Theo các dữ liệu mới từ một nghiên cứu tầm soát ung thư tiền liệt tuyến, phổi, đại trực tràng và ung thư buồng trứng (Prostate, Lung, Colorectal and Ovarian: PLCO), tầm soát ung thư buồng trứng không giúp phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm và còn dẫn đến việc thực hiện các cuộc phẫu thuật không cần thiết.

Thêm vào đó, các dữ liệu từ trước đến nay cũng không cung cấp được các chứng cứ rõ ràng về mối liên quan giữa tầm soát và tỉ lệ tử vong do ung thư buồng trứng.

Tầm soát ung thư buồng trứng được tiến hành với siêu âm ngã âm đạo và CA 125 huyết thanh. Mục tiêu của phần ung thư buồng trứng trong thử nghiệm PLCO là xác định liệu tầm soát với CA 125 và siêu âm ngã âm đạo có giúp giảm tỉ lệ tử vong do ung thư buồng trứng ở phụ nữ khỏe mạnh từ 55 đến 74 tuổi trong nghiên cứu hay không. Có tổng cộng 34.261 phụ nữ được tầm soát mỗi năm bằng CA 125 và siêu âm ngã âm đạo trong 4 năm, và sau đó thêm 2 vòng tầm soát chỉ với CA 125.

Đối tượng nghiên cứu được nhận vào từ năm 1993 đến năm 2001 và được theo dõi ít nhất 13 năm. Tất cả phụ nữ trong nhóm tầm soát đều có buồng trứng nguyên vẹn, mức độ tuân thủ nghiên cứu dao động từ 77,6% đến 83,1%.

Trong số các phụ nữ được tầm soát ít nhất bằng 1 xét nghiệm (n= 30.630), 11% có ít nhất 1 kết quả dương tính – 8,1% có ít nhất 1 lần siêu âm ngã âm đạo dương tính và 3,4% có ít nhất 1 xét nghiệm CA 125 dương tính.

Có 89 trường hợp ung thư buồng trứng và ung thư phúc mạc được chẩn đoán, trong đó 60 trường hợp được xác định nhờ tầm soát. Giá trị tiên đoán dương tính cho cả 2 xét nghiệm kết hợp thay đổi từ 1% đến 1,3%, và số bệnh nhân trên 10.000 phụ nữ được tầm soát là 4,7 đến 6,2.

Tỉ lệ sinh thiết buồng trứng khi tầm soát dương tính giảm từ 33,8% trong năm tầm soát đầu tiên xuống 13,8% vào năm thứ tư. Ngược lại, trong số những phụ nữ được làm sinh thiết, tỉ lệ được chẩn đoán ung thư xâm lấn đã gia tăng có ý nghĩa trong suốt quá trình nghiên cứu, tăng từ 2% trong năm đầu tiên lên 9,5% trong năm thứ tư.

Sau vòng tầm soát đầu tiên, kết quả tầm soát dương tính dẫn đến 566 cuộc phẫu thuật, từ đó chẩn đoán được 18 ung thư xâm lấn, trong đó 83% là giai đoạn III hoặc IV. Số cuộc phẫu thuật để tìm ra 1 ca ung thư xâm lấn là 31 ca. Tầm soát hàng năm sau đó đưa đến thêm 604 cuộc phẫu thuật, trong đó phát hiện 42 ca ung thư xâm lấn, số ca phẫu thuật để tìm ra 1 ca ung thư là 14. Trong nhóm này, 67% là ung thư từ giai đoạn III trở lên.

Các tác giả ghi chú rằng mặc dù số cuộc phẫu thuật cần thiết để giúp phát hiện ung thư sau đó có giảm từ vòng tầm soát cơ bản, tỉ lệ này vẫn còn hơi cao và sự phân bố giai đoạn ung thư khi được phát hiện chỉ được cải thiện rất ít. Gộp chung lại, số cuộc phẫu thuật để giúp phát hiện 1 ca ung thư là 19,5 trong cả 4 vòng tầm soát, và 72% ung thư được phát hiện nhờ tầm soát đã ở giai đoạn trễ.

Phần lớn ung thư được xác định khi đã ở giai đoạn trễ (III hoặc IV), khi những biện pháp điều trị có hiệu quả đã bị hạn chế. Điều này dường như trái ngược với các kết quả tầm soát ban đầu của một thử nghiệm đang được tiến hành về tầm soát ung thư buồng trứng tại Anh, trong đó 48,3% ung thư được phát hiện nhờ siêu âm ngã âm đạo đơn thuần hoặc kết hợp với CA 125 là giai đoạn I hoặc II. Theo báo cáo của Medscape Oncology, hiệu quả của việc tầm soát đối với tỉ lệ tử vong từ thử nghiệm của Anh này chưa được xác định; các dữ liệu cuối cùng vẫn chưa có đủ trong nhiều năm nữa.

Các nhà nghiên cứu của thử nghiệm PLCO cũng nhận ra rằng tỉ lệ các cuộc phẫu thuật ung thư sau tầm soát cũng cao qua 4 vòng tầm soát. Việc tầm soát hàng năm bằng siêu âm ngã âm đạo và CA 125 cũng thất bại trong việc xác định bệnh giai đoạn sớm và dẫn đến một tỉ lệ cao các cuộc phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng không cần thiết.

Tuy nhiên, “việc xác định liệu cách tầm soát bằng 2 xét nghiệm trên có giảm được tỉ lệ tử vong do ung thư buồng trứng hay không cần chờ kết quả cuối cùng của thử nghiệm PLCO,” các nhà nghiên cứu nói.

Trong bài luận của mình về kết quả của thử nghiệm PLCO, tiến sĩ David G. Mutch, khoa sản phụ Đại học Y Washington, St. Louis, Missouri cho rằng trong nghiên cứu PLCO, việc tầm soát đã không thể phát hiện ung thư buồng trứng ở giai đoạn sớm. Thay vào đó, “hơn 70% bệnh nhân trong dữ liệu này đã có bệnh ở giai đoạn tiến triển, cũng tương tự như trong dân số không được tầm soát đã được báo cáo trước đó.”

Ông nói: “Rõ ràng là chúng ta cần các nghiên cứu mới với các kỹ thuật mới và tốt hơn nếu chúng ta muốn giúp xác định các bệnh nhân bị ung thư buồng trứng ở một giai đoạn sớm hơn.”

Ông chỉ ra rằng một xét nghiệm tầm soát hiệu quả phải dẫn đến kết quả tốt hơn sau khi chẩn đoán tiền triệu chứng, dẫn đến việc điều trị tốt hơn, và tỉ lệ bệnh tật/tử vong giảm nhờ tầm soát phải ích lợi hơn những nguy cơ mà khi xét nghiệm cho kết quả dương tính giả mang lại. Thêm vào đó, những lợi ích từ xét nghiệm này cần đạt được ở một mức độ nguy cơ chấp nhận được.

Bất kỳ một xét nghiệm nào đang được thiết kế hay đang được áp dụng để phát hiện ung thư buồng trứng “phải có độ nhạy và độ chuyên biệt cao để có được giá trị tiên đoán dương đủ mạnh để có thể có giá trị thực hiện quy trình tính toán nguy cơ tương đối (phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng) cho một bệnh nhân có xét nghiệm dương tính”, tiến sĩ Mutch nhận xét.

“Biện pháp xác định liệu một xét nghiệm có phải là một xét nghiệm tầm soát tốt trên lâm sàng hay không chính là sự giảm tỉ lệ tử vong nhờ kết quả của việc tầm soát,” trưởng nhóm nghiên cứu, tiến sĩ Edward Partridge, giám đốc Đại học Alabama Comprehensive Cancer Center, Birmingham, kết luận.

Theo Obstet Gynecol. 2009:113:772-774, 775-782. Abstract.