Nhiều bác sĩ lâm sàng và người sử dụng tin rằng thuốc tránh thai nội tiết, bao gồm que cấy progestin, là nguyên nhân gây tăng cân. Các hướng dẫn sử dụng thường kèm theo ghi chú tác dụng phụ có thể gây tăng cân, đó cũng là lí do dẫn đến việc sử dụng que cấy không liên tục hoặc có thể ngưng sử dụng.

Một phân tích thứ phát từ một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên có nhóm chứng mở về hiệu quả của que cấy tránh thai so với sử dụng bao cao su từ năm 2012 -2014 tại một phòng khám cộng đồng ở Kingston, Jamaica. Đối tượng được chọn vào nghiên cứu là những phụ nữ không mang thai, có xét nghiệm HIV âm tính, trong độ tuổi 18 - 44 tuổi và có những yêu cầu sau: không có chống chỉ định với que cấy tránh thai nội tiết, chưa từng sử dụng biện pháp ngừa thai trong thời gian dài, không có kế hoạch có thai trong ít nhất từ 1 đến 3 tháng. Phụ nữ đồng thuận tham gia vào nghiên cứu được chia ngẫu nhiên vào 2 nhóm, nhóm sử dụng que cấy Sino - implant (II) (150 mg levonorgestrel) và nhóm sử dụng que cấy giả dược, cân nặng sẽ được đo lường ở thời điểm sau cấy que 1 và 3 tháng. Ở các thời điểm đó đối tượng nghiên cứu được hỏi: “Bạn có chú ý thấy có bất kì sự thay đổi nào về tình trạng sức khỏe của mình hay không?” nhằm xác định cảm nhận “tăng cân” hay “giảm cân” của đối tượng tham gia nghiên cứu.

Kết quả: Phụ nữ ở nhóm cấy que nội tiết tránh thai có mức độ tăng cân trung vị lần lượt là 0,0 kg và 0,5 kg ở thời điểm 1 tháng và 3 tháng. Còn nhóm phụ nữ sử dụng que cấy giả dược tăng cân trung vị 0,0 kg ở cả hai thời điểm kiểm tra sau 1 tháng và 3 tháng. Sự thay đổi về cân nặng trung vị có sự khác biệt không đạt được ý nghĩa thống kê ở nhóm dùng que cấy so với nhóm dùng giả dược ở thời điểm 1 tháng (P= 0,44) và 3 tháng (P= 0,27). Tương tự, phụ nữ ở nhóm que cấy nội tiết không có nguy cơ cao tăng cân quá 2 kg so với nhóm chứng (OR 0,9; khoảng tin cậy 95% là 0,6 -1,3). Nghiên cứu cũng đánh giá sự thay đổi của chỉ số khối cơ thể và cũng cho kết quả không tìm thấy sự khác biệt.

Về cảm nhận tăng cân ở đối tượng tham gia nghiên cứu so với nhóm chứng thì sự khác biệt không có ý nghĩa ở thời điểm 1 tháng (P=0,1) nhưng ở thời điểm 3 tháng, nhiều phụ nữ cảm nhận là mình có tăng cân hơn, ở nhóm cấy que nội tiết (15,3%), ở nhóm chứng (4,3%) (P= 0,01). Cảm nhận tăng cân xảy ra khi tăng 2 kg ở những phụ nữ cấy que (OR 3,5; khoảng tin cậy 95% 1,8 – 6,9) và ở những phụ nữ nhóm chứng (OR= 2,1; khoảng tin cậy 95% 0,7 – 6,3). Tuy nhiên, lại không có sự liên quan giữa cân nặng đo được và cảm nhận tăng cân của họ (OR 1,01; khoảng tin cậy 95% 0,7 – 6,3). Cảm nhận giảm cân thì không có sự khác biệt ở các thời điểm.

Nghiên cứu cho thấy không có bằng chứng rằng việc sử dụng que cấy tránh thai levonorgestrel dưới da làm tăng cân hơn so với nhóm chứng trong thời gian 3 tháng, thay đổi về cân nặng trung vị là không đáng kể. Do về mặt đạo đức, nghiên cứu chỉ khảo sát trong khoảng thời gian ngắn, tuy nhiên đây là kết quả từ một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên có nhóm chứng là một bằng chứng mạnh cho thấy việc sử dụng que cấy nội tiết ngừa thai gây tăng cân là chưa có cơ sở. Về mặt xã hội, trong việc lựa chọn và duy trì một biện pháp tránh thai đối với phụ nữ thì sự thay đổi cân nặng cũng ảnh hưởng đến quyết định của họ. Kết quả từ các nghiên cứu có bằng chứng mạnh nên được phổ cập đến người sử dụng để thay đổi cảm nhận của họ, từ đó phát huy hết lợi ích của việc dùng que cấy nội tiết trong biện pháp ngừa thai.

Tài liệu tham khảo: Association of Progestin Contraceptive Implant and Weight Gain. Obstet Gynecol 2016;127:573–6.

Từ khóa: Liên quan giữa que cấy tránh thai Progestin và tăng cân