Đa thai là vấn đề được quan tâm nhiều nhất trong lĩnh vực hỗ trợ sinh sản. Để tránh nguy cơ đa thai, nhiều trung tâm thụ tinh trong ống nghiệm tập trung lựa chọn một phôi có tiềm năng làm tổ tốt nhất để chuyển cho bệnh nhân. Tuy nhiên, phôi được lựa chọn để chuyển dựa vào hình thái của phôi tại thời điểm quan sát và dựa trên kinh nghiệm của người quan sát nên không thể phát hiện được những bất thường về nhiễm sắc thể cũng như bất thường trong giai đoạn phân chia sớm của phôi. Những bất thường về nhiễm sắc thể tác động đến khả năng làm tổ của hơn một nửa đoàn hệ phôi ở những bệnh nhân >35 tuổi. Kỹ thuật chẩn đoán di truyền tiền làm tổ (PGS) được sử dụng để xác định phôi lệch bội, đặc biệt đối với những trường hợp thất bại làm tổ nhiều lần hoặc sẩy thai tái phát, tuy nhiên kỹ thuật này chưa được thực hiện rộng rãi.


Sự ra đời của hệ thống time lapse cho phép quan sát liên tục sự phát triển tiền làm tổ của phôi và được đề xuất như một công cụ khác cho những bệnh nhân không thể thực hiện PGS. Nhiều nghiên cứu đã cho thấy phôi mang nhiễm sắc thể bình thường và bất thường khác nhau về động học phát triển và với mỗi loại bất thường nhiễm sắc thể khác nhau mà phôi sẽ có sự phát triển khác nhau. Vì vậy, các nhà khoa học người Tây Ban Nha đã thực hiện nghiên cứu này nhằm tìm ra mối tương quan giữa các dạng bất thường nhiễm sắc thể với động học hình thái phôi từ đó xây dựng mô hình mà dựa vào những biến đổi động học có thể dự đoán được tình trạng nhiễm sắc thể của phôi.

Nghiên cứu đoàn hệ hồi cứu thực hiện từ 3/2013 đến 8/2014 trên 112 chu kì điều trị với 485 phôi được sinh thiết và tầm soát lệch bội bằng kỹ thuật aCGH trên đối tượng bệnh nhân lớn tuổi, sẩy thai liên tiếp hoặc thất bại làm tổ nhiều lần. Kết quả nghiên cứu cho thấy:

• Phôi thể ba có động học tương tự như phôi bình thường, phôi thể một có động học trung gian so với phôi thể ba và phôi khảm
• Phôi khảm phân chia nhanh hơn phôi bình thường và khác biệt đáng kể trên các thông số t3, t5, cc2, cc3, s2 và t5-t2
• Các thông số động học lý tưởng của phôi bình thường theo nghiên cứu này là t3>34,7 giờ, t5> 45,9 giờ; cc2> 11 giờ, cc3 >11,6 giờ và t5-t2> 21,01 giờ
• Thông số t3 và t5-t2 được xem như yếu tố tốt nhất để dự đoán phôi bình thường và phôi lệch bội. Phôi được phân loại thành 4 nhóm (A-D) dựa vào hai thông số trên, kết quả phân tích cho thấy phôi ở nhóm A và B có tỉ lệ bình thường cao hơn nhóm C và D (A= 70,1%; B= 62,6%; C= 35,6%; và D= 14,6%).

Như vậy nghiên cứu này cho thấy bất thường nhiễm sắc thể tác động đến các giai đoạn phát triển trong quá trình phân cắt sớm của phôi và sử dụng hệ thống time lapse có thể góp phần loại bỏ những phôi có nguy cơ lệch bôi cao giúp tăng hiệu quả lựa chọn phôi chuyển và giảm chi phí điều trị cho bệnh nhân.

Lê Thị Bích Phượng - Chuyên viên phôi học – IVF Mỹ Đức Phú Nhuận
Nguồn: Type of chromosome abnormality affects embryo morphology dynamics- Fertility and Sterility. 2016.09.019

Từ khóa: Tác động của bất thường nhiễm sắc thể lên động học hình thái phôi