Thuyên tắc động mạch chậu để điều trị băng hu‎yết sau sinh (BHSS) có thể an toàn và hiệu quả, theo kết quả của một nghiên cứu lớn, hàng loạt tại Pháp được báo cáo trên tờ Obstetrics & Gynecology.

“BHSS vẫn còn là một trong những nguyên nhân chính gây bệnh suất và tử suất cao ở mẹ trên toàn thế giới,” tiến sĩ Loïc Sentilhes, thuộc bệnh viện đại học Rouen, Charles Nicolle, Rouen, Pháp và các đồng nghiệp viết. “Thuyên tắc mạch đã trở thành một thủ thuật điều trị thay thế (sau khi đã tiến hành các phương pháp sơ cứu ban đầu thất bại, bao gồm xoa bóp đáy tử cung, thuốc co hồi tử cung, kiểm tra sự nguyên vẹn của đường sinh dục,…) an toàn và đáng tin cậy cho BHSS và được khuyến cáo rộng rãi bởi nhiều quốc gia trên thế giới, nhưng chỉ được chỉ định khi bệnh nhân còn ổn định về mặt huyết động và đơn vị thuyên tắc mạch được bố trí gần phòng sinh. Hiện nay, các nghiên cứu đánh giá tính hiệu quả và an toàn của thuyên tắc mạch vẫn còn được tiến hành trên một số lượng bệnh nhân quá ít, do đó đã làm giới hạn các hiểu biết của chúng ta về thủ thuật này.”

Mục đích của nghiên cứu đoàn hệ hồi cứu này là để xác định các yếu tố có liên quan đến sự thất bại khi thực hiện thuyên tắc mạch để điều trị BHSS và để đánh giá hiệu quả của thủ thuật này đối với những căn nguyên gây BHSS hiếm gặp. Mẫu nghiên cứu bao gồm tất cả các phụ nữ được làm thuyên tắc mạch lần đầu tiên tại một trung tâm chăm sóc BHSS cấp 3 của Pháp từ năm 1994 đến năm 2007. Thất bại khi làm thuyên tắc mạch được xác định khi cần phải phẫu thuật để kiểm soát tình trạng băng huyết.

Tỉ lệ thực hiện thuyên tắc mạch thử là 0,3% số ca sinh; những ca này được thực hiện bởi cùng một kỹ thuật viên Xquang trong 87% trường hợp. Tỉ lệ thất bại là 11 (11%) trong tổng số 100 ca và 4 (24%) trong 17 ca nhau bám vào cơ tử cung. Sau khi thuyên tắc mạch, tỉ lệ biến chứng lớn chỉ là 3%.

Có 50 bệnh nhân (50%) được chuyển đến từ 9 viện điều trị khác. Có 10 ca (11%) được thực hiện thuyên tắc mạch sau khi phẫu thuật bảo tồn thất bại, với tỉ lệ thành công là 91%. Có 8 ca (8%) thuyên tắc mạch do băng hu‎yết sau sinh thứ phát, với tỉ lệ thành công là 88%. Trong 9 (82%) của 11 ca phẫu thuật bảo tồn thất bại, thuyên tắc mạch được thực hiện bằng cách mở mạch máu qua 1 cuống mạch nhỏ được thắt khi phẫu thuật.

Các yếu tố duy nhất có liên quan có ý nghĩa thống kê với việc thuyên tắc mạch thất bại là lượng máu mất ước tính >1500 mL và phải truyền hơn 5 đơn vị máu. Các yếu tố không liên quan với sự thành công hay thất bại của thuyên tắc mạch là sinh đôi, viêm màng ối, sinh ngã âm đạo, chuyển viện, chọn lựa chất thuyên tắc và động mạch thuyên tắc, sau mổ thất bại, BHSS thứ phát, nguyên nhân BHSS và thuyên tắc hơn một động mạch chậu.

“Thuyên tắc động mạch thử sau khi thắt mạch máu thất bại và thuyên tắc mạch cho BHSS thứ phát là 2 chỉ định thích hợp với tỉ lệ thành công cao,” các nhà nghiên cứu nhận xét.

Nghiên cứu cũng còn một số giới hạn vì đây là một nghiên cứu hồi cứu, sức mạnh thống kê không đủ vì cỡ mẫu nhỏ, thiếu các dữ liệu tin cậy về tình trạng lâm sàng ban đầu của bệnh nhân trước khi tiến hành thuyên tắc mạch. Tuy nhiên, “nghiên cứu của chúng tôi cũng có thể xác định tính hiệu quả của thuyên tắc mạch trong điều trị BHSS với tỉ lệ biến chứng thấp,” các nhà nghiên cứu kết luận. “Không có một yếu tố thật sự nào được tìm thấy có thể dùng để dự đoán khả năng thất bại của việc thực hiện thuyên tắc mạch.”

BS Nguyễn Thị Ngọc Hà

Nguồn: Obstet Gynecol. 2009;113:992-99