BS Nguyễn Khánh Linh

Một nghiên cứu mới khảo sát các test thường dùng để đánh giá dự trữ buồng trứng không tìm được giá trị tiên lượng nào về tỉ lệ làm tổ, tỉ lệ thai hoặc tỉ lệ sinh sống của IVF. Tuy nhiên, nghiên cứu này đã phát hiện ra rằng số nang thứ cấp (AFC) có khả năng tiên lượng đáp ứng của buồng trứng đối với kích thích buồng trứng trong ART và “có tính tiên lượng tốt hơn độ tuổi hay nồng độ FSH cơ bản”.

Các kết luận được đưa ra sau những quan sát được miêu tả là “tập hợp lớn nhất các thông số AFC ở bệnh nhân vô sinh”, thu thập từ năm 2003 đến 2007 tại Trường Y Tufts, Massachusetts Hoa Kỳ. Đây là nghiên cứu hồi cứu từ hơn 1000 chu kỳ IVF, trong đó AFC được đo trước khi kích thích buồng trứng. Đáp ứng của buồng trứng được xác định dựa theo số trứng chọc hút được so với liều FSH. Chu kỳ sẽ bị hủy (không có trứng và không có phôi chuyển) khi có khả năng chọc hút được ít hơn 3 trứng, hoặc khi có nguy cơ quá kích buồng trứng nặng (OHSS).

Đoàn hệ nghiên cứu gồm 734 bệnh nhân được chia làm 2 nhóm trước khi thực hiện AFC. Mỗi nhóm được áp dụng 2 phác đồ khác nhau tùy theo khả năng đáp ứng đối với gonadotropin. Những bệnh nhân được dự đoán sẽ đáp ứng bình thường được kích thích bằng phác đồ dài kinh điển, còn những người được tiên lượng đáp ứng kém được kích thích bằng phác đồ flare-up.

Kết quả cho thấy các bệnh nhân có AFC cao có tỉ lệ chuyển phôi cao hơn. 85,7% bệnh nhân đáp ứng bình thường và 66,7% đáp ứng kém với AFC thấp nhất được chuyển phôi, so với tỉ lệ tương ứng là 92,7 và 84% bệnh nhân có AFC từ 16 trở lên.

Số trứng chọc hút chênh lệch hơn 3 lần giữa nhóm AFC cao nhất và nhóm AFC thấp nhất trong nhóm dự đoán đáp ứng bình thường (1,6 – 5,8 trứng / 75 IU FSH), và hơn 2 lần ở nhóm dự đoán đáp ứng kém. Tỉ số nguy cơ hủy chu kỳ ở nhóm AFC thấp cũng cao hơn so với nhóm AFC cao.

Tuy nhiên, trong khi đáp ứng buồng trứng và tỉ lệ hủy chu kỳ dự đoán có liên quan với AFC, lại không có mối liên quan thống kê giữa AFC và tỉ lệ làm tổ, tỉ lệ có thai, tỉ lệ sẩy thai hoặc tỉ lệ sinh sống tính trên số chu kỳ kích thích buồng trứng.

Các tác giả đánh giá AFC là test thường dùng và “dễ xác định”, thường chỉ tốn dưới 1 phút cho mỗi buồng trứng. Thêm vào đó, theo các tác giả, AFC ≤ 4 có thể là dấu hiệu của đáp ứng kém với kích thích buồng trứng, và ít nhất AFC sẽ giúp chọn phác đồ phù hợp cho bệnh nhân.

Tuy nhiên, các kết quả này càng ủng hộ cho một loạt bằng chứng rằng AFC và các test khảo sát dự trữ buồng trứng như nồng độ AMH không có giá trị tiên lượng được kết quả IVF. Một lý do họ đưa ra là những test như AFC và AMH có tính đánh giá dự trữ buồng trứng về mặt số lượng nang noãn hơn là chất lượng, vì thế không phản ánh được chất lượng của noãn bào và phôi, yếu tố quyết định khả năng làm tổ của phôi.

Chẳng hạn, một nghiêu cứu mới đây trên những người cho trứng ở Valencia, Tây Ban Nha cho thấy nếu họ có AFC từ 10 trở xuống thì số trứng trưởng thành cũng ít hơn. Người cho trứng có AFC thấp có tỉ lệ hủy chu kỳ cao hơn (đa phần do đáp ứng dưới mức yêu cầu). Tuy nhiên, những giá trị AFC tương tự không tương quan gì với các thông số phát triển của phôi hay kết quả IVF khi phôi được chuyển cho người nhận.

Tương tự, một nghiên cứu tổng quan hệ thống về các test thường dùng để khảo sát dự trữ buồng trứng ở Utrecht (nơi thực hiện nhiều nghiên cứu về AMH và AFC) đã kết luận rằng “tính chính xác khi tiên lượng kết quả thai rất hạn chế”. Tuy nhiên, một phân tích meta sau đó cũng của nhóm Utrecht lại kết luận “AFC tốt hơn hẳn FSH cơ bản trong tiên lượng về đáp ứng kém”, và “Trước khi tiến hành IVF, nên chọn AFC là thử nghiệm đầu tay trong đánh giá dự trữ buồng trướng”. Nhóm nghiên cứu bổ sung thêm rằng siêu âm ngả âm đạo đếm AFC “là một phương pháp dễ thao tác và không xâm nhập, giúp cung cấp thông tin quan trọng về khả năng đáp ứng của buồng trứng”.

Các bằng chứng cho thấy AFC rõ ràng là một thước đo chính xác đáp ứng của buồng trứng, nhưng lại không tiên lượng được tiềm năng hay năng lực phát triển của noãn hoặc phôi. Tuy vậy, phân tích meta của nhóm Utrecht cho thấy AFC có tiềm năng tiên lượng kết quả của IVF dù không cao. Do đó, khi AFC và nồng độ AMH cho phép nhận diện những bệnh nhân có nguy cơ đáp ứng kém, nó sẽ giúp bác sĩ sử dụng liều kích thích tối đa ở chu kỳ điều trị đầu tiên và tư vấn trước cho bệnh nhân về kết quả đáp ứng kém có thể xảy ra.

Dù với thử nghiệm hay thước đo nào, rõ ràng là không có chiến lược điều trị nào đủ khắc phục tình trạng dự trữ buồng trứng kém của bệnh nhân, trong đó tuổi tác là yếu tố chính quyết định khả năng thành công của những bệnh nhân giảm dự trữ buồng trứng. Chất lượng noãn bào không thể cải thiện và những trứng đã mất đi không bao giờ có thể thay thế được.

Nguồn: Orgyn.com