BS. Vũ Thiên Ân

TỔNG QUAN
HPV là một  trong những virus gây nên tác hại lớn cho sức khỏe của con người, nhất là ở nữ giới. 100% trường hợp ung thư cổ tử cung được ghi nhận có nhiễm HPV (1). Theo OMS, hiện có 440 triệu người nhiễm HPV trên thế giới (9). Mặc dù hầu hết những người nhiễm virus sẽ khỏi bệnh một cách tự phát sau 6 đến 14 tháng (1) nhưng trong số đó có 3% đến 10% nhiễm virus mạn tính (7). Những người nhiễm virus mạn tính này có nguy cơ cao bị ung thư, ở nữ giới nguy cơ cao nhất là ung thư cổ tử cung. Hàng năm, trên thế giới có 500 triệu cas K cổ tử cung mới phát hiện trong đó 80% cas ở các nước đang phát triển và mỗi năm có 250 ngàn trường hợp tử vong vì K cổ tử cung, (9).

Hiện ghi nhận có khoảng 100 sous type HPV, trong đó chỉ có khoảng trên dưới 12 sous type là có nguy cơ gây ung thư (9). Tuy vậy, do 80% trường hợp nhiễm HPV không biểu hiện  triệu chứng lâm sàng nên thường không được phát hiện và điều trị kịp thời ở giai đoạn sớm (1). Chính vì vậy mà tỷ lệ ung thư cổ tử cung là rất lớn. Theo thống kê, trên toàn thế giới, ở nữ giới, K cổ tử cung chỉ đứng sau K vú, và ở nhiều nước đang phát triến, đây là loại ung thư hàng đầu ở nữ giới (7).

Trong các sous type có nguy cơ gây ung thư, được quan tâm nhất là sous type 16 (chịu trách nhiệm trong 55% trường hợp K cổ tử cung) và sous type 18 (chịu trách nhiệm trong 15% trường hợp K cổ tử cung) (2 ; 7), tiếp theo là sous-type 6 và 11 gây loạn sản cổ tử cung (2)

Hiện phết tế bào âm đạo cổ tử cung có thể giúp chẩn đoán K cổ tử cung ở giai đoạn thật sớm (giai đọan loạn sản) nhưng không thể phòng ngừa K cổ tử cung. Vậy biện pháp phòng ngừa K cổ tử cung là gì? Câu trả lời là vaccin.

Hiện trên thế giới có 2 loại vaccin ngừa HPV (5) :
(1) Gardasil R (bảo vệ khỏi 4 sous-type 16, 18, 6, 11)
(2) Cervarix R (bảo vệ khỏi 2 sous-type 16, 18)
Hiện 2 thuốc này đã được cấp phép sử dụng ở Mỹ và các nước Châu Âu.

Hiệu quả của vaccin ngừa HPV:
Vaccin ngừa HPV ngăn chặn sự nhiễm HPV, do đó ngăn ngừa loạn sản cổ tử cung do HPV và ngăn ngừa K cổ tử cung. Ngoài ra, vaccin này cũng giúp giảm tỷ lệ các ung thư đường sinh dục dưới khác của cả 2 giới : K âm hộ, K âm đạo, K dương vật… và cả K hậu môn. Người ta ước đoán việc áp dụng vaccin ngừa HPV sẽ làm giảm 75% tỷ lệ ung thư cổ tử cung, 50% LSID cổ tử cung, 40% ung thư âm hộ, 45% ung thư âm đạo. Vaccin cũng giúp tránh khỏi 80% trường hợp lọan sản âm hộ và âm đạo, 90% xùi sinh dục và 70% ung thư hậu môn (8).

Hiệu quả của Gardasil R đã được đánh giá qua nghiên cứu mù đôi trên lâm sàng, thực hiện trên 21000 phụ nữ tuổi từ 16 đến 26. Những phụ nữ này đã được chứng minh bằng phết tế bào cổ tử cung là không có bất thường tế bào biểu mô hay loạn sản cổ tử cung trước khi bắt đầu nghiên cứu . Họ được tiêm chủng đủ 3 mũi vaccin ngừa HPV và được theo dõi trung bình từ 27 đến 44 tháng (5).

Kết quả nghiên cứu được trình bày trong bảng sau :

NHỮNG VẤN ĐỀ TỒN TẠI CỦA VACCIN CHỐNG HPV
Tiêm chủng cho cả 2 giới hay chỉ cho giới nữ ?

Các nghiên cứu cho thấy nữ giới bị tổn thương nặng nề hơn khi nhiễm HPV với tỷ lệ K cổ tử cung cao. Nhưng y văn cũng ghi nhận những trường hợp K dương vật ở nam giới do HPV gây ra. Vậy về mặt y đức có nên chủng ngừa cho cả nam giới ?

Thời điểm tiêm chủng tối ưu là lúc nào ?

- Nên tiêm chủng trước 1 tuổi như vaccin chống viêm gan siêu vi B hay trước lần quan hệ tình dục đầu tiên ở tuổi dậy thì (trong chương trình tiêm chủng mở rộng)?

- Với những người đã quan hệ tình dục và đã nhiễm HPV có cần tiêm chủng nữa không ?

Một số nghiên cứu cho rằng nên tiêm chủng vì có thể sous-type đã nhiễm không phải là sous-type mà vaccin bảo vệ. Nhưng về mặt kinh phí thì như vậy sẽ cao hơn nhiều, vượt quá khả năng của chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia ?

Thời hạn mà vaccin có thể bảo vệ là bao lâu ?

Hiện các nghiên cứu vẫn đang tiêp tục vì đây là một vaccin mới. Trong nghiên cứu pha 3 của thử nghiệm thuốc đã quan sát trong 3 năm ở các phụ nữ trẻ và 18 tháng ở thiếu niên sau khi tiêm chủng 3 mũi vaccin. Hiện nghiên cứu vẫn tiếp tục và vẫn phải đợi kết quả của theo dõi vaccin này (5)

Vaccin này có tác hại hay tác dụng phụ lâu dài nào không ? Có ảnh hưởng đến thai nhi nếu được sử dụng khi đang mang thai không ?

Hiện vẫn phải đợi kết quả theo dõi của các nghiên cứu vì đây là một vaccin mới. Hiện nay, vaccin này vẫn được khuyến cáo không sử dụng ở thai phụ. (5)
Giá của vaccin quá đắt, vượt ngoài khả năng của các nước đang phát triển mà đây lại là nơi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của K cổ tử cung mà HPV là một trong những yếu tố nguy cơ chính.

Những tranh cãi về mặt đạo đức: việc tiêm chủng này có làm tăng việc quan hệ tình dục rộng rãi do nghĩ là đã được bảo vệ bởi vaccin ? Như vậy, điều này cũng làm tăng nhanh các bệnh lây qua đường tình dục khác, trong đó có HIV là bệnh hiện nay không có vaccin cũng như thuốc điều trị hữu hiệu.

SAU KHI TIÊM CỦNG CÓ CẦN TIẾP TỤC THEO DÕI PHẾT ÂM ĐẠO CỔ TỬ CUNG ĐỊNH KỲ ?
Vẫn phải tiếp tục theo dõi định kỳ phết âm đạo cổ tử cung vì vaccin không bảo vệ khỏi tất cả mọi sous-type HPV. Có khoảng 30% K cổ tử cung có yếu tố nguy cơ là các sous-type HPV khác (ngoài sous-type 16, 18, 6, 11) gây ra, như : 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 68…(9)

Tóm lại
Vaccin ngừa HPV là một tiến bộ của khoa học, giúp giảm tỷ lệ ung thư sinh dục dưới, nhất là ung thư cổ tử cung ở nữ giới bằng cách lọai bỏ sự nhiễm HPV, yếu tố nguy cơ hàng đầu của ung thư cổ tử cung . Nhưng đây là một vaccin mới nên vẫn phải theo dõi thêm về hiệu quả và tác dụng.

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

1. Christian Fossat. Epidémiologie de l'infection à Human Papilloma Virus (HPV). 3/2004. http://www.gyneweb.fr/Sources/gyngene/nl0401.htm
2. Didier Riethmuller. Epidémiologie des pathologies à papillomavirus humains et distribution des génotypes dans le monde et en France. 2007. http://www.infectiologie.com/site/medias/JNI/JNI07/Sympo/sympo_hpv-Riethmuller.pdf
3. Faïza Ajana. Papilloma virus humain Prévention vaccinale. Centre de Vaccination International, Service Universitaire Régional des Maladies Infectieuses et Conseils au Voyageur . 2005. http://www.infectio-lille.com/JRPI/2005/HPV_AJANA_Lille_2005.pdf
4. Fokoua Seraphin. Human Papilloma Virus, VaccineVaccin contre le HPV.

http://www.gfmer.ch/Medical_education_En/Cameroon/Pdf/HPV_Vaccine.pdf

5. Haute autorité de santé. Bon usage du médicament. Quelle place pour le vaccin Papillomavirus humain dans la prévention du cancer du col. 2007.
6. James Colgrove, Ph.D., M.P.H. The Ethics and Politics of Compulsory HPV Vaccination. The new England journal of medecine. 7/2006. http://content.nejm.org/cgi/content/full/355/23/2389
7. Michael Strobel. Infection à HPV. Séminaire IST-Institut de la francophonie de la maladie tropical. 2008.
8. S. Heinzl, M. Fehr, S. Gerber, P. Petignat. Vaccination HPV. Gécologie Suise. Avis d’Experts No 18., 2eme. Version Août 2007.
9. World Health Organization. Viral cancer. Human papillomavirus. Available from http://www.who.int/vaccine_research/diseases/viral_cancers/en/index3.html [accessed on February 9, 2007].
10. http://www.sggg.ch/F/intern/expertenbriefe/18-F-Vaccination-HPV-2eme-Version-Aout-2007.pdf
11. http://www.esculape.com/gynecologie/hpv_vaccin.html
12. http://www.doctissimo.fr/html/sante/mag_2002/sem02/mag1129/sa_6140_cancer_col_uterus_1ervaccin.htm

MỘT VÀI HÌNH ẢNH :