Một số thuốc gây mê được sử dụng rộng rãi trong nhiều thủ thuật y khoa ở trẻ nhũ nhi và trẻ lớn, nhưng tác động của chúng lên sự phát triển của não vẫn chưa được nghiên cứu rõ. Thông qua nhiều nghiên cứu thực hiện trên động vật, đối với một số trường hợp cụ thể như gây mê kéo dài, các thuốc này có thể có ảnh hưởng không tốt lên sự phát triển thần kinh, nhận thức và xã hội đối trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Nhiều nghiên cứu trên trẻ em đã được thực hiện nhằm đánh giá ảnh hưởng của thuốc gây mê trên sự phát triển não bộ. Một nghiên cứu đoàn hệ hồi cứu trên 383 trẻ đã từng mổ thoát vị bẹn trước 3 tuổi so sánh với 5050 trẻ trong nhóm chứng không mổ thoát vị bẹn trước 3 tuổi, cho thấy tỷ lệ rối loạn phát triển và rối loạn hành vi ở trẻ đã mổ thoát vị bẹn tăng gần gấp đôi so với trẻ chưa mổ (Tỉ số nguy cơ đã hiệu chỉnh là 2.3). Một nghiên cứu hồi cứu khác đánh giá các chỉ số giáo dục và y tế trên các trẻ đã tiếp xúc với một chất gây mê (n=499), hai chất gây mê (n=100) và nhiều hơn (n=44). Khác với nghiên cứu về mổ thoát vị bẹn, nghiên cứu này cho thấy tiếp xúc với một chất gây mê không làm tăng nguy cơ mất khả năng học tập của trẻ (Tỉ số nguy cơ: 1.0). Tuy nhiên, nguy cơ này gia tăng khi trẻ được sử dụng từ hai chất gây mê trở lên (tỉ số nguy cơ lần lượt là 1.59 và 2.60 cho nhóm trẻ sử dụng hai và nhiều hơn hai chất gây mê, theo thứ tự). Nguy cơ mất khả năng học tập cũng tăng cùng với sự tích lũy với tiếp xúc chất gây mê.

Những nghiên cứu trên không phải là nghiên cứu ngẫu nhiên và các kết quả thu được cũng có phần mâu thuẫn với nhau khi đánh giá ảnh hưởng của một chất gây mê đối với trẻ. Hiện nay, vẫn chưa có đủ thông tin để xác nhận bất kì kết luận nào về sự liên quan giữa tiếp xúc với chất gây mê và sự mất khả năng học tập sau này, do đó, chúng ta cần thêm những nghiên cứu mới. Nếu những chất gây mê này thật sự có ảnh hưởng lên sự phát triển não bộ, cần phải có những chiến lược nhằm làm giảm bớt và kiểm soát những nguy cơ này.

BS. Lê Phạm Thu Hà

(Nguồn: N Engl J Med 2011; 364:1387-1390)