vệ chống lại tổn thương phổi do tăng oxy máu. Vitamin D có thể làm giảm nguy cơ nhiễm COVID-19 bằng cách tạo ra cathelicidin và các chất chống lại virus, làm giảm sự tồn tại và nhân lên của virus.
• Ở người bị bệnh thận nguyên phát và thứ phát và ở chuột bị tiểu đường có sự gia tăng biểu hiện ACE2. Điều trị bằng vitamin D đã được chứng minh là ức chế sự hiện diện của ACE2 trong thận. 1,25- (OH) 2D3 thể hiện tác dụng cải tạo bảo vệ bằng cách giảm ACE1 và tỷ lệ ACE1 / ACE2 ở thận của chuột đái tháo đường do streptozotocin gây ra. Nói cách khác điều trị bằng vitamin D có thể ngăn chặn sự hiện diện ACE2 trong tế bào ống thận, do đó ngăn cản sự xâm nhập của COVID-19 vào tế bào ở bệnh nhân đái tháo đường và bảo vệ thận.

 Angiotensin II (Ang II) là một hormone peptide tự nhiên trong hệ thống renin-angiotensin-aldosterone. Nó được biết đến nhiều nhất với việc làm tăng huyết áp thông qua việc kích thích aldosterone và sự co mạch toàn thân. ACE2 trực tiếp xúc tác Ang II, do đó làm giảm nồng độ của Ang II. Nhiễm COVID-19 có thể làm giảm điều hòa ACE2, do đó có thể dẫn đến tích tụ quá nhiều Ang II. Nồng độ Ang II cao có thể gây ra ARDS, viêm cơ tim hoặc tổn thương tim. Mặt khác renin là một enzym phân giải protein và là một chất điều hòa dương của Ang II. Vitamin D là một chất ức chế mạnh của renin. Một nghiên cứu báo cáo rằng những con chuột thiếu thụ thể vitamin D có mức renin và Ang II tăng cao. Thật vậy bổ sung vitamin D đã được chứng minh là ngăn ngừa sự tích tụ Ang II và giảm hoạt động của Ang II bằng cách ngăn chặn sự giải phóng renin ở những bệnh nhân bị nhiễm COVID, do đó làm giảm nguy cơ mắc ARDS, viêm cơ tim hoặc chấn thương tim. 
Vitamin D có thể ngăn chặn sự phát triển của ARDS, tăng huyết áp và rối loạn hệ tim mạch bằng cách giảm nồng độ renin, ACE, và angiotensin II và tăng biểu hiện ACE2. Nó có thể ngăn ngừa sự phát triển của stress do gốc oxy hóa và tổn thương cơ quan bằng cách giảm các cytokine gây viêm trong nhiều mô. Vitamin D có thể tăng cường hoạt động kháng khuẩn bằng cách tăng nồng độ peptide của các chất bảo vệ và cathelicidin. Điều này có thể có hiệu quả chống lại sự lây nhiễm COVID-19.
 
Thiếu vitamin D là một yếu tố nguy cơ quan trọng trong ARDS cũng như trong nhiều bệnh. Một điều trị trước phẫu thuật liều cao duy nhất với vitamin D đường uống đã được báo cáo để ngăn ngừa ARDS bằng cách giảm chỉ số tính thấm mạch máu phổi sau phẫu thuật. Một nghiên cứu cho thấy rằng vitamin D có tác dụng bảo vệ trực tiếp biểu mô phế nang và làm giảm sự chết của tế bào biểu mô phế nang loại 2 trong mô hình chuột ARDS do lipopolysaccharide gây ra. Ngoài ra bổ sung vitamin D trước khi cắt bỏ thực quản ngăn ngừa ARDS bằng cách giảm tổn thương mao mạch phế nang trên lâm sàng. Một nghiên cứu khác đã chứng minh rằng điều trị bằng vitamin D có tác dụng bảo vệ phổi bằng cách ức chế nồng độ renin, ACE và Ang II và tăng hiện diện ACE2 trong mô hình tổn thương phổi cấp tính ở động vật. Calcitriol (1,25-dihydroxyvitamin D3) có thể tăng cường sự hiện diện của ACE2 bằng cách tác động rõ rệt lên con đường ACE2 / Ang (1-7) / MasR.
 
Vitamin D có thể bảo vệ chống lại các triệu chứng của nhiễm trùng COVID-19, đặc biệt là bằng cách tăng ACE2 tại phổi. ACE2 là thụ thể chính của SARS, đóng vai trò bảo vệ trong các bệnh tim mạch và ARDS do SARS. Điều trị bằng protein ACE2 ức chế sự lây lan của SARS và cũng bảo vệ bệnh nhân nhiễm SARS khỏi bị viêm phổi. Hơn nữa, một liều điều trị ACE2 tái tổ hợp ở người ngăn ngừa tăng huyết áp động mạch phổi cả trong nghiên cứu lâm sàng và tiền lâm sàng. Một nghiên cứu mới cho thấy điều trị ACE2 tái tổ hợp dạng hòa tan ở người có thể ngăn chặn đáng kể giai đoạn đầu của nhiễm SARS-CoV-2.
 
Do đó, điều trị bằng vitamin D có thể làm giảm nguy cơ mắc COVID-19 bằng cách tăng ACE2 dạng hòa tan, cũng như giảm tỷ lệ tử vong và mức độ nghiêm trọng của bệnh nhân mắc COVID-19. Vì lý do đó trong các chiến lược điều trị mới, việc lập kế hoạch tăng cường ACE2 có thể thành công để chống lại sự lây nhiễm COVID-19.
 
Nguồn: Aygun, Hatice. "Vitamin D can prevent COVID-19 infection-induced multiple organ damage." Naunyn-schmiedeberg's Archives of Pharmacology 393.7 (2020): 1157-1160.

Từ khóa: Vitamin D, Covid – 19, Bão Cytokine, Tổn thương đa cơ quan