Giới thiệu
Hỗ trợ sinh sản thật sự đã giúp cho các cặp vợ chồng hiếm muộn có con sinh học của mình. Đa thai do hỗ trợ sinh sản đến từ chiến lược chuyển hai phôi hoặc nhiều phôi có thể dẫn đến kết quả song thai khác trứng. Tuy nhiên, song thai cùng trứng do sự chia tách một phôi (do một noãn với một tinh trùng) thành hai hoặc nhiều hơn có xu hướng tăng. Tỷ lệ song thai cùng túi trong hỗ trợ sinh sản theo các nghiên cứu dao động từ 0 – 13.2%, so với thai tự nhiên là 0.4%. Số bánh nhau trong song thai cùng trứng phụ thuộc vào thời điểm phôi bị chia tách.
Nếu sự chia tách phôi xảy ra sớm từ ngày sau khi thụ tinh đến phôi ngày 4 sẽ tạo thành song thai cùng trứng hai túi thai - hai bánh nhau, chiếm khoảng 20 – 30% ở thai tự nhiên. Nếu sự chia tách xảy ra ở giai đoạn phôi nang đên ngày 8 sau thụ tinh sẽ tạo thành song thai cùng trứng hai túi thai – một bánh nhau, chiếm khoảng 70 – 75% trường hợp. Nếu sự chia tách xảy ra sau 1 – 2 tuần sẽ tạo thành song thai cùng trứng một túi thai – một bánh nhau, chiếm khoảng 1 – 2%.
Đa thai có liên quan đến nhiều nguy cơ cho mẹ và thai nhi, bao gồm nhẹ cân, sinh non, tiền sản giật, hội chứng mất một thai trong song thai, và bệnh lý chu sinh. Đặc biệt trong song thai cùng trứng có nguy cơ xảy ra hội chứng truyền máu song thai, ngoại lệ vẫn có xảy ra ở song thai một trứng – hai bánh nhau hoặc hai trứng – hai bánh nhau. Hội chứng truyền máu song thai có tuần suất từ 5 – 20% trong song thai một bánh nhau và 95% nguy cơ thai lưu. Dây rốn thắt nút phức tạp dễ xảy ra ở song thai một túi ối – một bánh nhau vì hai dây rốn nằm trong một túi ối.

Phôi phân chia và phôi nang
Dựa trên 19 nghiên cứu có chất lượng tốt, chuyển phôi nang có tỷ lệ song thai cùng trứng cao hơn so với chuyển phôi phân chia với OR = 2,0; 95% CI 1,48 – 2,7.

Phác đồ kích thích buồng trứng
Một vài nghiên cứu cho thấy phác đồ kích thích buồng trứng có lẽ có tác động đến tỷ lệ song thai cùng trứng. Tuy nhiên, sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê. Nghiên cứu của Luke và cs, 2014 cho thấy dùng phác đồ dài làm tăng tỷ lệ (AOR = 1.10; 95% CI: 1.00–1.22; P = 0.04) còn sử dụng liều FHS cao (> 3000 IU) làm giảm tỷ lệ song thai cùng trứng (AOR = 0.7; 95% CI: 0.62–0.8; P < 0.0001).

Tuổi mẹ
Dựa trên 14 nghiên cứu chất lượng tốt, tuổi mẹ dường như có tác động đến tỷ lệ song thai cùng trứng. Một số báo cáo gần đây cho thấy phụ nữ trẻ hoặc noãn xin từ người cho trẻ tuổi có tỷ lệ song thai cùng trứng
cao hơn.

Nguyên nhân vô sinh và phương pháp thụ tinh
Các nghiên cứu cho thấy không có sự liên quan giữa nguyên nhân vô sinh và tỷ lệ song thai cùng trứng.
Về kỹ thuật thụ tinh ống nghiệm, các kỹ thuật tác động đến màng trong suốt như ICSI, PGD/PGS, AH được đưa ra đánh giá. Tỷ lệ song thai cùng trứng ở nhóm ICSI cao gấp 2.42 lần so với IVF cổ điển (Skiadas et al, 2008), nhóm có AH cao hơn không AH Hershlag et al, 1999), nhóm chuyển phôi tươi cao hơn nhóm chuyển phôi trữ (Mateizel et al, 2016). Tuy nhiên, các nghiên cứu khác cho kết quả không khác biệt ở các nhóm có sử dụng các kỹ thuật tác động lên màng trong suốt.

BS Lê Long Hồ - Bệnh viện Mỹ Đức

Từ khóa: